https://gazetakrakowska.pl
reklama
MKTG SR - pasek na kartach artykułów

Figura Matki Bożej z Dzieciątkiem autorstwa ojca Wyspiańskiego wróciła na Krupniczą

Małgorzata Mrowiec
Przed budynkiem Centrum Młodzieży im. dr. H. Jordana przy ul. Krupniczej 38 stanęła zabytkowa, pochodząca z 1867 r. figura Matki Bożej z Dzieciątkiem. Jej autorem był utalentowany rzeźbiarz Franciszek Wyspiański - ojciec Stanisława Wyspiańskiego. W 2015 roku rzeźba została wywieziona z pobliskiej działki przy ulicy Szujskiego i następne lata spędziła w Płaszowie. O to, by wróciła, zabiegali mieszkańcy. Tak się stało w zeszłym roku, natomiast w środę (31 stycznia) dokonano symbolicznego odsłonięcia figury po powrocie i zakończeniu wszystkich zaplanowanych prac.

Lokalizacja na terenie Centrum Młodzieży przy ul. Krupniczej 38 nie jest całkiem nowa ani przypadkowa. Pierwotnie, wolą fundatorów, figura została ustawiona właśnie przy Krupniczej, a potem, na przestrzeni lat wielokrotnie "wędrowała", pozostając jednak w najbliższej okolicy.

"Siedziba Centrum Młodzieży im. dr. H. Jordana znajduje się w pobliżu jej pierwotnej lokalizacji - czyli adresu Krupnicza 19, naprzeciwko budynku przy ul. Szujskiego 2. Jednym z miejsc, do których przeniesiono figurę była też właśnie Krupnicza 38, gdzie mieścił się wtedy Zakład Św. Jadwigi sióstr nazaretanek (figura stała wtedy po lewej, a nie - jak w tym momencie - po prawej stronie od wejścia do budynku)" - wyjaśnia CM im. dr. H. Jordana.

Figurę w XIX wieku ufundowali Antonina i Antoni Wojczyńscy. Miała ona być wotum dziękczynnym małżeństwa Wojczyńskich za posiadany majątek i szczęśliwe wybudowanie 10 kamienic pomiędzy ulicami Krupniczą, Rajską, a Karmelicką. Figura miała również chronić przez klęskami żywiołowymi i pożarowymi.

Pierwotnie została ustawiona w ogrodzie Wojczyńskich. Następnie była wielokrotnie przestawiana w obrębie ulicy Krupniczej. Z czasem została przesunięta na teren przy ul. Józefa Szujskiego 4.

W 2015 roku stojącą w ogrodzie przy ul. Szujskiego 4 kapliczkę z rzeźbą dłuta Franciszka Wyspiańskiego zdemontowano, zapakowano na ciężarówkę i przewieziono do odległego od centrum Płaszowa. Figurę przeniesiono w związku z rozpoczynającą się na tej działce (na której stała przez ostatnie 60 lat) inwestycją. Inwestor, dzierżawiący ten teren od Caritasu, ruszał z budową hotelu. Rzeźba w efekcie przeprowadzki stanęła w ogrodzie ośrodka Caritas Archidiecezji Krakowskiej przy ul. Źródlanej 15 (Caritas jest właścicielem figury).

Na wywiezienie kapliczki szybko zareagowali mieszkańcy i miłośnicy zabytków. Podkreślali, że jest historycznie związana ze swoim dotychczasowym miejscem, z dawną dzielnicą Piasek, gdzie znajdowała się przez 140 lat.

Proces przeniesienia figury z ul. Źródlanej 15 na Krupniczą rozpoczął się jesienią 2019 roku. Rzeźba przeszła pełną konserwację techniczno-estetyczną, wraz z odtworzeniem cokołu i prawidłowym zamontowaniem jego zachowanego fragmentu z gzymsem. Usunięto także daszek (pierwotnie figura go nie miała) oraz przemalowania, przywracając kamienny charakter figury z okresu jej powstania. Na podstawie fotografii wykonanej przez Ignacego Kriegera zrekonstruowano historyczną marmurową tablicę i umieszczono ją na cokole.

Dodatkowo, w drugiej wnęce po prawej stronie cokołu, umieszczono nową kamienną tablicę, a na niej wkomponowano inskrypcję zawierającą imię i nazwisko autora: Franciszka Wyspiańskiego, nazwisko fundatorów, datę wykonania oryginału oraz informację o dacie przeniesienia rzeźby na ul. Krupniczą 38 i jej konserwacji.

W programie prac konserwatorskich firma Art Forum Bożena Boba-Dyga przypomina historię powstania rzeźby: "Franciszek Ziejka napisał, że wynajęcie parteru dla Wyspiańskiego było swego rodzaju intrygą, jaką miał uknuć Mateusz Rogowski. Planował on wydać za mąż swoją 25-letnią córkę Marię. Wcześniej odrzuciła wielu kandydatów na męża, zerwała też niejedne zaręczyny. Jeśli można wierzyć wspomnieniom Antoniego Waśkowskiego zawartym w rodzinnym wydaniu Akropolis, to Maria czekała: na Artystę. Podobno to Mateusz Rogowski podsunął pomysł, aby jego sąsiedzi Antonina i Antoni Wojczyńscy ufundowali figurę Matki Bożej. Miało to być podziękowanie za wybudowanie 10 kamienic. Małżeństwo zaakceptowało ten pomysł i zleciło wykonanie figury Franciszkowi Wyspiańskiemu. Ten z kolei wybrał Marię Rogowską jako modelkę do twarzy Matki Bożej. Rzeźba powstała i została ustawiona w ogrodzie Wojczyńskich".

Wykonano również prace związane z uporządkowaniem terenu: ułożono kostkę, zamontowano oświetlenie, ławki i stojaki na rowery. Prace zostały zakończone w grudniu 2023 roku. Ich całkowity koszt wyniósł 118 tys. 490 złotych.

Formalnie rzeźba jest własnością Caritas Archidiecezji Krakowskiej i została użyczona Centrum Młodzieży im. dr. H. Jordana na okres 10 lat.

Przełomowa terapia genowa, chłopiec zaczął słyszeć!

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo
Polecane oferty
* Najniższa cena z ostatnich 30 dniMateriały promocyjne partnera
Wróć na gazetakrakowska.pl Gazeta Krakowska