Kraków. Nowe ulice w mieście. Gdzie powstały? Kto będzie ich patronem?

FLESZ - Eksport drewna zbyt duży

Ulica generała Feliksa Deli jest położona w Dzielnicy XVIII Nowa Huta na osiedlu Zgody, jest przecznicą ul. Ludźmierskiej.
"Feliks Dela był komendantem Szkoły Chorążych Pożarnictwa w Krakowie, tworzył nowy krajowy system ratowniczo-gaśniczy. Ulica jego imienia zlokalizowana w pobliżu Szkoły Aspirantów Państwowej Straży Pożarnej godnie upamiętni postać generała Franciszka Deli w przestrzeni miejskiej” – czytamy w uzasadnieniu projektu uchwały. Proponowana nazwa uzyskała pozytywną opinię Zespołu ds. Nazewnictwa Komisji Kultury i Ochrony Zabytków Rady Miasta Krakowa.

Feliks Dela urodził się 4 października 1943 r. w Kalinie Małej. Był strażakiem, generałem brygadierem, komendantem głównym Państwowej Straży Pożarnej (1992–1997). Ukończył Technikum Górnicze w Dąbrowie Górniczej, w 1967 r. został absolwentem Szkoły Oficerów Pożarnictwa w Warszawie. W 1978 r. uzyskał tytuł zawodowy inżyniera w Wyższej Oficerskiej Szkole Pożarniczej, kształcił się również w zakresie zarządzania na Uniwersytecie Śląskim. Pracował jako wykładowca krakowskiej Szkoły Podoficerów Pożarnictwa.

W 1971 r. objął stanowisko zastępcy komendanta miejskiego straży pożarnej w Bytomiu, później był komendantem rejonowym, a w 1984 r. został komendantem Szkoły Chorążych Pożarnictwa w Krakowie. 25 lutego 1992 r. powierzono mu funkcję pierwszego komendanta głównego Państwowej Straży Pożarnej, urząd ten sprawował do 3 stycznia 1997 r. W 1992 r. został awansowany na stopień nadbrygadiera, a w 1997 r. otrzymał nominację na generała brygadiera. W latach 1997-1998 był szefem Obrony Cywilnej Kraju. W okresie pełnienia służby brał udział w organizacji nowego krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, tworzeniu nowych służb ratowniczych i inicjowaniu zmian w systemie ochrony przeciwpożarowej. W 1998 r. przeszedł w stan spoczynku, udzielając się nadal jako ekspert przy tworzeniu systemów szkoleniowych i programów bezpieczeństwa. Od 2001 r. pełnił obowiązki dyrektora Departamentu Bezpieczeństwa Powszechnego MSWiA, a od 2002 r. dyrektora Centralnego Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach.

Zmarł 14 lipca 2017 r. Został pochowany w Alei Zasłużonych na cmentarzu Rakowickim.

Z wnioskiem o nadanie imienia Wiesława Wody dla ulicy lub placu w Krakowie wystąpiła radna Krakowa Anna Prokop-Staszecka, o uhonorowanie jego pamięci występował również Zarząd Wojewódzki Polskiego Stronnictwa Ludowego oraz przewodniczący Rady Miasta Krakowa Dominik Jaśkowiec.

„Nadanie nazwy ulicy imienia Wiesława Wody zapewni pamięć o jego zasługach dla Krakowa oraz działalności politycznej oraz społecznej, a także łatwą identyfikację miejsca w przestrzeni publicznej Krakowa oraz ułatwi lokalizację oraz numerację porządkową powstającym tam budynkom” – czytamy w uzasadnieniu projektu uchwały.

Wiesław Woda urodził się 17 sierpnia 1946 r. w Paleśnicy. Był politykiem i urzędnikiem państwowym, inżynierem rolnikiem, posłem na Sejm X, III, IV, V i VI kadencji. W 1969 r. ukończył studia na Wydziale Rolniczym Akademii Rolniczej w Krakowie. W latach 1973–1975 był wizytatorem szkolnym, a od 1975 r. do 1987 r. prezesem zarządu wojewódzkiego kółek rolniczych w Krakowie.

Zasiadał w Radzie Narodowej miasta Krakowa (1976–1988). W latach 1987–1990 pełnił funkcję wiceprezydenta Krakowa, następnie przez ponad rok wicewojewody krakowskiego. Przez dwa lata kierował krakowskim biurem Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Od 1994 r. do 1997 r. zajmował stanowisko wojewody tarnowskiego. Funkcję posła po raz pierwszy pełnił z puli Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego w latach 1989–1991 w Sejmie kontraktowym, po przekształceniu ZSL należał do Polskiego Stronnictwa Ludowego „Odrodzenie” i następnie do Polskiego Stronnictwa Ludowego.

