- Każdy z nas może być odbiorcą dostępności i będzie nim albo czasowo albo w dłuższej perspektywie, czasem za kilkadziesiąt lat, ale będzie. To, o czym dziś mówimy, np. więźniowie czwartego piętra to nie są nasze roszczeniowe postawy, to problemy, z którymi ludzie spotykają się na co dzień. Tylko, że to nie są problemy tych osób, a nasze jako społeczeństwa, że nie potrafiliśmy tak zaprojektować naszej wspólnej przestrzeni, by była ona pomocna, przyjazna i pozwoli funkcjonować wszystkim na równych prawach – mówił Adrian Wyka, samorzecznik.
Porozumienie o współpracy w ramach Krakowskiej Sieci Dostępności Kultury to oddolna inicjatywa koordynatorów i koordynatorek dostępności w krakowskich instytucjach, dzięki któremu osoby pełniące takie obowiązki będą mogły ze sobą szeroko współpracować niezależnie od tego, czy ich organizatorem jest miasto czy województwo. Jak podkreślali sygnatariusze porozumienia nie chodzi wyłącznie o osoby z niepełnosprawnościami, ale także seniorów czy obcokrajowców - osoby, które z róznych względów mają utrudniony dostęp do kultury w mieście.
- Porozumienie podpisały 32. instytucje, ale w naszej sieci jest ich więcej i z różnych względów już dziś nie mogły przystąpić do tej inicjatywy, ale będzie się ona rozszerzała – mówi Dominika Feiglewicz-Penarska koordynatorka dostępności z Teatru im. Słowackiego. - Chcemy wspólnie się szkolić, razem rozwiązywać problemy w zakresie dostępności, podpowiadać, jak uczynić swoją instytucję bardziej otwartą.
Marszałek Iwona Gibas podkreśliła, że instytucje kultury od 2016 roku podejmują działania nad dostępnością w ramach programu „Małopolska. Kultura Wrażliwa” zainicjowanego przez Województwo Małopolskie i realizowanego przez Małopolski Instytut Kultury.
Program ten przyczynia się do wzrostu świadomości i budowania kompetencji kadr instytucji w zakresie dostępności, zrealizuje liczne projekty zwiększające dostępność, szerzy ideę poprzez fora, szkolenia i publikacje, a zainicjowane w tym roku Małopolskie Spotkania z Kulturą Wrażliwą są platformą wymiany dobrych praktyk pomiędzy Instytucjami Kultury Województwa Małopolskiego. Kulminacją działań programu „Małopolska. Kultura Wrażliwa” i sieci partnerstw jest Festiwal Kultury Wrażliwej – unikalne wydarzenie na skalę regionu pokazujące, że kultura powinna być dostępna dla każdego.
- Małopolska jest liderem w tym przedsięwzięciu, możemy zarażać innych takimi działaniami – mówiła Iwona Gibas, członkini Zarządu Województwa Małopolskiego. - Nie chodzi tylko o dostępność kultury, ale o naszą wrażliwość i otwartość dla wszystkich ludzi na świecie, dlatego bardzo kibicuję temu projektowi.
Jak tłumaczy wiceprezydent Krakowa Stanisław Mazur, chodzi o to, by instytucje, które mają różnych organizatorów uzgadniały ze sobą wspólny program, tak, by miasto mogło włączać się w wydarzenia organizowane przez ministerstwo czy województwo.
- Możemy razem promować wydarzenia, ale możemy się włączyć jako miasto w ten sposób, że np. uruchomimy specjalną komunikację, która pomoże w dotarciu na wydarzenie. Ale mówimy także o działaniach o dużo głębszym charakterze, jak identyfikacja realnych potrzeb osób, które czują się wykluczone – to kluczowe, byśmy mogli odpowiedzieć na realne potrzeby. Drugim ważnym aspektem jest wspólna realizacja programu „Małopolska. Kultura Wrażliwa” zwiększając możliwości finansowania – tłumaczy Stanisław Mazur. - Dostępność musi być szeroko rozumiana, nie tylko jako bariery w kulturze, to także autobus z niskim progiem, możliwość pokonania schodów, czy zielone światło, które trwa na tyle długo, by osoba na wózku mogła pokonać skrzyżowanie. Razem możemy więcej, stąd to porozumienie.
Dostępność krakowskiej kultury, czyli co?
W większości krakowskich instytucji kultury i sztuki ma już dziś osobę, która zajmuje się dostępnością, czyli niwelowaniem różnego rodzaju barier, jakie mają osoby z niepełnosprawnościami, szczególnymi potrzebami, seniorzy czy rodzice małych dzieci z dostępem do kultury.
- W Teatrze Słowackiego mamy pętlę indukcyjną stałą na Dużej Scenie, osoby z niepełnosprawnością słuchu mogą z niej korzystać na każdym spektaklu bez konieczności zgłaszania obsłudze. Regularnie kilka razy w miesiącu mamy spektakle z audiodeskrypcją, napisami rozszerzonymi w języku polskim, przed spektaklami organizujemy tzw. touch tury, czyli zwiedzanie dotykowe scenografii i kostiumów, każda osoba z niepełnosprawnością wzroku może przed spektaklem skorzystać z takiej możliwości. Mamy bilety dla asystentów za symboliczną złotówkę. Mamy też jedyny w polskim teatrze instytucjonalnym spektakl dwujęzyczny „Romeo i Julia”, w którym razem na scenie występują aktorzy głusi i słyszący, grając w dwóch językach – opowiada aktorka i koordynatorka dostępności Dominika Feiglewicz-Penarska.
Porozumienie o współpracy w ramach Krakowskiej Sieci Dostępności Kultury podpisały:
Akademia Muzyczna, Akademia Sztuk Pięknych, Biblioteka Kraków, Centrum Kultury Dworek Białoprądnicki, Centrum Kultury Podgórza, Galeria Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki, Instytut Dialogu Międzykulturowego, Instytut Kultury Willa Decjusza, Krakowskie Biuro Festiwalowe, Krakowskie Forum Kultury, Małopolski Instytut Kultury, Małopolskie Centrum Nauki Cogiteon, Międzynarodowe Centrum Kultury, Muzeum – Miejsce Pamięci KL Plaszow, Muzeum AK, Muzeum Etnograficzne, Muzeum Historii Fotografii MuFo, Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, Muzeum Inżynierii i Techniki, Muzeum Narodowe w Krakowie, Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK, Nowohuckie Centrum Kultury, Opera Krakowska, Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka, Ośrodek Kultury im. Norwida, Ośrodek Kultury Kraków-Nowa Huta, Teatr Groteska, Teatr im. Słowackiego, Teatr KTO, Teatr Ludowy, Teatr Łaźnia Nowa, Wojewódzka Biblioteka Publiczna.
