Podwyżki czynszu za komunalne mieszkania muszą być zgodne z zasadami, które wyznacza ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. 2001 nr 71 poz. 733). Wspomniany akt prawny zawiera specjalne przepisy, które dotyczą najmu mieszkań od gminy. Zasady ustalania czynszu za mieszkania prywatne zostały w pewnej mierze uregulowane odrębnie.
Podwyżka czynszu? Przez inflację drożeją mieszkania komunalne
– Wyjątek dotyczy lokali wynajmowanych w ramach najmu okazjonalnego oraz instytucjonalnego, gdzie limity czynszowe w ogóle nie występują, a skala podwyżek zależy wyłącznie od warunków ustalonych przez strony w umowie – mówi Leszek Markiewicz, ekspert portalu NieruchomosciSzybko.pl.
Ustawa o ochronie praw lokatorów mówi, że rada gminy uchwala wieloletni plan gospodarowania mieszkaniowym zasobem samorządu. Wspomniany dokument ustala między innymi zasady polityki czynszowej oraz warunki obniżania czynszu dla osób z niskimi dochodami. W ramach wyznaczania stawek czynszowych za komunalne mieszkania, gmina powinna brać pod uwagę czynniki podwyższające lub obniżające wartość użytkową „M” (np. położenie budynku, wyposażenie bloku oraz lokalu i ogólny stan techniczny budynku).
Budynki różnych kategorii
– W praktyce takie zróżnicowanie stawek czynszowych może zostać osiągnięte poprzez podział istniejących budynków na kilka kategorii – wraz z przypisaną wysokością czynszu za 1 metr kwadratowy - zaznacza Leszek Markiewicz.
Jeżeli chodzi o konkretne ograniczenia czynszowe, którym podlegają komunalne mieszkania, to warto wspomnieć o progu 3 proc. wartości odtworzeniowej lokalu. Jak wskazuje ustawa z dnia 21 czerwca 2001 roku, podwyżka skutkująca przekroczeniem przez roczny czynsz tej granicy lub już następująca z poziomu wyższego niż 3 proc. wartości odtworzeniowej mieszkania wymaga dodatkowego uzasadnienia (o ile przekracza ubiegłoroczny wskaźnik inflacji). Wartość odtworzeniowa lokalu jest ustalana jako iloczyn jego powierzchni użytkowej oraz wskaźnika przeliczeniowego kosztu odtworzenia 1 mkw. powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego.
– Ten wskaźnik w ramach obwieszczenia podają poszczególni wojewodowie i publikują poprzez dziennik urzędowy województwa – wyjaśnia ekspert portalu NieruchomosciSzybko.pl.
Gminy stosują niskie stawki
Praktyka pokazuje jednak, że wiele gmin ustala stawki czynszowe na poziomie znacznie mniejszym niż wspomniane 3 proc. wartości odtworzeniowej mieszkania rocznie. Przykład stanowi Warszawa, gdzie bazowa stawka czynszu za 1 mkw. lokalu komunalnego nie przekracza nawet połowy dopuszczalnego limitu. Taka polityka samorządów jest korzystna dla najemców, ale jednocześnie wzbudza wątpliwości ze względu na słaby stan techniczny bloków, w których znajdują się komunalne mieszkania.
Waloryzacja emerytur 2022: będzie 7 proc. ile wyniesie 13. emerytura
– Rządowe badanie z 2019 r. potwierdziło, że 85 proc. gminnych bloków wymaga remontu, w tym 31 proc. remontu kapitalnego – podaje Leszek Markiewicz.
Z podwyżkami czynszu w ostatnim czasie muszą się liczyć także najemcy lokali socjalnych oraz pomieszczeń tymczasowych. Takie lokale oraz pomieszczenia w praktyce są jednak znacznie tańsze czynszowo niż komunalne mieszkania. Ustawa o ochronie praw lokatorów wskazuje, że stawka za wynajem 1 mkw. mieszkania socjalnego nie może przekroczyć połowy stawki najniższego czynszu za lokal komunalny obowiązującego w mieszkaniowym zasobie gminy.
– W praktyce ten limit dotyczący również czynszu za pomieszczenia tymczasowe często nie jest wykorzystywany – podsumowuje Leszek Markiewicz, ekspert portalu NieruchomosciSzybko.pl.