W latach 1991-1993 był członkiem Trybunału Stanu. Od 1997 r. nieprzerwanie sprawował mandat poselski, reprezentując PSL. Od lipca 2007 r. do marca 2009 r. wchodził w skład Rady Służby Publicznej przy Prezesie Rady Ministrów. 2 kwietnia 2009 r. został powołany na członka Rady Służby Cywilnej. W VI, podobnie jak w V kadencji Sejmu, pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Polsko-Tajwańskiego Zespołu Parlamentarnego. Był także prezesem zarządu oddziału wojewódzkiego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej.

Zginął 10 kwietnia 2010 r. w Smoleńsku w drodze na obchody 70. rocznicy zbrodni katyńskiej.

Czy błogosławiona Hanna Chrzanowska – pionierka pielęgniarstwa społecznego, patronka środowisk medycznych zostanie patronką skweru przy ul. Łobzowskiej? Decyzję w tej sprawie podejmą radni podczas najbliższej sesji Rady Miasta Krakowa, która odbędzie się w środę, 3 listopada.

Z wnioskiem o nazwanie imieniem bł. Hanny Chrzanowskiej obszaru w sąsiedztwie murów klasztoru sióstr karmelitek bosych wystąpiło Katolickie Stowarzyszenie Pielęgniarek i Położnych Polskich w Krakowie, Małopolska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych w Krakowie oraz parafia św. Mikołaja.

Nazwanie tego terenu upamiętni zasłużoną dla krakowskiego, jak i polskiego pielęgniarstwa osobę Hanny Chrzanowskiej. Swoją postawą w życiu prywatnym, jak i publicznym zasłużyła na tytuł błogosławionej Kościoła Katolickiego oraz zapisała się na kartach historii podejmując działania zmierzające do zapewnienia osobom chorym godnej opieki pielęgniarskiej. Hanna Chrzanowska od końca II wojny światowej do śmierci mieszkała przy ul. Łobzowskiej w związku z tym lokalizacja skweru jej imienia jest jak najbardziej trafna – czytamy w uzasadnieniu projektu uchwały.

Proponowana nazwa uzyskała pozytywną opinię Zespołu ds. Nazewnictwa Komisji Kultury i Ochrony Zabytków Rady Miasta Krakowa.

Hanna Chrzanowska urodziła się 7 października 1902 r. w Warszawie. W 1910 r. rodzice Hanny przenieśli się do Krakowa, gdzie prof. Ignacy Chrzanowski objął katedrę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Tu uczyła się najpierw prywatnie a następnie w Gimnazjum Sióstr Urszulanek. Po maturze przeszła kurs pielęgniarski, aby nieść pomoc ofiarom wojny polsko-bolszewickiej. W 1920 r. rozpoczęła studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po otwarciu Warszawskiej Szkoły Pielęgniarstwa przerwała studia i wstąpiła do nowo otwartej szkoły aby całkowicie poświęcić się pielęgniarstwu. Po ukończeniu szkoły w 1924 r. wyjechała na stypendia do Francji i Belgii, gdzie pogłębiała swą wiedzę, zwłaszcza w zakresie pielęgniarstwa społecznego.

W latach 1926-1929 pracowała jako instruktorka w Uniwersyteckiej Szkole Pielęgniarek i Higienistek w Krakowie. Od 1929 r. do 1939 r. redagowała miesięcznik „Pielęgniarka Polska” – pierwsze w Polsce czasopismo zawodowe dla pielęgniarek. Mieszkała w tym czasie w Warszawie. Uczestnicząc w pracach Polskiego Stowarzyszenia Pielęgniarek Zawodowych brała udział w przygotowaniu uchwalonej przez Sejm w 1935 r. „Ustawy o pielęgniarstwie”. Ustawa ta, uznawana za jedną z najlepszych w świecie, regulująca zawodowy status pielęgniarek obowiązywała w Polsce prawie do końca XX wieku. Przyczyniła się również do powołania w 1937 r. Katolickiego Związku Pielęgniarek Polskich.

