Zmarł Franciszek Łojas-Kośla. Autor Opery Góralskiej, którą wystawiono w Watykanie

Aurelia Lupa

18 grudnia 2023, 11:41

Franciszek Łojas- Kośla był m.in. autorem opery góralskiej " Naski świat", „Ojciec Święty Jan Paweł II na Podhalu". Oznaczony m.in.Medalem Zasłużony Kulturze – Gloria Artis,za zasługi na rzecz ochrony rodzimego dziedzictwa, oraz Nagrodą im. Oskara Kolberga.

Podhale straciło wyjątkowego artystę. W wieku 77 lat zmarł Franciszek Łojas Kośla z Poronina. Poeta ludowy, publicysta, współautor publikacji o historii i kulturze Podhala, autor Opery Góralskiej "Naski Świat" i "Ojciec Święty Jan Paweł II na Podhalu”. Za swoją działalności odznaczony medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis” oraz Nagrody im. Oskara Kolberga „za zasługi dla kultury ludowej”.

Franciszek Łojas Kośla urodził się w Poroninie 20 października 1946 roku w tradycyjnej, wielopokoleniowej rodzinie góralskiej. Pracował m.in. na rodzinnej „gazdówce” oraz jako dziewiarz w Spółdzielni Pracy „Współpraca” w Poronienie, a następnie w Zakopiańskich Warsztatach Wzorcowych „Cepelia”. Tu zajmował się zdobnictwem i ornamentyką wyrobów drewnianych.

Pierwsze wiersze zaczął pisać w połowie lat 60. XX wieku. - Poezja jest mną, bo siedzi we mnie, poezja to miełość do ludzi, do mojej małej ojcyzny - mówił autor.

Był twórcą wszechstronnym. W jego dorobku literackiem znalazły się m.in. utwory poetyckie, teksty publicystyczne, szkice etnograficzne, opracowania z zakresu historii regionu, utwory sceniczne oraz tradycyjne przyśpiewki. Wiersze i teksty publicystyczne były publikowane w czasopismach w Polsce i za granicą, m.in. w „Twórczości Ludowej”, „Dzienniku Polskim”, „Zorzy”, „Głosie Młodzieży”, Podhalance”, „Halach i Dziedzinach” (Polska), "Tatrzańskim Orle”, „Dzienniku Związkowym (USA), "Głosie Katolickim" (Francja) czy też „Związkowcu” (Kanada).

Poeta wydał tomiki wierszy. Były to m.in. „Góralskie paciorki”, „Góralsko kolęda”, „Śpiewkę osotać”, „Prowadź przez życie”, „Umiłowanie”, a także „Rodowe dziedzictwo – genealogia rodu Łojasów Koślów na tle dziejów wsi Poronin”. Tu oprócz genealogii rodu znalazł się zbiór m.in. przyśpiewek, przysłów, przepowiedni oraz słownik wyrazów gwarowych.

Poeta z Poronina był laureatem konkursów literackich w kraju i zagranicą m.in. jego wiersze znalazły się trzykrotnie w finale amerykańskiego konkursu organizowanego przez National Library of Poetry.

Współpracował z zespołem „Regle” z Poronina. Pisał dla nich m.in. okolicznościowe teksty, programy, scenki rodzajowe, dialogi oraz przyśpiewki. W 2010 roku napisał operę góralską „Naski świat” oraz „Ojciec Święty Jan Paweł II na Podhalu". To Dzieło zostało wystawione w Polsce - m.in. w Teatrze Narodowym w Warszawie, Operze Krakowskiej, Teatrze Capranica w Rzymie oraz w Copernicus Center w Chicago w USA.

Artysta otrzymał Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis nadany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za zasługi na rzecz ochrony rodzimego dziedzictwa. W 2017 r. został uhonorowany Nagrodą im. Oskara Kolberga z zasługi dla kultury ludowej.

Od dłuższego czasu przebywał w szpitalu. Zmarł 16 grudnia.