W Brzesku powstanie niezwykły pomnik Mikołaja Kopernika na 550-lecie jego urodzin, Pavimentum Copernicanum. Już wyznaczono miejsce

Pavimentum to kwadratowa platforma, murowana i wypoziomowana, z której Mikołaj Kopernik miał prowadzić obserwacje nieba we Fromborku. Wbrew wizji z obrazu Jana Matejki, Kopernik nie prowadził obserwacji "obrotów ciał niebieskich" z drewnianego ganka wieży, ale z wybudowanego przez niego w ogrodzie swojego domu podestu badawczego. Na nim astronom ustawiał przyrządy pomiarowe i obserwował niebo. Stabilność podestu pozwalała co wieczór prowadzić badania z tej samej, równej powierzchni, co pozwalało uzyskać astronomowi dokładniejsze wyniki pomiarów.

Niestety, oryginalne pavimentum nie zachowało się do dziś, nie jest znana nawet jego dokładna lokalizacja. Stąd powstał pomysł wybudowania Pavimentum Copernicanum, które stanowiłoby najbardziej niezwykły pomnik ku czci wielkiego polskiego astronoma.

Pomysłodawcą wybudowania w Brzesku pavimentum jest Mariusz Meus, krakowianin, na co dzień opiekun wystaw na Zamku Królewskim na Wawelu. Przez dwa lata mieszkał w Brzesku, gdzie zetknął się m.in. z działającym w tym mieście Hufcem ZHP im. Mikołaja Kopernika. Ponieważ w 2023 roku minie nie tylko 550-lecie urodzin Kopernika, ale i 50-lecie przyjęcia polskiego astronoma za patrona brzeskich harcerzy, pomysł wydał się wręcz oczywisty.

Wraz z władzami miasta ustalono, że pavimentum Mikołaja Kopernika stanie na skwerze Jana Burlikowskiego, przy Regionalnym Centrum Kulturalno-Bibliotecznym. Pomnik przyjmie oryginalną formę, jakiej nie zastosowano dotąd w żadnym miejscu w Polsce. Brzeskie pavimentum ma być próbą symbolicznej rekonstrukcji podestu badawczego Kopernika o wymiarach 5 na 5 metra (wraz z nasypem o wysokości ok. 0,5 metra). Według historyków oryginalne pavimentum było większe i otoczone dodatkowo nasypem ziemnym, aby badacz nie spadł z podwyższenia w czasie nocnych obserwacji.

- Będzie to piękne uzupełnienie tej przestrzeni wypoczynkowo-rekreacyjnej i dodatkowa atrakcja dla dzieci, młodzieży i osób starszych - mówi burmistrz Brzeska Tomasz Latocha.

Brzeskie pavimentum zostanie wzbogacone o elementy edukacyjne związane zarówno z niebem (astronomią), jak i z ziemią (geodezją).

- W nawierzchni przedstawiony ma być model heliocentrycznego układu słonecznego - z planetami ustawionymi tak, jak w dniu narodzin Kopernika (19 lutego 1473) - oraz linia południka lokalnego z zaznaczoną długością 0,1" kątowej łuku południka; 3,09 metra - precyzuje Mariusz Meus, który jest również geodetą w ramach akcji edukacyjnej Honorowy Południk Krakowski.

Zgodnie z założeniem, pomnik Pavimentum Copernicanum ma być nie tyle klasycznym monumentem, co obiektem edukującym o prawdziwym obliczu badań astronomicznych Kopernika. Przede wszystkim ma pokazywać, jak wyglądały obserwacje prowadzone przez Mikołaja Kopernika, jak wyglądało jego „obserwatorium” i w jakich realiach to się działo, a wiemy, że były one zupełnie inne od tego, co pokazuje słynny obraz Jana Matejki - dodaje pomysłodawca.

Mariusz Meus liczy, że brzeskie pavimentum będzie miejscem, w którym będzie można prowadzić zajęcia edukacyjne i organizować wydarzenia popularyzujące astronomię przy okazji takich zjawisk astronomicznych, jak chociażby zaćmienie słońca czy księżyca. - Jako że byłaby to platforma do obserwacji, jaką miał Kopernik, aż się prosi, żeby ją tak wykorzystywać.

4.11.2022 za pomocą sprzętu pomiarowego wyznaczono lokalizację pavimentum. Przy tej okazji ustalono jego precyzyjne współrzędne, aby wyliczyć dystans do symbolicznych miejsc w życiu wybitnego astronoma: Domu Mikołaja Kopernika w Toruniu, jego pracowni badawczej we Fromborku oraz Collegium Maius UJ w Krakowie, gdzie studiował.

Zgodnie z założeniem, brzeskie pavimentum ma powstać w 2023 roku. Władze miasta zamierzają zdobyć dofinansowanie na jego budowę. - Trwa przygotowanie montażu finansowego, sprawdzamy możliwości zdobycia pieniędzy ze źródeł zewnętrznych - mówi burmistrz Latocha.

Kryzys energetyczny