Najwyższa Izba Kontroli opublikowała raport dotyczący ochrony powietrza przed zanieczyszczeniami. Analizując dane z 2011 roku sklasyfikowała Nowy Sącz na drugim miejscu wśród najbardziej zanieczyszczonych miast w Polsce. Podium w niechlubnym rankingu przypadło Krakowowi. Tymczasem okazuje, że z każdym rokiem maleje liczba dni, kiedy sądeczanie oddychają trującym powietrzem.
Nowy Sącz największe problemy ma z przekraczaniem dopuszczalnych dobowych wartości pyłów zawieszonych PM10 i PM2,5 (powodują choroby płuc i układu krążenia) oraz benzo(a)pirenu (związek silnie rakotwórczy). - Badania Światowej Organizacji Zdrowia wskazują, że wpływ na długość naszego życia ma także to, jakim powietrzem oddychamy - podkreśla dr Krystyna Kubicka, ekspert Polskiej Izby Ekologii.
W 2011 r. w ciągu 126 dni odnotowano przekroczenia. Rok później było 96 dni (ale pomiar był zawieszony na kilka dni w lutym). W 2013 roku w ciągu 103 dni przekroczone zostały normy, a w roku ubiegłym takich dni było 83. - Od dwóch lat zimy są stosunkowo łagodne, a co za tym idzie sądeczanie rzadziej palą w piecach - mówi Ewa Gondek, kierownik sądeckiej delegatury Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Krakowie. - Niemniej jednak dopuszczalne normy są nadal przekraczane - dodaje.
Powodem zanieczyszczenia pyłem PM10 według NIK i WIOŚ jest tzw. niska emisja, pochodząca z domowych pieców i lokalnych kotłowni węglowych (od 82 do 92,8 proc.). Sądeczanie w dalszym ciągu palą czym popadnie, często w źle regulowanych piecach węglowych. A do starego kotła powinien trafiać opał wysokoenergetyczny, który spala się w większym procencie. - Dla mieszkańców naszego regionu jednym z ważniejszych kryteriów wyboru opału w dalszym ciągu jest cena - przypomina kierowniczka sądeckiej delegatury WIOŚ. - Niestety większośc ludzi wybiera tańszy, ale bardziej szkodliwy dla naszego środowiska opał - dodaje.
Pozostałe przyczyny to zanieczyszczenia komunikacyjne (5,4 do 7 proc.) i przemysłowe (od 1,8 do 9 proc.). Jednak w przypadku Nowego Sącza jest jeszcze jeden czynnik, a mianowicie jego położenie w kotlinie. - To na pewno ma zły wpływ na jakość powietrza. Ogranicza, a czasem całkowicie pozbawia możliwości przewietrzenia - wskazuje Ewa Gondek. - W konsekwencji zanieczyszczenia zalegają przy powierzchni ziemi i są powtórnie unoszone do powietrza przez ruch samochodowy - dodaje.
Wojnę toksycznemu powietrzu wypowiedziały władze miasta. W ubiegłym roku w ramach programu KAWKA dofinansowano wymianę 94 pieców węglowych na 90 nowoczesnych gazowych i instalację 4 nowoczesnych pieców węglowych oraz montaż 22 instalacji solarnych. Z dotacji wciąż można korzystać.
Program KAWKA
- Miasto Nowy Sącz na realizację pilotażowego projektu ochrony powietrza KAWKA ma 10 mln zł.
Z tego ponad 6 mln zł pochodzi z dotacji udzielonej przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
- O jakie dofinansowanie można się starać?
Przy wymianie kotła węglowego na kocioł opalany gazem otrzymać można dotację do 90 proc. kosztów kwalifikowanych - maksymalnie 6 500 zł. Wysokość dotacji w przypadku instalacji kolektora wynosi nie więcej niż 5 400 zł., w przypadku instalacji pompy ciepła do 18 000 zł. Najmniejszą kwotę uzyska inwestor, który w miejsce kotła węglowego zainstaluje nowoczesny kocioł opalany węglem, ale o wysokiej sprawności. Taka osoba może liczyć na maksymalny zwrot w wysokości 3 600 zł.
- Jak skorzystać?
Wnioski o udzielenie dofinansowania w ramach projektu są przyjmowane w trybie ciągłym. Pełną informację o warunkach programu można uzyskać w Wydziale Ochrony Środowiska (ul. Szwedzka 2) oraz na stronie: www.kawka.nowysacz.pl
Zbigniew Moroz, otolaryngolog, mówi o zagrożeniach płynących z nieczystego powietrza
Czy zanieczyszczenie powietrza w Nowym Sączu, o którym się teraz tak dużo mówi, rzeczywiście ma duży wpływ na nasze zdrowie?
Oczywiście, że ma. Wdychając takie powietrze następuje blokada nosa i zaczynamy oddychać ustami. To powoduje infekcje górnych dróg oddechowych i dolnych, czyli płuc. Do krwi z zanieczyszczonym powietrzem dostają się różne związki chemiczne, w tym metale ciężkie, wywołując choroby wątroby, nerek, czy nowotwór. Na szczęście centrum onkologii mamy na miejscu. Żeby się leczyć nie trzeba jechać do Krakowa czy na Śląsk.
Czy w dni, kiedy normy są przekroczone, wzorem Japończyków, powinniśmy zakładać maski ochronne?
Myślę, że jest to jakieś rozwiązanie. Ale przede wszystkim trzeba zacząć od źródła, czyli zlikwidować palenie gumą czy plastikami w piecach. To jest ogromnie rakotwórcze. Mieszkam niedaleko ulicy Żywieckiej i często wieczorem widzę i czuję ten niby opał. Niestety tak się dzieje, że ludzie palą w piecach byle czym. To jest karygodne, z tym należy walczyć.
Czy można coś zrobić, by się ochronić?
Ważne jest przewietrzanie miasta, ale tu musi pomóc natura. Natomiast ludzie powinni prowadzić zdrowy tryb życia, by poprawić odporność organizmu. To także aktywna rekreacja, sport, to wyjazdy poza miasto. I nade wszystko trzeba zakazać palenia przypadkowym paliwem.
Rozmawiał: Jerzy Cebula
Zobacz najświeższe newsy wideo z kraju i ze świata
"Gazeta Krakowska" na Youtubie, Twitterze i Google+
Artykuły, za które warto zapłacić! Sprawdź i przeczytaj
Codziennie rano najświeższe informacje z Krakowa prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera!
