- W sumie w ciągu roku i siedmiu miesięcy w czternastu gminach krakowskiego obwarzanka trzeba zlikwidować aż 23 tysiące starych pieców na węgiel i drewno, a tymczasem w całym 2020 roku zlikwidowaliśmy ich zaledwie 2412 (o dwa mniej niż w 2019). W tym tempie wymiana kopciuchów potrwałaby 10 lat. Nie mamy tyle czasu!
– ostrzega Andrzej Guła z Polskiego Alarmu Smogowego (PAS), który jest partnerem Dziennika Polskiego i Gazety Krakowskiej przy tworzeniu zestawień Ligi Antysmogowej.
Przypomina, że zakazująca używania starych kotłów uchwała antysmogowa dla całej Małopolski wchodzi w życie 1 stycznia 2023, czyli za 579 dni. Uruchomiony przez Polski Alarm Smogowy licznik kopciuchów bije – i to dosłownie. Kary dla tych, którzy nie zdążą w terminie wymienić kotła, będą słone – do 5 tys. zł. A przecież dzięki publicznemu wsparciu można wymienić kopciucha i docieplić dom już dziś. Oznacza to nie tylko radykalnie czystsze powietrze, a co za tym idzie wyraźnie lepsze zdrowie mieszkańców, ale i potężną oszczędność i nieporównywalnie wyższy komfort życia. Wystarczy spytać sąsiadów, którzy w ostatnich latach zdecydowali się na wymianę starego źródła energii.
Na podstawie danych zebranych mozolnie i opracowanych przez PAS stworzyliśmy nasz pierwszy ranking – „zestawienie zero”. Wzięliśmy pod uwagę trzy czynniki: liczbę kotłów wymienionych w 2020 r., liczbę kotłów pozostających do wymiany wedle ustaleń samej gminy na dziś oraz skalę inwentaryzacji palenisk. Ta ostatnia liczba jest bardzo ważna, bo np. Skawina spisała już wszystkie kotły i wiadomo na sto procent, że w tej gminie do wymiany pozostało 2,5 tys. kopciuchów. A np. w gminie Mogilany udało się dotąd zinwentaryzować zaledwie 39 proc. wszystkich palenisk; namierzono wśród nich 1299 urządzeń do wymiany (bez podziału na klasę kotła), ale to przecież mogą nie być (i zapewne nie są) wszystkie, bo inwentaryzacja cały czas trwa, a jej zaawansowanie jest najniższe w obwarzanku. Biorąc to wszystko pod uwagę stworzyliśmy algorytm, który pozwolił nam sporządzić poniższe zestawienie.
Oto Liga Antysmogowa. Tabela zero na dobry początek. Kto liderem, kto musi zakasać rękawy?
Drodzy Mieszkańcy! Liderem „rankingu zero”, na samym starcie rozgrywek Ligi Antysmogowej, jest gmina Kocmyrzów-Luborzyca. Szacujemy zaawansowanie wymiany pieców przez mieszkańców tej gminy na ponad 20 procent. Drugie miejsce zajmują Liszki, a trzecie – Skawina. Tuż za pudłem, znalazła się Wielka Wieś, z wynikiem wyraźnie słabszym, ale za to z wolą szybkiej poprawy. Dwucyfrowy wynik osiągnęła jeszcze tylko gmina Igołomia-Wawrzeńczyce. W jej wypadku warto odnotować, że poziom inwentaryzacji kotłów zbliża się tu do 100 procent. Zatem – wiadomo już, ile kotłów trzeba wymienić, by poprawić stan powietrza, zdrowie mieszkańców i… zostać liderem zestawienia.
Na dole tabeli jest, niestety, nieziemski tłok. Szacowane przez nas zaawansowanie mieszkańców gmin Mogilany, Michałowice, Wieliczka, Biskupice i Czernichów w wymianie kopciuchów nie przekracza 5 procent. Oznacza to, że w 579 dni do wejścia uchwały antysmogowej trzeba tu dokonać prawdziwego cywilizacyjnego skoku! Całe szczęście – są na to ogromne publiczne pieniądze, m.in. z państwowego programu Czyste Powietrze, są odpowiednie służby (ekodoradcy w każdej gminie!), jest wola włodarzy, a przede wszystkim – jest coraz większa mądrość mieszkańców. Nikt już nie chce truć siebie i innych, a jednocześnie zagracać sobie cennego miejsca w domu opałem i brudnym kotłem. Alternatywne źródła energii szybko tanieją i pozwalają dziś uzyskać efekt w postaci nie tylko czystego powietrza i lepszego zdrowia, ale też komfortu i oszczędności. Determinacja działaczy PAS, w tym lokalnych Alarmów, prowadzona przez nich akcja edukacyjna oraz presja wywierana na włodarzy - wszystko to daje coraz lepsze efekty. Ale czeka nas jeszcze wiele wspólnej pracy.
