Kraków. Prezydent proponuje umieszczenie pomnika Orląt Lwowskich w planowanym parku przy ulicy Karmelickiej

Młodzi obrońcy Lwowa podjęli się walki o Lwów w listopadzie 1918 roku z wojskami ukraińskimi oraz walczyli na przedpolu miasta w 1920 roku w czasie wojny polsko-bolszewickiej, ponieważ w mieście brakowało wówczas regularnych oddziałów Wojska Polskiego. W ich skład wchodzili studenci, robotnicy, urzędnicy, uczniowie, chłopcy i dziewczęta. Polegli w wyniku tych walk obrońcy zostali pochowani na wyodrębnionej części cmentarza Łyczakowskiego we Lwowie, znanym jako Cmentarz Orląt Lwowskich.

20 października 2021 r. Rada Miasta Krakowa podjęła uchwałę z wnioskiem do prezydenta miasta o upamiętnienie Orląt Lwowskich w formie pomnika na placu Kossaka. Zdecydowały o tym głosy radnych PiS oraz klubu prezydenckiego "Przyjazny Kraków".

Z kolei z początkiem tego roku prezydent Majchrowski zaproponował, by pomnik stanął na pasie zieleni biegnącym wzdłuż skarpy wawelskiej przy ul. Bernardyńskiej, naprzeciwko XLIV Liceum Ogólnokształcącego.

Teraz prezydent przygotował projekt uchwały, w której zaproponował nową lokalizację dla pomnika.

"Mając na uwadze, że upamiętnienie Orląt Lwowskich na placu Kossaka w Krakowie, wskazane w uchwale, z powodów formalno-prawnych nie może zostać zrealizowane (z uwagi na obowiązujące plany rewitalizacji placu), proponuje się nowe miejsce, na terenie działki przy ul. Karmelickiej w Krakowie. Jest to lokalizacja, która w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego dla obszaru „Rejon ulicy Rajskiej” jest przeznaczona pod tereny zieleni urządzonej o podstawowym przeznaczeniu pod publiczne parki i ciągi piesze. Realizowane w tym miejscu założenie parkowe nawiązuje do jego historii - niegdyś był powiązany z pobliskimi Karmelitami i znajdowały się tam łąki, a od XIX wieku austriackie koszary wojskowe z placem apelowym, które po odzyskaniu
niepodległości zostały przejęte przez Wojsko Polskie. Proponowana lokalizacja dla pomnika znajduje się przy zabytkowym murze, należącym do wspomnianych zabudowań wojskowych" - czytamy w uzasadnieniu do prezydenckiego projektu uchwały.

Prezydent zaznaczył, że miasto planuje przeprowadzenie otwartego konkursu na koncepcję formy upamiętnienia Orląt Lwowskich, celem zachowania najwyższych standardów i jakości projektu, dostosowanego do otoczenia i wkomponowanego w przestrzeń parku. "Pozwoli to na wybranie projektu, który będzie stanowił wartość dodaną dla powstającego terenu, a nie dominującą, uwzględniając już powstałe założenia projektowe" - podkreślił prezydent.

- Nowa proponowana lokalizacja w parku przy Karmelickiej to wspólna inicjatywa prezydenta i komitetu budowy pomnika. Z lokalizacji pod Wawelem obopólnie zrezygnowaliśmy, m.in. ze względów kompozycyjnych. Środki na realizację pomnika zbierze nasz komitet. Liczymy, że będzie on gotowy w listopadzie przyszłego roku - mówi nam Mariusz Graniczka, jeden z inicjatorów budowy pomnika, dyrektor XLIV LO. Wskazuje, że pomnik upamiętniający młodych obrońców Lwowa ma stanąć naprzeciwko odsłoniętej w zeszłym roku rzeźby Pála Telekiego, premiera Węgier, który wspierał Polaków w czasie wojny polsko-bolszewickiej.

Mariusz Graniczka dodaje, że upamiętnienie Orląt Lwowskich "jest do pogodzenia" z faktem, że park przy ul. Karmelickiej ma nosić imię Wisławy Szymborskiej.

