Tarnów. Skazany na zapomnienie cmentarz I-wojenny nr 202 zostanie odtworzony do pierwotnego stanu. Są na to unijne pieniądze

Cmentarz, który znajduje się przy skrzyżowaniu ulicy Szpitalnej i al. M. B. Fatimskiej – vis a vis skrzyżowania z ul. Krzyską skazany był na zapomnienie i wymazanie z mapy Tarnowa. Pierwotnie znajdował się w tym miejscu XIX-wieczny, garnizonowy cmentarz armii austriackiej. W czasie I wojny światowej nekropolia znacznie rozrosła się, gdyż chowano na niej poległych w walkach w okolicach Tarnowa w 1914 roku i w początkach 1915 roku, oraz żołnierzy zmarłych w tarnowskich szpitalach i lazaretach.

W sumie spoczywa w tym miejscu 1485 żołnierzy: 680 austro-węgierskich, 9 niemieckich oraz 796 rosyjskich. Wśród nich są również Polacy, którzy walczyli po obu stronach frontu, wcieleni do różnych armii.

W okresie międzywojennym o cmentarz nie dbano, a podczas II wojny światowej armia niemieckiego urządziła na nim stanowisko obrony przeciwlotniczej. Dzieło zniszczenia nekropolii dokończono po wojnie. W latach 60 ub. wieku wywieziono z niego ostatnie pozostałości nagrobków i muru cmentarnego oraz splantowano cały teren nie ekshumując prochów poległych. Pojawiła się informacja, że te zostały w międzyczasie przeniesione na cmentarz nr 200 w Chyszowie, ale okazało się to nieprawdą.

Pamięć o zniszczonej nekropolii przetrwała jednak w pamięci wielu tarnowian oraz potomków osób, które są na niej pochowane, w tym obcokrajowców. Między innymi za sprawą artykułów w Gazecie Krakowskiej w 2010 roku miasto przystąpiło do prac związanych z otworzeniem nekropolii. Udało się zrekonstruować bramę i centralnie posadowiony obelisk a także pojedyncze nagrobki, m.in. węgierskiego żołnierza Michała Forgona i jego towarzyszy, wytyczyć centralną aleję, a także wykonać ogrodzenie. W 2022 roku planowane są kolejne prace, których efektem będzie doprowadzenie nekropolii do stanu z czasów I-wojny światowej.

- Odtworzona zostania aleja poprzeczna, a także wszystkie trzy kwatery, według historycznych planów. Mamy już zgodę na wycięcie drzew, ale ten zabieg zostanie ograniczony do niezbędnego minimum. Usunięte zostaną jedynie te drzewa, która rosną w miejscu, gdzie planowane jest ustawienie na nowo nagrobków, tak – jak to było pierwotnie. Pozostałe zostaną, aby zachować parkowy charakter tego miejsca – wyjaśnia Joanna Florkiewicz-Kamieniarczyk, dyrektor Wydziału Rewaloryzacji Zabytków Krakowa i Dziedzictwa Narodowego Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego.

Nagrobki będą kamienne, zwieńczone krzyżem żeliwnym. Przymocowane będą do nich tabliczki z imiona i nazwiskami pochowanych w nich żołnierzy. W znacznej części znane są bowiem ich personalia.

Prace na nekropolii są możliwe dzięki szerszemu projektowi, na który służby wojewody pozyskały dofinansowanie unijne. Zakłada on rewitalizację w sumie 41 cennych, choć zaniedbanych cmentarzy I-wojennych w Małopolsce, z czego większość znajduje się właśnie w powiecie tarnowskim. Poza cmentarzem nr 202 w Tarnowie remont przejdą w tym roku również nekropolie m.in. w Gromniku, Chojniku, Bistuszowej, Łowczówku, Woźnicznej, Lubince, Biskupicach Radłowskich, Zabłędzy, Siedliskach, Zabawie, Paleśnicy czy w Ryglicach.