Przy okazji kolejnych wydań Ligi Antysmogowej będziemy Państwu radzić, gdzie można uzyskać stosowną wiedzę o najbardziej optymalnych rozwiązaniach oraz dofinansowaniu. Będziemy też prezentować przykłady dobrych praktyk, bo mamy takich w Małopolsce mnóstwo. I jeszcze jedno: Małopolska była dotąd niekwestionowanym liderem działań antysmogowych w Polsce i Europie Środkowej, ale jeśli nie zakaszemy rękawów i nie przyspieszymy wymiany pieców, na dniach wyprzedzą nas inne regiony. A nie chodzi tylko o parasportową rywalizację: od zaawansowania walki ze smogiem zależy także rozwój gospodarczy naszego regionu, zwłaszcza turystyki i branż z nią powiązanych oraz lecznictwa sanatoryjnego. Nikt nie przyjedzie do zakopconych miejscowości. Polacy zwracają na to coraz większą uwagę.
A TAK WYGLĄDA TABELA ZERO LIGI ANTYSMOGOWEJ METROPOLII KRAKOWSKIEJ:
| 1. Kocmyrzów – Luborzyca | 20.11 |
| 2. Liszki | 18.77 |
| 3. Skawina | 16.52 |
| 4. Wielka Wieś | 13.33 |
| 5. Igołomia – Wawrzeńczyce | 11.47 |
| 6. Zielonki | 7.92 |
| 7. Zabierzów | 7.56 |
| 8. Świątniki Górne | 7.37 |
| 9. Niepołomice | 6.81 |
| 10. Czernichów | 6.29 |
| 11. Biskupice | 4.71 |
| 12. Wieliczka | 4.02 |
| 13. Michałowice | 3.61 |
| 14. Mogilany | 2.85 |
Kto wymienił najwięcej starych kotłów w roku 2020 i ile jest jeszcze do wymiany w gminach obwarzanka
W zeszłym tygodniu wszyscy wójtowie i burmistrzowie gmin podkrakowskiego obwarzanka wraz z prezydentem Krakowa i Polskim Alarmem Smogowym przystąpili do „Inicjatywy 600”, której celem jest radykalne przyspieszenie wymiany kopciuchów i pełna realizacja wymogów uchwały antysmogowej.
– W ramach tej inicjatywy zobowiązaliśmy się do prezentowania raz na kwartał postępów w walce ze smogiem w gminach obwarzanka krakowskiego
– mówi Andrzej Guła, prezes Krakowskiego Alarmu Smogowego. PAS udostępnił nam startowy ranking obrazujący stan walki ze smogiem w gminach sąsiadujących z Krakowem.
Kocmyrzów – Luborzyca - 419
Skawina - 413
Liszki - 238
Wieliczka - 232
Zabierzów - 204
Niepołomice - 134
Czernichów - 120
Zielonki - 115
Wielka Wieś - 113
Świątniki Górne - 100
Mogilany - 95
Igołomia – Wawrzeńczyce - 84
Biskupice - 73
Michałowice - 72
PAS zebrał również dane o tym, ile jeszcze kotłów zostało do wymiany. W gminach obwarzanka krakowskiego wciąż w użyciu jest 23 tysiące pozaklasowych kotłów opalanych węglem i drewnem. A w poszczególnych gminach wygląda to tak:
Wielka Wieś - 619
Igołomia – Wawrzeńczyce - 725
Liszki - 913
Zielonki - 1133
Czernichów - 1144
Świątniki Górne - 1167
Niepołomice - 1299
Mogilany - 1299
Biskupice - 1318
Michałowice - 1934
Kocmyrzów – Luborzyca - 2000
Skawina - 2500
Zabierzów - 2590
Wieliczka - 3870
I wreszcie ostatni bardzo ważny czynnik, który bierzemy pod uwagę tworząc zestawienia Ligi Antysmogowej: stopień inwentaryzacji wszystkich źródeł ciepła w poszczególnych gminach (w procentach). Jak widać poniżej, jest on bardzo różny i wynosi od 39 do 100 procent.
Skawina - 100
Igołomia – Wawrzeńczyce - 99
Michałowice - 97
Kocmyrzów – Luborzyca - 96
Zabierzów - 96
Świątniki Górne - 86
Biskupice - 85
Zielonki - 78
Wielka Wieś - 73
Liszki - 72
Wieliczka - 67
Niepołomice - 66
Czernichów - 60
Mogilany - 39
Dane dotyczące postępów w wymianie kopciuchów oraz liczbie dni do wejścia w życie uchwały antysmogowej można znaleźć na stronie www.licznikkopciuchow.pl