Na początku II wojny światowej wróciła do Krakowa i pracowała w Polskim Komitecie Opiekuńczym, poświęcając siły opiece nad uchodźcami, więźniami i przesiedlonymi. Szczególną troską otaczała osierocone dzieci, w tym dzieci żydowskie, poszukując dla nich rodzin zastępczych i bezpiecznych miejsc pobytu. Po wojnie pracowała w Uniwersyteckiej Szkole Pielęgniarsko-Położniczej jako kierowniczka działu pielęgniarstwa społecznego. Wyjechała na stypendium do USA, gdzie pogłębiła swą wiedzę w zakresie pielęgniarstwa domowego. Doświadczenie wykorzystała organizując pielęgniarstwo przyszpitalne i domowe. Przez wiele lat wykładała metodykę pielęgniarstwa otwartego w Szkole Instruktorek Pielęgniarstwa w Warszawie.

W 1957 r. objęła funkcję dyrektorki Szkoły Pielęgniarstwa Psychiatrycznego w Kobierzynie, a po likwidacji placówki, przeszła na wcześniejszą emeryturę. Nadal jednak brała czynny udział w pracach Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego. Opracowała, cieszący się wielkim uznaniem, podręcznik „Pielęgniarstwo w otwartej opiece zdrowotnej”. Emerytura nie oznaczała dla niej stanu odpoczynku. Znała bowiem z autopsji problemy wielu schorowanych ludzi – samotnych, opuszczonych i niepełnosprawnych, pozbawionych opieki. Przy wsparciu ze strony władz kościelnych, organizowała placówki pielęgniarstwa parafialnego w Krakowie i całej archidiecezji.

Hanna Chrzanowska zmarła w Krakowie 29 kwietnia 1973 r. Uroczystościom pogrzebowym na cmentarzu Rakowickim przewodniczył ks. kard. Karol Wojtyła.

Osoby bliżej znające Hannę Chrzanowską dają zgodne świadectwo, że w sposób heroiczny wypełniała przykazanie miłości bliźniego. Stąd w środowisku krakowskich pielęgniarek zrodziła się myśl, aby podjąć starania o jej beatyfikację. W 1995 r., pielęgniarki skupione w Katolickim Stowarzyszeniu Pielęgniarek i Położnych, zwróciły się z prośbą do ks. kard. Franciszka Macharskiego o wszczęcie procesu beatyfikacyjnego. Beatyfikacja nastąpiła 28 kwietnia 2018 r. w Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach.

Zielony skwer na Zwierzyńcu może nosić imię Olgi Jackowskiej „Kory”. Decyzję w tej sprawie podejmą radni Krakowa podczas najbliższej sesji Rady Miasta Krakowa – w środę, 3 listopada. Nazwanie skweru u zbiegu ulic Juliana Fałata i Bolesława Prusa imieniem jednej z najbardziej charyzmatycznych i wybitnych postaci w historii polskiego rocka będzie stanowić hołd dla jej twórczości oraz związków z Krakowem.

Z wnioskiem o nazwanie skweru u zbiegu ulic Bolesława Prusa i Juliana Fałata imieniem Olgi Jackowskiej – „Kory” wystąpiła Rada Dzielnicy VII Zwierzyniec. Proponowana nazwa uzyskała pozytywną opinię Zespołu ds. Nazewnictwa Komisji Kultury i Ochrony Zabytków Rady Miasta Krakowa.

Olga Jackowska – „Kora”, właściwie Olga Aleksandra Sipowicz z domu Ostrowska, primo voto Jackowska urodziła się 8 czerwca 1951 roku w Krakowie, tu spędziła dzieciństwo i młodość. Skończyła VII Liceum Ogólnokształcące im. Zofii Nałkowskiej. Z Krakowem związane są artystycznie przyjaźnie Kory z Piotrem Skrzyneckim, Jerzym Beresiem, Wiesławem Dymnym, Krystyną Zachwatowicz czy Piotrem Markiem. W czasach hipisowskiego buntu przyjęła pseudonim „Kora”. Artystka przez blisko dwa lata pracowała jako psychoterapeutka w Klinice Psychiatrii Dziecięcej w Krakowie.

Piosenkarka rockowa i autorka tekstów, w latach 1976–2008 wokalistka zespołu Manaam, uznawana jest za ikonę polskiego rocka.

Kraków powracał wielokrotnie w twórczości Kory np. jako „Krakowski spleen”, ale też wspomnienie trudnych lat dzieciństwa.

Zmarła 28 lipca 2018 r. w Bliżowie.