Kraków. Gdzie powstanie Małopolskie Centrum Nauki?

Małopolskie Centrum Nauki (MCN), miejsce dla młodzieży i dorosłych, gdzie zabawa ma łączyć się z edukacją, nie powstanie przy Kraków Arenie, choć teren pod inwestycję zabezpieczą miejscy urzędnicy w tworzonym właśnie planie zagospodarowania przestrzennego. Władze województwa, które planują budowę, obawiają się sporów między gminą a byłymi właścicielami działek. Mają już jednak dwie kolejne, potencjalne lokalizacje: przy alei Bora-Komorowskiego lub ulicy Stella-Sawickiego.

Małopolska chce mieć podobny obiekt jak Centrum Nauki Kopernik, które od 2010 roku istnieje w Warszawie. To miejsce, gdzie zwiedzający mogą przeprowadzać doświadczenia w laboratoriach, korzystać z różnych urządzeń naukowych, poznawać zasady fizyki i oglądać liczne wystawy. Wybudowano je za 365 milionów złotych, a przygotowanie tej inwestycji i stawianie konstrukcji trwało pięć lat. Rocznie warszawski kompleks odwiedza ponad milion gości. Łącznie od otwarcia było już ich prawie 6 mln.

- Kraków to drugi co do wielkości ośrodek naukowy w Polsce. Warto zatem wykorzystać ten potencjał nie tylko w biznesie, poprzez lepsze wdrażanie wyników badań na przykład w przemyśle, ale też w działalności popularnonaukowej - przekonuje Jacek Krupa, marszałek Małopolski.

W Centrum swój dorobek naukowy miałyby prezentować w atrakcyjny sposób również krakowskie uczelnie. - Ale oferta Centrum ma też ambicję zaangażowania całych rodzin, które szukają sposobu na ciekawe spędzenie wolnego czasu w miejscu, które łączy zabawę z nauką - dodaje marszałek Krupa.

Urząd marszałkowski jest na początku przygotowań do budowy. Problem pojawił się już przy typowaniu terenu pod inwestycję. Planowano miejsce przy Kraków Arenie, po wschodniej stronie ul. Lema. Wtedy MCN współgrałoby z halą widowiskowo-sportową. Obiekty wzajemnie napędzałyby sobie gości. Ponadto z Centrum byłoby bardzo blisko do pobliskiego Ogrodu Doświadczeń, gdzie znajdują się urządzenia-zabawki do nauki fizyki.

Miejscy urbaniści w powstającym planie zagospodarowania przestrzennego tego terenu przewidzieli budowę Centrum. Jeszcze w październiku 2015 roku wnioskował o to sam urząd marszałkowski. - To byłaby znakomita lokalizacja. Teren jest dobrze skomunikowany, położony niedaleko śródmieścia, parku, Ogrodu Doświadczeń i w sąsiedztwie hali widowiskowo-sportowej - podkreśla Elżbieta Koterba, wiceprezydent Krakowa. - W planie przeznaczymy ten obszar pod usługi i możliwość budowy Centrum, ale doszły mnie słuchy, że ta lokalizacja jest już nieaktualna.

Marszałek Małopolski wycofuje się, bo miasto toczy spór sądowy o wspomniany teren z prywatnymi właścicielami. Wywłaszczono ich w czasach PRL, by stworzyć park. Ale akurat na tej części nie powstał. Stworzono tam ogródki działkowe. Nie zgadzało się to z celem wywłaszczenia, dlatego byli właściciele domagają się zwrotu. - Nawet gdyby te grunty do nich trafiły, urząd marszałkowski może je wykupić - zauważa Koterba.

Ale marszałek myśli już o innych miejscach w tym rejonie miasta. Pierwsze znajduje się przy ul. Stella-Sawickiego na terenach Politechniki Krakowskiej, w sąsiedztwie budynków Wydziału Mechanicznego i Krakowskiego Parku Technologicznego. Druga lokalizacja to działki przy al. Bora-Komorowskiego, należące do Muzeum Lotnictwa Polskiego i w części Politechniki Krakowskiej. Naprzeciwko powstaje centrum handlowe Serenada.

Urzędnicy na razie analizują koszty pozyskania tych gruntów i prowadzą negocjacje z właścicielami. Marszałek musi porozumieć się z instytucjami, a nie osobami prywatnymi. Ma być więc łatwiej.

Urząd marszałkowski przygotowuje koncepcję Centrum Nauki, która określi, jakie atrakcje tam się znajdą i jak dużego potrzeba dla nich budynku. Później ogłosi międzynarodowy konkurs architektoniczny na projekt. Zamierza go wybudować najpóźniej do roku 2020, dzięki dotacjom unijnym i wsparciu rządowemu. Komisja Europejska już zaakceptowała inwestycję i jej dofinansowanie. Koszt szacuje się na 120 mln zł, ale może wzrosnąć, zależnie od ostatecznego projektu i koncepcji.

***

W Centrum Nauki Kopernik do największych atrakcji należy jedno z najnowocześniejszych planetariów multimedialnych na świecie. Dzięki projekcjom na sferycznym ekranie otaczającym widownię ze wszystkich stron zwiedzający odnoszą wrażenie przebywania w odległych zakątkach kosmosu, w głębi oceanu lub w środku wulkanu.

W galerii „Świat w ruchu” można doświadczyć na własnej skórze, co czuł astronauta Neil Armstrong, kiedy stawał na Księżycu.
Działa tam również teatr robotyczny. Ruchami głównych aktorów steruje sprężone powietrze, a zamiast serca mają oni 40-watowe głośniki. Wokół budynku znajduje się Park Odkrywców, w którym za pośrednictwem dźwiękowych instalacji można komunikować się na odległość.