Barbórka 2024. Wielkie święto górników w Kopalni Soli Wieliczka. W uroczystości wziął udział prezydent Andrzej Duda

Zgodnie z tradycją świętowanie Barbórki rozpoczęło się od modlitwy w kaplicy św. Kingi. Uroczystą liturgię odprawił kardynał Stanisław Dziwisz. W homilii nawiązał do słów Chrystusa: "Wy jesteście solą ziemi". Co to znaczy być solą ziemi? Sól to jest smak w pożywieniu. Sól nadaje smak wiary, smak nadziei, smak miłości. Sól zachowuje pokarmy od zepsucia, a więc ma moc przeciwstawiania się siłom zniszczenia i rozkładu. Taki powinien być chrześcijanin, powinien być człowiekiem prawym. „Lecz jeśli sól utraci swój smak, czymże ją posolić? Na nic się już nie przyda, chyba na wyrzucenie i podeptanie przez ludzi"– mówił kardynał Dziwisz.

Modlitewne spotkanie zakończyło poświęcenie solnego konfesjonału, który już od najbliższej niedzieli będzie służył wiernym gromadzącym się na Mszy w kaplicy św. Kingi. Konfesjonał zaprojektował Paweł Kurowski. Głównym materiałem jest oczywiście wielicka sól, artysta dodał też kilka drewnianych elementów: drzwiczki, daszek, ławę. W soli rzeźbił zespół utalentowanych górników: Paweł Kurowski, Jan Banaś, Michał Anioł, Wojciech Dańda, Karol Kobyłko. Prace stolarskie i murarskie wykonali Marcin Piątek, Mirosław Sikora oraz Bogdan Stachura. Konfesjonał zestawiono z dopasowanych solnych bloków. Kształtem i ornamentyką nawiązuje do bocznych kapliczek, lecz ich nie kopiuje.

Konfesjonał stanowi uzupełnienie wystroju kaplicy św. Kingi, wpisuje się w jubileusz 200-lecia konsekracji kościoła pw. św. Klemensa w Wieliczce i jednocześnie upamiętnia 25. rocznicę kanonizacji św. Kingi. Wiosną przyszłego roku, dokładnie dwa wieki od dnia poświęcenia odbudowanego kościoła parafialnego, przy konfesjonale zostanie ustawiona rzeźba Chrystusa Frasobliwego.

Niezwykle miłym i doniosłym akcentem były Medale Jana Pawła II za Zasługi dla Archidiecezji Krakowskiej. Otrzymali je z rąk kardynała Stanisława Dziwisza Prezes Zarządu Kopalni Soli „Wieliczka” S.A. Marian Leśny, Członek Zarządu ds. Ekonomicznych Kopalni Soli „Wieliczka” S.A. Łukasz Sadkiewicz oraz Agnieszka Wolańska, Pełnomocnik Zarządu kopalni ds. historii i kultury.

Po mszy górnicy i goście udali się do komory Warszawa na akademię. Poczty sztandarowe, Reprezentacyjna Orkiestra Dęta – spotkanie miało tradycyjny i piękny przebieg. Tegoroczny Dzień św. Barbary był w Kopalni Soli „Wieliczka” szczególnie doniosły. Dekoracji zasłużonych pracowników kopalni odznaczeniami państwowymi: Krzyżami Zasługi złotymi, srebrnymi i brązowymi, dokonał osobiście Prezydent RP Andrzej Duda, zaś wyróżnieniami Zasłużony dla Górnictwa oraz stopniami górniczymi honorował Wicepremier i Minister Obrony Narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz.

- To jest moja ostatnia prezydencka Barbórka. Wszystkie następne będę realizował już jako były prezydent RP, więc w istocie traktuję to także jako swoiste zakończenie - powoli nadchodzące - mojej czynnej służby politycznej i cieszę się, że dzieje się to teraz także i tutaj gdzie ona się kiedyś rozpoczynała. Bo tak naprawdę od spotkań z wielickimi górnikami kiedyś, dawno temu w 2007 roku zaczynałem swoją polityczną drogę. Dziękuję za te wszystkie lata i cieszę się, że dzisiaj tu w Wieliczce, w kopalni, na dole mogę w państwa obecności to powiedzieć - mówił prezydent RP Andrzej Duda.

Dodał również: - Stoimy dzisiaj tutaj pod dwoma niezwykle ważnymi dla nas wszystkich, także dla mnie, postaciami. Pod wspaniałymi figurami i pod opieką św. Barbary, patronki wszystkich górników i św. Kingi, patronki górników wielickich, ziemi sądeckiej, którą ja osobiście także za swoją uważam - dodał prezydent RP.

Andrzej Duda mówił też o niezwykle istotnej roli górników, którą pełnili przez stulecia.

- Tak jest do dziś. Przez stulecia ten zawód, a w istocie ta służba dla polskiego państwa, ale także i dla narodu i dla bliźnich wiąże się z wielkim szacunkiem i bardzo często także i podziwem dlatego, że związana z wyjątkowym ryzykiem. Wiąże się też z wyjątkową odwagą i wyjątkowymi umiejętnościami. To ryzyko jest. Wszyscy ci, którzy kiedykolwiek mieli sposobność pracować w kopalni znakomicie je znają. To ryzyko, które jest wrośnięte w tę służbę, w ten zawód, może oznaczać oddanie dla RP i dla tej pracy wszystkiego, także i życia. Nie inaczej było w tym roku, kiedy w naszych zakładach górniczych w całej Polsce w czasie pracy zginęło 15 górników. Pochylam czoło wobec ich pamięci, trudu ich pracy, wobec żałoby w jakiej pogrążone są ich rodziny. Ale chcę z tego miejsca także i podziękować wszystkim służbom, ratownikom górniczym, wszystkim tym, którzy czuwali przez cały rok nad bezpieczeństwem górników i którzy czuwają nad nim cały czas, którzy biorą na siebie tą wielką odpowiedzialność i którzy nigdy w swojej służbie nie ustają. Dziękuję też wszystkim środowiskom, zwłaszcza rodzin górniczych, które wspierając się nawzajem, opiekują się rodzinami po tych, którzy odeszli na wieczną szychtę - mówił.

