Zrób profilaktyczną kolonoskopię i wyprzedź nowotwór jelita. To badanie może uratować życie

Rak jelita grubego jest jednym z najczęściej występujących nowotworów złośliwych w naszych kraju. Z Krajowego Rejestru Nowotworów wynika, że w 2021 r. zachorowało na niego 18 tys. Polaków. W Małopolsce był on trzecim najczęściej występującym nowotworem złośliwym wśród mężczyzn – po raku prostaty oraz raku płuc. Wśród Małopolanek częściej diagnozowano jedynie raka piersi.

Nowotwór jelita grubego najczęściej rozwija się ze zmian łagodnych – tzw. polipów. Zanim do tego dojdzie może minąć nawet kilkanaście lat. Na początkowym etapie rozwoju nie powodują one niepokojących objawów. Szansę na ich wykrycie i – o ile to możliwe – usunięcie, daje jednak profilaktyczna kolonoskopia.

- Narodowy Fundusz Zdrowia finansuje program badań przesiewowych raka jelita grubego. W ramach niego kolonoskopię można wykonać bezpłatnie, bez skierowania, bez kolejek, w 25 placówkach w całej Małopolsce – mówi Elżbieta Fryźlewicz-Chrapisińska, dyrektor Małopolskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w Krakowie. – Warto przypominać, że badania przesiewowe w kierunku nowotworów to nie tylko mammografia i cytologia – dodaje.

Program badań przesiewowych raka jelita grubego jest skierowany do osób w wieku 50-65 lat, które w ciągu ostatnich 10 lat nie wykonywały kolonoskopii. Mogą z niego skorzystać także młodsi – w wieku 40-49 lat, jeśli ich bliscy krewni (pierwszego stopnia) chorowali na nowotwór jelita. Badania nie wymagają skierowania, wystarczy zgłosić się do jednej z placówek, która realizuje program. Lista wszystkich jest dostępna na stronie małopolskiego NFZ w zakładce „Profilaktyka z NFZ”.

Kolonoskopia pozwala obejrzeć jelito grube od środka. Jest ona wykonywana za pomocą miękkiej, giętkiej rurki wprowadzanej przez odbyt do oczyszczonego jelita grubego i przesuwanej do ujścia jelita cienkiego. Badanie odbywa się w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym – decyzję podejmuje lekarz. Podczas diagnostyki medyk ma możliwość pobrania wycinków niepokojących zmian, które trafiają następnie do oceny histopatologicznej, czy usunięcia ewentualnych polipów.

Do kolonoskopii trzeba się dobrze przygotować, dlatego przed wizytą warto skontaktować się z placówką, która poinformuje pacjenta, co musi zrobić przed badaniem.

Dane Małopolskiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ pokazują, że w ubiegłym roku diagnostykę w ramach programu badań przesiewowych raka jelita grubego w Małopolsce wykonało ponad 7,3 tys. osób. Aż u blisko połowy z nich wykryto niepokojące zmiany – polipy czy gruczolaki! W 48 przypadkach medycy potwierdzili nowotwór złośliwy. W całej Polsce zbadało się ponad 60 tys. osób, a zmiany wykryto u 44 proc. z nich.

Poza programem badań przesiewowych raka jelita grubego kolonoskopia finansowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia wymaga skierowania. Może je wystawić m.in. lekarz rodzinny. Z analizy Małopolskiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ wynika, że w ubiegłym roku tego typu badanie wykonano u ponad 40 tys. Małopolan. To o 5 tys. więcej niż w 2022 roku.