Elektrownie jądrowe, ciepło z geotermii i fotowoltaika. Kraków walczy z globalnym ociepleniem i o niezależność energetyczną

Spółka Orlen Synthos Green Energy podała wstępne lokalizacje, gdzie chciałaby budować małe elektrownie jądrowe w Polsce. Jedna z nich miałaby powstać m.in. na terenie krakowskiej Nowej Huty.

- Małe reaktory SMR to technologia, która zasila w energię elektryczną i ciepło całe aglomeracje, choć są one wielkości zaledwie boiska piłkarskiego. Jesteśmy pionierami w inwestowaniu w tę innowacyjną technologię - stwierdził w poniedziałek 17 kwietnia prezes PKN Orlen Daniel Obajtek.

Władze Krakowa popierają działania, dzięki którym Europa, w tym Polska, ma uniezależnić się od dostaw energii z Rosji Władimira Putina, która toczy krwawą wojnę z Ukrainą. Jednocześnie prezydent miasta Jacek Majchrowski zapewnił, że priorytetem jest dla niego bezpieczeństwo mieszkańców. "Jakiekolwiek decyzje będziemy podejmować w oparciu o dialog z krakowianami" - podkreślił prezydent.

Pierwsza elektrownia z reaktorem BWRX-300 może zacząć działać w Polce już w 2030 roku. Docelowo Orlen Synthos Green Energy zakłada budowę nawet kilkunastu takich obiektów. Co istotne w realizacji tego wielkiego projektu nie chodzi jedynie o niezależność energetyczną Polski, ale również ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, które pogłębiają problem globalnego ocieplenia. Eksperci przekonują, że to w najbliższym czasie może się jeszcze bardziej rozpędzić.

Władze Krakowa mają kilka pomysłów, jak ograniczyć jego negatywne skutki dla miasta i mieszkańców.

Jednym z nich jest inwestowanie w odnawialne źródła energii.

W najbliższych latach miejscy urzędnicy chcą stawiać m.in. na instalacje fotowoltaiczne, które mają pojawiać się na kolejnych gminnych budynkach. Chodzi o te, w których działają m.in. szkoły. - Oszczędności tych placówek w zależności od indywidualnego zużycia energii będą się wahać od 30 do 60 proc. Pieniądze, jakie szkoły zaoszczędzą dzięki fotowoltaice, będzie można przeznaczyć np. na zakup materiałów dydaktycznych - twierdzi Małgorzata Tabaszewska z biura prasowego urzędu miasta.

- W następnych latach miejska jednostka Klimat Energia Gospodarka Wodna zamierza kilkukrotnie przyspieszyć proces montażu kolejnych instalacji. W tym momencie badamy stan techniczny oraz nośność dachów gminnych budynków - zapewnia Tabaszewska. Panele fotowoltaiczne mają się też pojawiać nad przejściami podziemnymi, jak również na przystankach tramwajowych oraz autobusowych.

Urząd chce także tworzyć ogrody deszczowe, które gromadzą wodę po opadach. Mogą zapobiegać zarówno suszy, jak i podtopieniom. Eksperci twierdzą, że na terenach zurbanizowanych nawet 90 proc. wody opadowej, zamiast trafiać do gleby, spływa do kanalizacji.

- Nadmiar wody opadowej zalewa ulice i prowadzi do powodzi miejskich - przekonują specjaliści z Instytutu Ochrony Środowiska. Tutaj z pomocą przychodzą właśnie ogrody deszczowe. - Dzięki specjalnej konstrukcji podłoża oraz odpowiednio dobranym gatunkom roślin ogród deszczowy wchłania o 30-40 proc. wody więcej niż trawnik o podobnych wymiarach - dodają w Instytucie Ochrony Środowiska.

Miejscy urzędnicy chcą budować ogrody deszczowe w ramach dużego, międzynarodowego projektu LIFE PACT, realizowanego wspólnie z belgijskim miastem Leuven, jak również hiszpańskim Madrytem.

To nie koniec. Miasto stara się też o dofinansowanie z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, które pozwoli wykonać badawczy odwiert w Przylasku Rusieckim. Dzięki niemu urzędnicy będą mogli ocenić zasoby wód geotermalnych. Wniosek o dofinansowanie przeszedł pozytywnie ocenę formalną. Obecnie jest oceniany merytorycznie.

Urzędnicy mówią, że ciepło z geotermii można by dostarczać do przedsiębiorstw i domów krakowian. - W efekcie inwestycja doprowadzi do zredukowania emisji gazów cieplarnianych - twierdzi Tabaszewska.

Na wykonanie badawczego odwiertu potrzeba ponad 14 mln zł.

W jego realizacji miastu ma pomóc krakowska Akademia Górniczo-Hutnicza.

Urzędnicy muszą się spieszyć, ponieważ zdaniem ekspertów z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej zmiany klimatyczne będą dalej postępować. Grzegorz Walijewski z IMGW zwraca uwagę m.in. na ekstremalne zjawiska pogodowe, takie jak intensywne opady śniegu, które wystąpiły minionej zimy.

- Są niepodważalnym dowodem na zmieniający się klimat. To zjawisko ekstremalne, krótkotrwałe. Niestety takich zjawisk w przyszłości będzie coraz więcej... - zapewnia w rozmowie z nami Walijewski.

Dodaje, że tak jak jedna jaskółka wiosny nie czyni, tak jeden chłodniejszy miesiąc, a takim jest dotychczas kwiecień, wcale nie zatrzymuje globalnego ocieplenia oraz jego negatywnych skutków.

- Zauważmy, że styczeń w tym roku okazał się ekstremalnie ciepły - mówi Walijewski.