Leczenie udarów w Małopolsce. Poradnik małopolskiego NFZ

Udar to niewydolność krążenia krwi, która wpływa na część obszaru mózgu i powoduje śmierć komórek nerwowych. U większości pacjentów nie poprzedza go żaden sygnał ostrzegawczy. W przypadku najczęstszego rodzaju udarów – udarów niedokrwiennych – dochodzi do zamknięcia tętnicy i w efekcie ograniczenia dopływu krwi do mózgu. Wśród najczęstszych przyczyn tej choroby lekarze wymieniają miażdżycę, czyli tworzenie się płytek lipidowych na ścianie naczyń krwionośnych oraz wysokie ciśnienie krwi. Ryzyko choroby zwiększa także cukrzyca, palenie tytoniu, otyłość, nieodpowiednia dieta czy brak aktywności fizycznej.

Każdego roku udar dotyka ponad milion mieszkańców Europy. Analiza Małopolskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w Krakowie pokazuje, że w ub. roku przeszło go 4,5 tys. Małopolan. Choroba wbrew utartym przekonaniom nie dotyczy wyłącznie seniorów. Najstarszy Małopolanin z udarem rozpoznanym w ub. roku miał 101 lat, najmłodszy zaledwie…5.

­- Małopolski NFZ finansuje 18 oddziałów w szpitalach w całym regionie, które zajmują się leczeniem udarów. W ub. roku koszty terapii udarów wyniosły ponad 82 mln zł – wylicza Aleksandra Kwiecień, rzeczniczka prasowa Małopolskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w Krakowie. – W naszym regionie jest również realizowany pilotaż leczenia udarów niedokrwiennych za pomocą trombektomii mechanicznej. Za to zadanie odpowiada Szpital Uniwersytecki w Krakowie – dodaje.

Trombektomia mechaniczna to innowacyjna metoda usuwania zakrzepów powodujących ograniczenie dopływu krwi do mózgu. W ub. roku w Szpitalu Uniwersyteckim wykonano ją 363 razy. 1,1 tys. razy we wszystkich regionalnych szpitalach zastosowano leczenie trombolityczne, czyli podano chorym specjalny lek. Pomaga on rozpuścić skrzep, ale żeby zadziałał trzeba go przyjąć dożylnie w ciągu kilku pierwszych godzin po wystąpieniu udaru. Okno zamyka się po 4,5 h.

- Dla pacjenta, który przechodzi udar, czas ma naprawdę kluczowe znaczenia. Jeśli zauważymy u siebie lub kogoś innego objawy choroby – reagujemy natychmiast, nie czekamy aż symptomy same ustąpią i wzywamy karetkę. Europejski Dzień Mózgu to dobry moment, by przypomnieć o tej zasadzie – mówi Aleksandra Kwiecień.

W rozpoznaniu udaru pomaga prosty test objawów:

• Ciężka noga lub ręka – niedowład lub porażenie połowicze kończyn górnych lub dolnych
• Zaburzenia widzenia
• Asymetria twarzy, niedowład lub porażenie mięśni po jednej stronie
• Spowolniona mowa, mowa bełkotliwa, niezrozumiała, afazja

W ograniczeniu ryzyka udarów kluczowe znaczenie ma styl życia: rzucenie palenia, ograniczenie alkoholu, regularny ruch, zdrowa dieta. W stworzeniu smacznego i zbilansowanego menu pomaga bezpłatny portal diety.nfz.gov.pl. Znajdują się tam jadłospisy oparte o dietę DASH, która zapobiega nadciśnieniu.

Badaj się!
Klucz do profilaktyki to także regularne badania. Te pomocne we wczesnym wykrywaniu nadciśnienia i innych chorób serca każda osoba po 35. roku życia może wykonać w ramach programu profilaktyki chorób układu krążenia. W ramach niego jest sprawdzany m.in. poziom ciśnienia i cholesterolu, lekarz ocenia ryzyko zachorowania, podpowiada jak zadbać o serce, a w razie potrzeby kieruje na dalsze leczenie specjalistyczne. Żeby skorzystać z programu, wystarczy zgłosić się do swojego lekarza rodzinnego. Badania są bezpłatne, nie wymagają żadnego skierowania.