Ustawa o obronie cywilnej i ochronie ludności wchodzi w życie. Dlaczego ta ustawa jest tak ważna?
Po pierwsze, blisko nas toczy się wojna. W obliczu okrutnej agresji Rosji na naszego sąsiada - Ukrainę, z atakami niszczącymi obiekty cywilne, infrastrukturę krytyczną, musimy zadbać o bezpieczeństwo. Drugą przyczyną jest zwiększone występowanie katastrof naturalnych, jak choćby ubiegłoroczna niszcząca wielka powódź na Dolnym Śląsku. Zapewnienie bezpieczeństwa mieszkańcom staje się kluczowym wyzwaniem dla władz samorządowych. Nowe regulacje prawne, na czele z uchwaloną Ustawą o obronie cywilnej i ochronie ludności, podkreślają znaczącą rolę i odpowiedzialność samorządów terytorialnych w budowaniu sprawnego systemu obrony cywilnej oraz skutecznym reagowaniu na zagrożenia: naturalne, hybrydowe i militarne. Rola samorządów terytorialnych jest więc niezwykle ważna w zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego i odporności społeczeństwa w czasie wszelkich kryzysów. Od zaangażowania samorządów i dobrej współpracy z administracją rządową zależy nasze bezpieczeństwo. Także współpraca z takimi jednostkami, jak zawodowa straż pożarna ma ogromną wagę. Nie zapominajmy też o OSP. Warty podkreślenia jest fakt, że w Ochotniczych Straży Pożarnych mamy armię 700 tys. strażaków ochotników. Rolą samorządów jest koordynacja działań zgodnie z Ustawą i realizacja zadań z zakresu obrony cywilnej, a także ochrona ludności i lokalnej infrastruktury.
DZIŚ NASZ DODATEK SPECJALNY "SAMORZĄDY MAŁOPOLSKI". ZOBACZ!
Był Pan pomysłodawcą wydarzenia, zorganizowanego przez Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Małopolski, czyli I Ogólnopolskiego Kongresu „System Obrony Rzeczypospolitej. Bezpieczna Polska i Obywatele”. Kongres okazał się wielkim sukcesem. Czy takie spotkania inspirują samorządy do większego zaangażowania w obronę cywilną i ochronę ludności?
W I Ogólnopolskim Kongresie „System Obrony Rzeczypospolitej. Bezpieczna Polska i Obywatele”, który odbył się w Krakowie, brało udział dwa tysiące uczestników, w tym ponad 50 panelistów - ekspertów z najwyższej półki; generałów, rektorów wyższych uczelni, szefów straży pożarnych, przewodniczących ogólnopolskich organizacji samorządowych i liderów lokalnych społeczności: miast, gmin wiejskich, metropolii i powiatów. Zdecydowana większość uczestników stanowili samorządowcy z całej Polski. Kongres był doskonałą platformą i okazją do omówienia wyzwań, stojących przed państwem polskim i samorządami. Był miejscem wymiany doświadczeń między samorządami, instytucjami państwowymi oraz ekspertami z zakresu obronności. Panele poświęcone były konkretnym formom współpracy samorządów z administracją centralną, ochronie samorządowej infrastruktury krytycznej oraz przygotowaniu społeczeństwa na sytuacje kryzysowe we współpracy ze wszystkimi lokalnymi środowiskami społecznymi, a także parafiami, szczególnie w mniejszych miejscowościach (w razie braku prądu i internetu, ogłoszenia w kościołach będą jedną z metod przekazywania komunikatów lokalnej społeczności). Zadaniem samorządów jest wzmocnienie współpracy wszystkich środowisk oraz wypracowanie najlepszych praktyk w każdej gminie, powiecie i województwie, które wspólnie wdrożymy w celu zapewnienia bezpieczeństwa mieszkańcom, chociażby przez firmy komunalne w zakresie dodatkowych ujęć wody, dostaw ciepła, czy organizacji komunikacji publicznej dla uniknięcia paniki. Muszą odbyć się wielozakresowe szkolenia dla poszczególnych środowisk. Przykładowo, w branży budowlanej - nowo budowane budynki w miastach powinny mieć garaże, spełniające wymogi miejsca schronienia. Udzielające pozwoleń władze samorządowe muszą to brać pod uwagę.
Wspólnymi siłami możemy przygotować Polskę na najgorsze scenariusze. To zadanie na już?
Tak! To jest zadanie na wczoraj. W poprzednich latach zlikwidowano przepisy o obronie cywilnej, a tym samym obronę cywilną. Na Ukrainie toczy się największa wojna od czasów II wojny światowej, zginęło już co najmniej milion osób, a drugi milion to inwalidzi wojenni. Eksperci, na czele z Jackiem Bartosiakiem, dokumentują, że III wojna światowa już się rozpoczęła, a jednym z frontów jest nasza granica z Białorusią. Samorządowcy z Podlasia są przerażeni tym, co się dzieje. Sytuacja ma także przełożenie na realne straty biznesowe, utraty dochodów i ograniczenia możliwości prowadzenia działalności gospodarczej.
Ponad 30 lat temu współtworzył Pan i został przewodniczącym Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Małopolski. Jest Pan wśród założycieli, a także stoi Pan na czele Federacji Regionalnych Związków Gmin i Powiatów RP, największej organizacji samorządów w Polsce, zrzeszającej około tysiąca jednostek samorządu terytorialnego. Można więc powiedzieć, że o samorządzie wie Pan wszystko, a rola samorządu w zapewnieniu bezpieczeństwa mieszkańcom jest ogromna. Budowa schronów, powiadamiania alarmowego, bezpiecznej łączności to infrastruktura, ale bardzo ważna jest edukacja obywatelska…
Kongres objął patronatem wicepremier, minister obrony RP Władysław Kosiniak-Kamysz. Po raz pierwszy samorządowcy dowiedzieli się z pierwszej ręki, od ekspertów, jak ważna jest ta ustawa, wymagająca konkretnych działań. Realizacja zapisów ustawy będzie jednym z najważniejszych kryteriów oceny samorządowców przy następnych wyborach, tak jak komunikacja, gospodarka odpadami czy woda dobrej jakości. Kongres był pierwszym etapem edukacji dla wójtów, starostów, prezydentów; mamy sygnały, że oczekują organizacji takiego wydarzenia corocznie! Okazało się, że jest ogromne zapotrzebowanie na takie spotkania.
Czy samorządy dysponują środkami finansowymi na wdrożenie nowej Ustawy o obronie cywilnej i ochronie ludności?
Po uchwaleniu ustawy, przyjęliśmy z zadowoleniem, że 0,3 procent PKB będzie zabezpieczone, w tym dla samorządów terytorialnych - a to jest ok. 6 mld zł na obronę cywilną. Ochrona życia i zdrowia obywateli jest głównym obowiązkiem państwa i samorządu. Wobec faktu, że mamy minimalną liczbę schronów, i to jeszcze z czasów PRL, że budujemy obronę cywilną od podstaw, gdy powinniśmy zapewnić schronienie wszystkim mieszkańcom, tak jak to ma miejsce w Szwajcarii, Finlandii czy Szwecji, realizacja docelowego modelu będzie wymagała wielu lat pracy.
Kluczem do zrozumienia obrony cywilnej jest jej masowość. Nowa ustawa porządkuje cały obszar obrony cywilnej i ochrony ludności, ale też nakłada dużo obowiązków. Jaką misję do spełnienia mają samorządy?
Musimy zrozumieć, w trosce o siebie i swoją rodzinę, że obrona cywilna to nasza wspólna odpowiedzialność. Warta podkreślenia jest duża rola kobiet w obronie cywilnej. Sięgając do historii, w czasie II wojny światowej Wielka Brytania miała ponad milion kobiet w obronie cywilnej. Stworzyły one bezpieczne zaplecze. Obowiązkiem samorządowców jest, aby mocniej włączyć mieszkańców do działania. Zaangażowane powinny być nie tylko służby publiczne, ale i sami obywatele; ci, którzy sami włączają się do działania, jak i zrzeszeni w różnych organizacjach. Wiele środowisk winno się zmobilizować i zainteresować obroną cywilną. Weźmy pierwszy przykład z brzegu - organizacja strzelnic w powiatach. Teraz Wojska Obrony Terytorialnej muszą jeździć ćwiczyć strzelanie aż do Bielska-Białej. Budujemy najsilniejszą armię w Europie, ale i obrona cywilna musi być zorganizowana profesjonalnie.
Więcej informacji na stronie: www.bądź.gotów.pl
