- Dzisiejsza uroczystość odbywa się niemal w wigilię Święta Niepodległości, więc nasze myśli kierują się także do czasów sprzed 106 lat, kiedy Polska po 123 latach zaborów odzyskała niepodległość. Aby to się mogło stać, potrzebny był wysiłek pokoleń Polaków, które kochały ojczyznę, które były gotowe poświęcić dla niej życie, wolność, zdrowie i czas. Dzięki tym pokoleniom wywalczyliśmy Polskę i mogliśmy się nią cieszyć przez następne dwudziestolecie - mówił podczas uroczystości prezes Szpytma, zwracając się do uhonorowanych. - Państwo polskie pamiętało o tych zasługach i część z zasłużonych osób otrzymała Krzyż Niepodległości. Krzyż, który od dwóch tysięcy lat symbolizuje miłość, cierpienie, poświęcenie, ale także zwycięstwo. Dziś Państwo również otrzymali krzyż. Krzyż Wolności i Solidarności, który nawiązuje swoją formą do Krzyża Niepodległości. Państwo również poświęciliście swój czas, zaangażowanie, niekiedy zdrowie, aby znowu Polska mogła być krajem niepodległym.
Z kolei w imieniu uhonorowanych działaczy niepodległościowych głos zabrał dr hab. Włodzimierz Godłowski. Urodzony w Krakowie w 1959 r., jako student astronomii Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1980-81 był zaangażowany w działalność Niezależnego Zrzeszenia Studentów, pełniąc funkcję koordynatora grup wydziałowych. Podczas studenckiego strajku okupacyjnego był odpowiedzialny za organizację aprowizacji protestujących w Collegium Novum. Po wprowadzeniu stanu wojennego działał w podziemnych strukturach NZS, brał udział w manifestacjach. Po podjęciu pracy w 1983 r. w Obserwatorium Astronomicznym UJ włączył się w działalność istniejących tam konspiracyjnych struktur "Solidarności": uczestniczył w kolportażu wydawnictw drugoobiegowych, a podczas wyborów w 1985 r. brał udział w akcji liczenia głosujących. Od 1986 r. związał się z Konfederacją Polski Niepodległej, m.in. brał udział w kolportażu "Opinii Krakowskiej".
Wśród uhonorowanych jest też dyrektor Muzeum Krakowa Michał Niezabitowski, który będąc studentem historii UJ był zaangażowany w działalność Niezależnego Zrzeszenia Studentów. Po wprowadzeniu stanu wojennego działał w strukturach podziemnych NZS, zajmując się w latach 1982-85 drukiem wydawnictw drugoobiegowych, a także ich przechowywaniem oraz kolportażem.
Pośród odznaczonych znalazł się także m.in. Marian Zieleniak, w przeszłości pracownik Huty im. Lenina w Nowej Hucie. Od jesieni 1980 r. członek NSZZ "Solidarność, w grudniu 1981 r. był uczestnikiem strajku okupacyjnego w hucie. Od 1983 r. był zaangażowany w podziemną działalność wydawniczą, udostępniał też swoje mieszkanie na potrzeby spotkań działaczy opozycji. Uczestnik manifestacji. W związku z udziałem jednej z nich, 3 maja 1985 r., zatrzymany i ukarany grzywną.
Pośmiertnie odznaczony został m.in. Michał Muzyczka - w latach 50. XX wieku członek organizacji konspiracyjnej Związek Walczącej Młodzieży Polskiej. W 1956 r. został współzałożycielem Akademickiej Drużyny Instruktorskiej im. Józefa Bema, prowadzonej wedle wzorców międzywojennych, rozwiązanej następnie przez władze w 1960 roku. Był też jednym z inicjatorów powołania struktur Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela w Krakowie w 1977 roku. Z kolei w 1980 r. był uczestnikiem prób niezależnych obchodów rocznicy zbrodni katyńskiej, w związku z czym został zatrzymywany. Kolporter ulotek i wydawnictw drugoobiegowych, sygnatariusz listów protestacyjnych i petycji do władz.
Odznaczeni za zasługi na rzecz naszej niepodległości
Krzyże Wolności i Solidarności, wzorowane na przedwojennych Krzyżach i Medalach Niepodległości, nadaje Prezydent Rzeczpospolitej. Odznaczenia otrzymali działacze opozycji antykomunistycznej z lat 1956-1989 za zasługi w działalności na rzecz niepodległości i suwerenności Polski oraz respektowania praw człowieka w PRL.
Odznaczeni to:
- Włodzimierz GODŁOWSKI
- Artur JAROSZ
- Paweł JASICA
- Adam KOŁODZIEJCZYK
- Wanda KURIAŃSKA
- Andrzej MATULSKI
- Anna MAZGAJ
- Jeremi NIEŚPIELAK
- Michał NIEZABITOWSKI
- Leszek ROGOZIK
- Lech SALAMONOWICZ
- Marian SURLAS
- Mirosław SZOT
- Wacław TULEJA
- Joanna WIĘCŁAW
- Piotr WŁODARCZYK
- Dariusz WYSŁOUCH
- Andrzej WYSOCKI
- Marek ZAWALSKI
- Marian ZIELENIAK.
Odznaczeni pośmiertnie zostali:
- Tadeusz ĆWIĘKA
- Alina GIERGIEL
- Michał MUZYCZKA
- Jerzy OSTAŁOWSKI
.
Krzyż Wolności i Solidarności został ustanowiony przez Sejm RP 5 sierpnia 2010 r. Po raz pierwszy przyznano go w czerwcu 2011 r., przy okazji obchodów 35. rocznicy protestów społecznych w Radomiu.
F-35: Najnowsze myśliwce dla polskiego wojska
