Kiedy dziedziczę spadek po rodzeństwie? Długa kolejka do majątku po zmarłym

Odmiennie wygląda sytuacja, w przypadku, gdy osoba zmarła nie pozostawiła testamentu. Wówczas zastosowanie znajdą reguły wynikające z kodeksu cywilnego. W pierwszej kolejności powołane z ustawy do spadku są dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek. Dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych (czyli wnuków, prawnuków itd.).

Zatem w sytuacji, gdy zmarły posiadał zstępnych, to na nich zamyka się krąg spadkowy. Jednakże w sytuacji braku zstępnych spadkodawcy powołani do spadku z ustawy są jego małżonek i rodzice. Udział spadkowy każdego z rodziców, które dziedziczy w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy, wynosi jedną czwartą całości spadku. Jeżeli ojcostwo rodzica nie zostało ustalone, udział spadkowy matki spadkodawcy, dziedziczącej w zbiegu z jego małżonkiem, wynosi połowę spadku. W sytuacji braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych.

Dopiero na obecnie omawianym etapie powołane do spadku zostanie rodzeństwo spadkodawcy. Jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych.

W orzecznictwie sądowym wskazuje się, iż do dziedziczenia dochodzi nie tylko tzw. rodzeństwo pełne spadkodawcy (a więc mające wspólnych z nim oboje rodziców), lecz także jego rodzeństwo przyrodnie, a zatem mające ze spadkodawcą tylko jednego wspólnego rodzica – matkę lub ojca. Ponadto podkreśla się, iż do dziedziczenia dochodzi całe rodzeństwo spadkodawcy, a nie tylko to pochodzące od rodzica spadkodawcy, który nie dożył otwarcia spadku. Do dziedziczenia mogą zatem dojść dzieci drugiego rodzica spadkodawcy (niekoniecznie będącego małżonkiem zmarłego rodzica), w tym także pasierbowie rodzica, który nie dożył otwarcia spadku. Regulacja przewiduje bowiem, że w przypadku, gdy jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, jego udział przypada rodzeństwu spadkodawcy, a nie zstępnym rodzica. Istotne również pozostaje, iż udział spadkowy małżonka, który dziedziczy w zbiegu z rodzicami, rodzeństwem i zstępnymi rodzeństwa spadkodawcy, wynosi połowę spadku.

Należy także pamiętać, iż jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku pozostawiając zstępnych (czyli dzieci, wnuki, itd.), udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym.