Luksus własnego zdania Jana Rokity: Dwaj wielcy

Obaj byli praktykującymi katolikami, co tym ciekawsze, że różniły ich poglądy i dokonywane wybory ideowe. Delors był przez lata jednym z głównych autorytetów francuskich socjalistów, a Schäuble - nawet przez jakiś czas szefem niemieckich chadeków. No i obaj otarli się niemal o najwyższe funkcje w polityce swoich krajów. Delors, nagabywany w 1995 roku przez swoją partię, aby ubiegał się o prezydenturę Francji, odmówił, choć jego szanse na wygraną były naonczas ogromne. Z kolei Schäuble dążył do tego, aby po odejściu Kohla zostać niemieckim kanclerzem, ale jego plany pokrzyżowało ujawnienie tajnych kont bankowych CDU, co zmusiło go w 2000 roku do rezygnacji z przywództwa partii i otworzyło drogę do władzy pani Merkel.

Ale tą spuścizną Delorsa i Schäublego, z którą obaj weszli na karty historii, była Europa. Delors był przez długą dekadę, od połowy lat 80. do połowy lat 90. XX wieku, szefem Komisji Europejskiej, i - co tu dużo mówić - pierwszym szefem komisji, który zaczął odgrywać kluczową rolę w europejskiej polityce. Delors był francuskim imperialistą i chciał francuskiej Europy, a wobec tego Niemcy były obiektem jego nieufności. Wymyślił więc przekształcenie Wspólnot Gospodarczych w Unię Europejską po to, by związać Niemcom ręce w Europie, jak również walutę euro - po to, by skończyć z absolutną dominacją silnej niemieckiej marki, irytującej straszliwie Francuzów. Czas pokazał - ale tego Delors przewidzieć nie mógł - że zjednoczone po zakończeniu zimnej wojny Niemcy i tak stały się dominującą potęgą europejską, świetnie potrafiąc korzystać z Unii i euro dla systematycznego gruntowania swojej miękkiej potęgi.

Schäuble zdobył decydujący wpływ na Europę znacznie później, już w XXI wieku, czyli w czasie gdy Niemcy stały u szczytu swej potęgi. Jako niemiecki minister finansów podczas wielkiego kryzysu euro, wybuchłego w roku 2010, zdobył sobie w Unii pozycję iście cesarską, dyktując pogrążonym w kryzysie Francji, Italii, Hiszpanii, Grecji, Irlandii i samej Komisji Europejskiej politykę rygorów fiskalnych i odpowiedzialności finansowej. Pod tym względem był niemieckim konserwatystą z krwi i kości: nie znosił leniwych i kochających wygodne życie południowców, za to fascynowała go pracowita, oszczędna i szybko bogacąca się Polska. Nasz kraj i nasze przepisy konstytucyjne dotyczące finansów oraz długu publicznego ostentacyjnie stawiał państwom romańskim za przykład do naśladowania, za co szczególnie nie cierpiano go właśnie w Paryżu. Był chyba zresztą ostatnim politykiem niemieckim tej klasy, który nie tylko więź z Polską traktował jako niemiecki moralny obowiązek, ale nieustannie przypominał Niemcom o braku podstaw dla ich instynktownego protekcjonalizmu wobec Polski.

Delors i Schäuble byli całkiem różni, mieli odmienne ideały, choć obaj wierzyli w lepszą Europę. Z pewnością obu nie można odmówić politycznej wielkości.