Profesorowie Wydziału Polonistyki UJ nagrodzeni przez PAN m.in. za pierwszy w pełni elektroniczny słownik języka polskiego

Jak informuje krakowska uczelnia, przedmiotem konkursu są pierwsze wydania prac naukowych z zakresu językoznawstwa opublikowane w roku 2022 oraz osiągnięcia w zakresie wytworzenia zasobów lub narzędzi językowych, w tym słowniki, korpusy, bazy danych czy przeszukiwalne edycje źródeł.

Nagroda przyznawana jest przez Prezesa Polskiej Akademii Nauk. Nad przebiegiem konkursu czuwa kapituła w składzie: prof. Romuald Huszcza (Uniwersytet Jagielloński), prof. Krystyna Kleszczowa (Uniwersytet Śląski w Katowicach), prof. Rafał Molencki (Uniwersytet Śląski w Katowicach), prof. Renata Przybylska (Uniwersytet Jagielloński, przewodnicząca) i prof. Anna Tyrpa (Instytut Języka Polskiego PAN).

Dr hab. Patrycja Pałka z Katedry Historii Języka i Dialektologii UJ została laureatką w kategorii: praca naukowa opublikowana po raz pierwszy w roku poprzedzającym daną edycję konkursu. Książka "Reklama handlowa w dawnym Krakowie. Praktyki komunikacyjne" stanowi - jak wskazuje UJ - oryginalne, bogate i wieloaspektowe opracowanie tematu, który do tej pory nie był przedmiotem monograficznego ujęcia z językoznawczej perspektywy.

"Praca autorstwa Patrycji Pałki lukę tę w znakomity sposób wypełnia. Niewątpliwie bardzo mocnym atutem pracy jest zgromadzony przez autorkę obszerny i zróżnicowany materiał badawczy, który jak dotąd nie podlegał językoznawczemu opisowi. Badaczka przedmiotem oglądu uczyniła nie tylko ogłoszenia w prasie, plakaty czy ulotki reklamowe, lecz także różnego rodzaju elementy kultury materialnej, niezwykle rzadko stanowiące materię badawczą w naukowych opracowaniach, m.in. opakowania, pudełka, torebki na towar, papier firmowy, koperty, nalepki, rachunki, noty, cenniki, karty pocztowe czy różnego rodzaju pisma" - czytamy w komunikacie uczelni.

W drugiej kategorii "osiągnięcie w zakresie wytworzenia zasobów lub narzędzi językowych" nagrodzony został zespół pod kierunkiem prof. Piotra Żmigrodzkiego z Instytutu Języka Polskiego PAN, opracowujący pierwszy w pełni elektroniczny słownik języka polskiego, czyli Wielki słownik języka polskiego PAN. Jako jeden z głównych wykonawców uczestniczyła w tym zespole prof. Renata Przybylska, a jako autorka oryginalnej klasyfikacji tematycznej słownictwa - dr hab. Barbara Batko-Tokarz, prof. UJ. Okresowo zajmowały się etymologią i chronologizacją haseł słownikowych następujące osoby z Wydziału Filologicznego UJ: prof. Jadwiga Waniakowa, dr hab. Przemysław Dębowiak, prof. UJ, dr hab. Beata Raszewska-Żurek, prof. UJ i dr Paweł Janczulewicz. Okresowo redagowały hasła do słownika dr hab. Patrycja Pałka, dr hab. Anna Piechnik, prof. UJ, dr Beata Drabik i dr Ilona Kulak, reprezentujące Wydział Polonistyki UJ.

Najważniejszym założeniem autorów Wielkiego słownika języka polskiego PAN było to, że będzie miał postać wyłącznie elektroniczną i będzie udostępniany bezpłatnie on-line. Pierwszy etap prac leksykograficznych był finansowany w ramach grantu Narodowego Centrum Badań i Rozwoju i trwał od grudnia 2007 do grudnia 2012 roku. W tym okresie sformułowano zasady opracowania słownika, ustalono strukturę artykułu hasłowego, zaprojektowano i wykonano system informatyczny umożliwiający tworzenie słownika oraz opracowano hasła opisujące 15 tysięcy najczęściej używanych wyrazów języka polskiego.

Od sierpnia 2013 roku prace nad rozwojem monumentalnego dzieła toczyły się w głównej mierze dzięki finansowaniu w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki. Pod koniec 2021 roku ogólna liczba haseł w słowniku przekroczyła 83 tysiące.

Obecnie prace nad powiększaniem słownika o nowe hasła oraz aktualizacją tych dawniejszych są kontynuowane w zakresie, na jaki pozwalają środki Instytutu Języka Polskiego PAN.

Oto najbardziej zanieczyszczone polskie miasta