Ogród społeczny przy Orlej: warzywa na własne potrzeby i zawiązywanie więzi. Koszt: ok. 300 zł na rok

Pierwszy krakowski społeczny ogród parcelowy to przedsięwzięcie Zarządu Zieleni Miejskiej, wzorowane na ogrodnictwie miejskim w krajach Europy Południowej. Ma powstać przy ul. Orlej, w sąsiedztwie Lasu Wolskiego, tuż obok Obserwatorium Astronomicznego. Działka, na której jest planowany, ma powierzchnię 0,59 ha, z czego na parcele dla ogrodników, pod ich uprawy wydzielone będzie 1850 metrów kwadratowych. Zmieści się tam 50-60 poletek. W założeniu będą mieć po 25 mkw. (5 na 5 metrów), przy czym poletka do wydzierżawienia można będzie łączyć po dwa.

Generalnie zasada jest taka, że krakowianie będą tu mogli skorzystać z kawałka ziemi i uprawiać na niej warzywa. Nie będzie można sadzić drzew owocowych (ale na terenie przyszłego ogrodu rośnie już dziś wiele okazałych drzew owocowych - śliwy, jabłonie, wiśnie i orzechy), dozwolone będą krzewy.

To co odróżnia taki ogród od ogrodów działkowych, to współdzielenie zasobów, takich jak: narzędzia, woda, teren do piknikowania i rekreacji. "Wszystko to jest wspólne, a koszty eksploatacji pokrywane są z opłat użytkujących rabaty ogrodników. Ogrodnicy razem troszczą się też o przestrzenie wspólne oraz współdecydują o kluczowych kwestiach" - wyjaśnia ZZM.

Zarządzaniem ogrodem ma się zająć operator (ZZM szuka organizacji pozarządowej, stowarzyszenia czy fundacji, która zostałaby tu operatorem), który będzie dbał o jego bieżące funkcjonowanie, ale też prowadził działania edukacyjne, proekologiczne i popularyzujące ogrodnictwo miejskie.

Oprócz parcel dla miejskich ogrodników na działce przy Orlej przewidziana jest farma operatora projektu, a także ogólnodostępny, nieogrodzony park. Powstanie dzięki uporządkowaniu istniejącego na tym terenie drzewostanu, zamontowaniu ławeczek i stworzeniu placu zabaw.

Działka przy ul. Orlej jest dobrze skomunikowana, można dojechać na nią autobusem, rowerem i samochodem. Natomiast przewidziane jest zbudowanie dla miejskich ogrodników zatoki parkingowej na wysokości tej działki.

W ogrodzie pojawi się m.in. wspólny kompostownik, ujęcie wody, narzędziownia, a także toaleta. By odgrodzić uprawy od drogi (choć - jak wskazuje ZZM - ulica nie jest ona ruchliwa), możliwe jest posadzenie szpaleru żywopłotu.

- Gleba na tej działce została przebadana przez Uniwersytet Rolniczy i już widomo, że jest wolna od zanieczyszczeń. Ziemia jest dobrej żyzności, trzeba będzie tylko ją odkwasić - mówi Katarzyna Przyjemska-Grzesik, kierowniczka zespołu "Kraków w zieleni" w ZZM.

Zgodnie z uwagami zgłoszonymi przez osoby chętne, by korzystać z ogrodu parcelowego, w przygotowywanym projekcie ma zostać uwzględniony blat roboczy ze zlewem. Dzięki temu będzie można oczyścić swoje plony i np. pozbawić je liści przed zabraniem ich z ogrodu do domu.

Na spotkaniu dotyczącym ogrodu potencjalni miejscy ogrodnicy stwierdzili też, że nie chcą grodzenia każdego z poletek. Na długości kwater pojawią się tylko deski osadzone w ziemi. - To będzie sprzyjało zawiązywaniu się więzi między ogrodnikami, temu, że ogród będzie miał charakter bardziej społecznościowy, a nie działkowy - zwraca uwagę przedstawicielka ZZM.

Projektant postara się też uwzględnić w przyszłym zagospodarowaniu terenu wiatę, pod którą będzie można się schronić w razie np. ulewy. Altanek w tym ogrodzie bowiem nie będzie.

Znany jest już szacunkowy koszt dzierżawienia poletka w ogrodzie parcelowym przy Orlej: będzie to około 300 zł za rok za działkę. Cała inwestycja ma się zakończyć na początku 2025 roku i odtąd będzie można korzystać z parcel. Na początek, w pierwszym roku, będzie to bezpłatne, a od wiosny 2026 r. - już płatne.

- Osoby, które się pojawiły na wtorkowym spotkaniu na temat tworzenia tego ogrodu, mają priorytet zapisu na dzierżawę działeczek w nim - mówi Katarzyna Przyjemska-Grzesik. Dodaje, że ZZM planuje w ogrodzie również szkolić krakowian w kompetencjach ogrodniczych.

Tworzenie w Krakowie ogrodu społecznego parcelowego jest jednym z działań realizowanych w ramach projektu CoFarm4Cities.

Śpimy krócej i coraz gorzej