Dla tych wszystkich, którzy w tym roku na świętego Jana szukali w lasach kwiatu paproci, a go nie znaleźli, mamy dobrą wiadomość. Beskidzkie buczyny właśnie teraz kryją w swoim runie piękne różowe kwiaty lilii złotogłów, uznawanej za jedną z najpiękniejszych roślin we florze polskiej. Żeby podziwiać kwitnącą lilię złotogłów trzeba mieć naprawdę dużo szczęścia.
Z podleśniczym leśnictwa Konieczna Marcinem Widlakiem podziwialiśmy tę rzadką i chronioną roślinę na szczycie we wschodniej części Pasma Magurskiego w Beskidzie Niskim, wznoszącym się z jednej strony nad Zdynią i Gładyszowem, a z drugiej strony - nad Krzywą.
-Na Popowych Wierchach rośnie lilia złotogłów. Roślina kwitnie w okresie przesilenia letniego. Wypatrzeć kwitnący okaz to sztuka. Choć w rosnącej tutaj jeżynie jest jej dużo, nie każda ma szansę zakwitnąć. Wszystko przez jelenie, których przysmakiem jest jeżyna. Ale gdy żerując, znajdują w jeżynowym dywanie piękny, kolorowy i pachnący kwiat, kosztują go. Taka lilia nie wyda nasion i musi czekać kolejny sezon, by zakwitnąć - mówi Marcin Widlak, podleśniczy leśnictwa Konieczna, Nadleśnictwo Gorlice.
Gdy janowa lilia mimo przeciwności losu zakwitnie, swoim zapachem wabi różnego rodzaju zapylacze.
- Wabi wyjątkowe owady, do których zaliczamy zawisakowate, czyli małe kolibry. Oczywiście nie ptaki występujące w Ameryce Południowej, ale ćmy występujące na terenie naszego kraju. Aby ćmy mogły ją odnaleźć, roślina wydziela zapach, który wabi owady, a charakterystyczne kropeczki na płatkach kwiatu są dodatkowym drogowskazem do nektaru, czyli pożywienia - dodaje podleśniczy.
Lilia złotogłów tuż po II wojnie światowej została objęta ochroną ścisłą. Nie bez powodu. Jej cebule są jadalne i już wiele wieków przed naszą erą Hezjod, twórca kalendarza księżycowego podawał, że mielone cebule lilii mieszano z mąką stosowaną do wypieku chleba. Cebule tych niezwykłych kwiatów zawierają sporą też sporą ilość skrobi, dlatego dawniej uchodziły za przysmak w każdej postaci surowej, gotowanej i pieczonej. Ze względu na efektowne kwiaty gatunek jest zagrożony z powodu zrywania ich do bukietów oraz przesadzania roślin ze stanowisk naturalnych do ogrodów.
