Żydzi w tarnowie

Bima oraz kolumna, stanowiąca trzon pomnika na tarnowskim kirchole - to dwaj niemi świadkowie tragicznych wydarzeń tarnowskich z listopada 1939 roku. Wtedy to nad miastem rozbłysły wielkie łuny ognia. Płonęły tarnowskie synagogi. To był pierwszy akt terroru niemieckiego okupanta wobec wyznawców religii mojżeszowej.

W niedzielę, 29 września, o zachodzie słońca, rozpoczął się żydowski Nowy Rok, Rosz Haszana - 5780. Wyznawcy judaizmu liczą swój kalendarz od stworzenia świata. W kolejnych dniach przypadają inne ważne święta w tej religii. To Jom Kippur, czyli Święto Trąbek, podczas którego Żydzi pozbywają się swoich grzechów oraz Sukot - Święto Namiotów - które w starożytności było dziękczynieniem za plony. Święta te są teraz przypominane w Tarnowie - mieście, w którym przed wojną połowę mieszkańców stanowili wyznawcy religii mojżeszowej. Zapraszamy do obejrzenia archiwalnych zdjęć z tamtych czasów, które pochodzą ze zbiorów tarnowskiego Muzeum Okręgowego.

Rozmawiamy z Januszem Koziołem, wicedyrektorem Muzeum Okręgowego w Tarnowie. Przy okazji Chanuki rozprawiamy o samym święcie. Będzie też o kuchni żydowskiej w naszym mieście.

Wydarzenie odbędzie się 14 grudnia o godz. 19 w Restauracji Stara Łaźnia w Tarnowie. Jej właściciel organizuje imprezę wspólnie z Komitetem Opieki Nad Zabytkami Kultury Żydowskiej.

W czerwcu 1942 roku w Tarnowie doszło do największej zbrodni w 687-letniej historii miasta. Kundt, Eker, Ekhard, Goeth - ci naziści mają na rękach krew tysięcy wymordowanych tu Żydów.

Jest wstępne porozumienie w sprawie utworzenia w Tarnowie Centrum Kultury Żydów. Ma się ono mieścić na tarnowskim Rynku.

Mieszkańcy miasta i goście z Izraela chwycą się w czwartek za ręce, aby upamiętnić zagładę połowy mieszkańców przedwojennego Tarnowa. Utworzą symboliczny, żywy łańcuch pamięci, wyznaczając w ten sposób granice żydowskiego getta. Akcja nie jest przypadkowa. Mija właśnie 70 lat od czasu jego likwidacji.

Nie będzie pobłażania dla osób, które nielegalnie wycinały choinki z lasów Tatrzańskiego Parku Narodowego - zapowiadają strażnicy parku i policja.

Trudno sobie nawet wyobrazić, jak wyglądałaby Polska, gdybyśmy w sierpniu 1920 r. nie rozgromili bolszewików pod Warszawą. Każdy polski uczeń powinien wynieść ze szkoły przekonanie, że Bitwa Warszawska to powód do narodowej dumy, podobnie jak Grunwald, Kłuszyn czy Wiedeń.

1 sierpnia 1944 r. wybuchło Powstanie Warszawskie - największa akcja zbrojna podziemia w okupowanej przez Niemców Europie. Przez 63 dni żołnierze Armii Krajowej prowadzili heroiczną i osamotnioną walkę, której celem była niepodległa Polska, wolna od niemieckiej okupacji i dominacji sowieckiej. Prezentujemy zdjęcia archiwalne i kalendarium wydarzeń.

Tarnów jako bohater książki? Czemu nie? To przecież piękne miasto z ciekawą historią. Wybraliśmy kilka publikacji, w których pojawia się gród nad Białą i ludzie z nim związani. Dopisujcie kolejne książki

Urzędnicy z zakopiańskiego magistratu na pytania o publiczne pieniądze odpowiedzą dopiero za blisko trzy miesiące! Pracownicy burmistrza Doruli nie mają pojęcia, ile wydają na kawę i ciastka. Muszą to przez te wszystkie dni dopiero... policzyć.

Ulica Wałowa dla młodszych pokoleń tarnowian to deptak łączący ulicę Krakowską i Wałową, we wspomnieniach starszych - ruchliwa arteria komunikacyjna, po której jeździły samochody i autobusy. A pewnie znaleźliby się i tacy, którzy z łezką w oku wspominaliby kursujący tamtędy tramwaj. Siedzących w domach zapraszamy na wirtualną przechadzkę po jednej z najbardziej znanych ulic Tarnowa, która została wytyczona pod koniec XVIII wieku wzdłuż dawnych murów miejskich. Panuje na niej klimat rodem z CK Monarchii.

Rozmawiamy z dr. Krzysztofem Moskalem, historykiem Tarnowa, o tym, jak mogło wyglądać życie w mieście przed lokacją, której 690. rocznicę będziemy obchodzili już jutro.

Jutro Dzień Kobiet. Chcieliśmy Wam przedstawić wybitne Niewiasty, które były lub są związane z naszym miastem. A Paniom w wigilię Ich święta, same serdeczności

Zdjęcia zostały zrobione w dwóch krakowskich więzieniach: św. Michała przy ul. Senackiej (już nie istnieje) oraz przy ul. Kamiennej.

Kraków przez ostatnie lata zmienił znacznie swoje oblicze. Zmiany najlepiej widać na panoramach Krakowa z lat '20 i '30 ubiegłego stulecia. Zdjęcia były wykonane z krakowskich wzgórz oraz wysokich budynków - kościołów i wież.

Pod tarnowską Bimą odbyło się symboliczne odpalenie świec. Prelekcję na temat tradycji Chanuki wygłosił Adam Bartosz. Gerald Vineberg odczytał modlitwę oraz poczęstował przybyłych tradycyjnymi wypiekami żydowskimi.

Co mieliśmy sto lat temu w Tarnowie? Było całkiem nieźle. Działała gazownia, wodociągi. Prąd nawet był. Po mieście - oprócz dorożek - dumnie poruszał się tramwaj. Zobaczcie klimat naszego miasta z tamtych czasów. Poznajecie okolice Rynku, Burku, ulic Tuchowskiej czy Szerokiej? Zdjęcia otrzymaliśmy dzięki uprzejmości Muzeum Okręgowego w Tarnowie.

Pod tarnowską Bimą odbyło się spotkanie upamiętniające 80. rocznicę podpalenia przez okupanta synagog i domów modlitwy. Organizatorem wydarzenia był Komitet Opieki nad Zabytkami Kultury Żydowskiej w Tarnowie.

Nie do końca wiadomo, w jaki sposób przed 105 laty do naszego miasta zawitał Ludwig Wittgestein (1889-1951). Faktem jest natomiast, że spacerując po Tarnowie odwiedził księgarnię Zygmunta Jelenia, która znajdowała się przy placu Kazimierza. Nabył w niej książeczkę Lwa Tołstoja "Ewangelia w skrócie", wydaną po niemiecku, która - jak pokazały dzieje - wydatnie ukształtowała go jako wybitnego filozofa. Owo wydarzenie od wtorku upamiętnia specjalna tablica.

Ślub Eweliny i Piotra okazał się niewymownie smutny. Wesele, na które tak długo czekali, zostało naznaczone tragedią dziecka. Kiedy państwo młodzi podjeżdżali pod kościół, gdzie mieli wziąć ślub, nadleciał śmigłowiec LPR. - Widok reanimowanego chłopczyka zgasił w nas weselną radość - mówi Piotr Południak.