Prezydent nawiązał również do zmian, które następują w przestrzeni gospodarczej, także i energetycznej świata, Europy, ale także i Polski.

- To fakt. Mówi się o tym, że trzeba odejść od węgla tak jak i od innych paliw kopalnych. Ja na to mówię zawsze bardzo spokojnie. Wszystko musi być zrealizowane zgodnie z zasadami zdrowego rozsądku, interesami RP, ale przede wszystkim i nade wszystko interesami polskiego społeczeństwa i zasadą, którą przedstawiliśmy i która została przyjęta w czasie Konferencji COP24 w 2018 r. w Katowicach, zasadą Just Transition, zasadą sprawiedliwiej transformacji. Ona oznacza, że transformację, także i tę energetyczną prowadzić musimy w taki sposób, aby była ona z pożytkiem, a nie ze szkodą dla ludzi, także i ludzi pracy, a może i właśnie przede wszystkim dla nich. Także i dla górników i wszystkich tych, którzy z przemysłem wydobywczym są związani. Tak ona musi być prowadzona, aby nie pogrążyły się w biedzie rodziny górników i rodziny ludzi związanych z przemysłem wydobywczym, aby nie spauperyzowano miejscowości, w których dzisiaj istnieją zakłady górnicze, aby one się rozwijały i otrzymały alternatywne możliwości swojego rozwoju - podkreślił.

- Historia Kopalni Soli „Wieliczka” rozpoczęła się blisko 800 lat temu. W Wieliczce od dekad nie wydobywa się już soli, lecz - choć solne skały wydają się niewzruszone, wciąż potrzebna jest ciężka praca górników. Nie wydobywamy, lecz zabezpieczamy – chronimy zabytek z Listy UNESCO, udostępniamy go ponad milionowi turystów rocznie, dbamy o powierzchnię i rozrastające się na niej miasto, inwestujemy w rozwiązania przyjazne środowisku – podkreślił Marian Leśny, Prezes Zarządu Kopalni Soli „Wieliczka” S.A.

Barbórka to tradycyjnie podsumowanie kończącego się roku, ale też sposobność, by przedstawić plany na przyszłość. W najbliższym czasie ruszy modernizacja szybu Kościuszko. Ten najbardziej na zachód wysunięty szyb wielickiej kopalni pełni m.in. funkcje wentylacyjne, transportuje do podziemi podsadzkę oraz mieszaniny uszczelniające. Wyrobisko wymaga pilnych robót zabezpieczających.

O przedsięwzięciu wspomniał w swoim wystąpieniu Wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz: - Chciałbym podziękować za to, co się dziś wydarzyło, za wielką inwestycję, którą Zarząd kopalni wspólnie z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej prowadzi – modernizację szybu, który stanowi o bezpieczeństwie kopalni. Na ręce pana prezesa Leśnego, pana prezesa Sadkiewicza składam wyrazy uznania i wielkie gratulacje za to, że ten projekt zafunkcjonował, że został tak wysoko oceniony - mówił.

Barbórkowe zwyczaje

Tydzień wcześniej w komorze Warszawa świętowali jubilaci. Barbórka Jubilatów to szczególny wieczór, którego bohaterami są osoby od wielu lat zawodowo z kopalnią związane. Z kolei 30 listopada w komorze Jana Haluszki spotkali się przedstawiciele gmin i całego powiatu wielickiego. Karczma Samorządowa zgromadziła włodarzy Wieliczki, Niepołomic, Gdowa, Biskupic i Kłaja, podkreślając przywiązanie Ziemi Wielickiej do górniczych tradycji i zwyczajów.

- Wszyscy jesteśmy częścią tego regionu, a naszą misją jest nie tylko dbałość o zachowanie dziedzictwa, ale również aktywne wspieranie rozwoju lokalnej społeczności. Dzisiejsze spotkanie to krok w stronę jeszcze bliższej współpracy – podkreślił Marian Leśny.

Karczma Samorządowa to wspólne przedsięwzięcie Zarządu Kopalni Soli „Wieliczka” S.A., Starosty Powiatu Wielickiego oraz burmistrzów i wójtów z terenu powiatu wielickiego.

4 grudnia to nie tylko imieniny Barbary. Tego dnia obchodzona jest również Barbórka, czyli tradycyjne górnicze święto. Barbórka obchodzona jest również przez wszystkich związanych z wydobyciem paliw kopalnych. Święta Barbara patronuje dobrej śmierci i trudnej pracy m.in. górników, marynarzy, rybaków, żołnierzy i kamieniarzy.

Wielicka kopalnia to aż 2 391 komór i ponad 245 kilometrów chodników - tyle wyrobisk powstało pod Wieliczką przez ponad 700 lat eksploatacji złoża soli.
 
Z powierzchni do podziemi wydrążono 26 szybów górniczych (6 czynnych do dziś) i 180 szybików międzypoziomowych. Pod Wieliczką jest 9 głównych poziomów oraz kilka międzypoziomów. Najniżej z wydobyciem soli górnicy dotarli do głębokości 327 metrów. 

W 1978 roku kopalnia wpisana została na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.