Początki motoryzacji w Polsce
Historia polskiej motoryzacji zaczyna się w 1893 roku, kiedy powstają zakłady Ursus, znane początkowo z produkcji traktorów. Centralne Warsztaty Samochodowe założone w 1918 roku były jednym z najbardziej znanych producentów samochodów w II Rzeczpospolitej Polskiej. Oprócz nich na rynku funkcjonowały:
- K. Rudzki i S-ka produkujący samochód Ralf-Stetysz
- Lilpop, Rau i Loewenstein produkujący samochody na licencji koncernu General Motors
- Państwowe Zakłady Inżynierii produkujące m.in. Polskiego Fiata 508 oraz autobusy i pojazdy ciężarowe
- Towarzystwo Budowy Samochodów AS produkujące samochody AS S1 i S2
- Ursus produkujący m.in. ciężarówki i autobusy Ursus A
- kilka montowni zagranicznych marek
Jak wyglądały wtedy samochody na polskich drogach?
Mimo rozwoju krajowej motoryzacji Polska zostawała daleko z tyłu za Europą i Stanami Zjednoczonymi. Warto zauważyć, że w 1924 roku w całym kraju było 8401 aut, podczas gdy w tym samym roku w USA zarejestrowano 17,5 miliona nowych samochodów. Znaczy to, że w pierwszej połowie lat 20. jeden samochód przypadał na... 700 osób. Jak jest dzisiaj? Obecnie Polska plasuje się powyżej średniej unijnej, bowiem na 1000 mieszkańców przypada 505 samochodów.
Rozwój i upadek krajowej produkcji
Międzywojenny rozwój polskiej motoryzacji przypadł na drugą połowę lat 30., co było konsekwencją podpisania przez polski rząd porozumienia z włoskim Fiatem. Państwowe Zakłady Inżynierii otrzymały licencję na produkcję polskich samochodów Fiat, m.in. Polskiego Fiata 508, najtańszego i najpopularniejszego samochodu końca lat 30. w Polsce.
W 1936 zaczęto produkować na licencji marki Buick, Chevrolet oraz Opel, a trzy lata później dołączyły do nich BMW i Mercedes-Benz. Całą krajową produkcję zatrzymała II Wojna Światowa, niszcząc wszystkie przedwojenne zakłady produkcyjne.
Buick Super – samochód osobowy produkowany pod amerykańską marką Buick w latach 1940 – 1959. Powstało pięć generacji tego modelu. Na zdjęciu samochód prezydencki.
Narodowe Archiwum Cyfrowe
Odrodzenie
W czasach Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej nie przywrócono żadnego przedwojennego producenta, prócz produkującego ciągniki Ursusa. Powstały za to nowe, centralnie sterowane zakłady, takie jak:
- Fabryka Samochodów Osobowych (FSO)
- Fabryka Samochodów Ciężarowych w Lublinie
- Zakład Samochodów Dostawczych w Nysie
- Fabryka Samochodów Małolitrażowych
- Fabryka Samochodów Rolniczych w Poznaniu
- Autosan
- Jelczańskie Zakłady Samochodowe
- Fabryka Samochodów Ciężarowych „Star”
Odrodzenie krajowej produkcji widać wyraźnie na liczbach. W roku 1980 wyprodukowano w Polsce 417 834 samochody, co dawało nam 13. miejsce na świecie i 8. w Europie. Wśród najbardziej kultowych modelów samochodów osobowych powstających w PRL-u można wyróżnić Warszawę, Syrenę, FSO/Polskiego Fiata 125p oraz Polskiego Fiata 126p i Poloneza.
Fabryka Samochodów Małolitrażowych w Bielsku-Białej, Fiat 126p na linii produkcyjnej.
Fiat 126 to kultowy samochód osobowy produkowany we Włoszech w latach 1972-1980, a w Polsce od 6 czerwca 1973 do 22 września 2000 roku pod nazwą Polski Fiat 126p. Polska wersja licencyjna produkowana była przez Fabrykę Samochodów Małolitrażowych „Polmo” Bielsko-Biała w Bielsku-Białej oraz w Tychach. Jego poprzednikiem był Fiat 500, następcą Fiat Cinquecento.
Narodowe Archiwum Cyfrowe
Polski Fiat 126p, znany jako „maluch”, był najbardziej znanym oraz najliczniej produkowanym samochodem w historii Polski. Na rynek wypuszczono 3 318 674 egzemplarzy.
Po upadku komunizmu polski rynek samochodowy uległ prywatyzacji. W latach 2007-2009 Polska była największym producentem samochodów osobowych w Europie Środkowo-Wschodniej - po Czechach i Rosji. W 2017 roku w tym samym zestawieniu zajęliśmy 4. pozycję.