- Mamy w końcu, po długich potyczkach aktywistów z urzędnikami, gotowy projekt parku, uzgodniony z konserwatorem, na dniach ma być pozwolenie na budowę, a prezydent proponuje wciśnięcie tam kolejnego pomnika. To niepoważne względem mieszkańców, którzy brali udział w konsultacjach dotyczących parku i chcieli, by był on poświęcony Wisławie Szymborskiej. Krakowianie może i chcą tam pomników, ale pomników przyrody, czyli dojrzałych drzew i zieleni - komentuje z kolei miejski radny Łukasz Maślona z klubu Kraków dla Mieszkańców. Radny uważa, że prezydent wprowadza temat, który skłóci mieszkańców oraz zastopuje prace nad parkiem.

Michał Drewnicki, radny z klubu Prawo i Sprawiedliwość i wiceprzewodniczący Rady Miasta, mówi nam natomiast: - W sprawie pomnika w tym miejscu powinien się wypowiedzieć konserwator zabytków. Mnie się ta lokalizacja podoba. Jest tu spory kawałek terenu i jeden pomnik nie będzie elementem dominującym, tylko uzupełniającym.

Park przy ul. Karmelickiej powstaje w miejscu parkingu samochodowego. Szacowany koszt jego utworzenia to 8 mln zł. Z końcem maja zakończył się pierwszy etap prac związany z przygotowaniem gruntu pod park. Teraz widać ten teren zazieleniony, ale nie jest to docelowa roślinność.

- Na terenie przyszłego parku została wysiana mieszanka roślin mających na celu ochronę gleby przed erozją oraz wzbogacenie gruntu w składniki odżywcze. Teren jesienią zostanie wykoszony i zaorany. Właściwe prace związane z wykonaniem zieleni na terenie parku zostaną wykonane po wyłonieniu wykonawcy w postępowaniu przetargowym dla tego zadania - informują przedstawiciele Zarządu Zieleni Miejskiej.

Rozpoczęły się też prace związane z renowacją muru od strony ul. Kochanowskiego (ma w nim powstać m.in. dodatkowe wejście do parku). Trzeci etap przedsięwzięcia ma polegać już na budowie samego parku.

Na terenie po parkingu zostanie posadzonych około 100 drzew, takich gatunków jak: lipa, klon, kasztanowiec, topola, tulipanowiec, grab, czeremcha, dąb, jarząb, wiąz. Pojawią się ławki, kosze, tablice informacyjne, elementy związane z twórczością Wisławy Szymborskiej - wycinanki, bibeloty, drogowskaz, parasolki.

Wstępny plan zakładał, że prace związane z budową parku rozpoczną się w 2021 r., tak by zakończyć je w połowie 2023 r., kiedy (2 lipca) przypada 100. rocznica urodzin Wisławy Szymborskiej. Z powodu problemów ze zdobyciem wszystkich niezbędnych zgód inwestycja może się opóźnić.

Po utworzeniu parku przygotowany i zrealizowany ma zostać czwarty etap, obejmujący budowę pawilonu od strony ul. Karmelickiej. Budynek składać ma się z części parterowej i dwóch pięter. W pawilonie przewidziano część restauracyjną, kawiarnianą (z możliwością lokalizowania stolików na zewnątrz). Aranżacja obiektu ma być związana z postacią Wisławy Szymborskiej i jej twórczością. Pawilon będzie mógł być więc wykorzystywany np. w celu organizacji spotkań literackich.

Mieszkańcy od lat walczyli o utworzenie parku przy ul. Karmelickiej. Jedna z pierwszych społecznych koncepcji była przez nich prezentowana już siedem lat temu. Po protestach mieszkańców prezydent Krakowa ostatecznie wycofał się z planów sprzedaży terenu przy ul. Karmelickiej pod inwestycje. W ramach budżetu obywatelskiego w 2019 r. krakowianie swoimi głosami doprowadzili do tego, że park przy ul. Karmelickiej stał się miejską inwestycją przeznaczoną do realizacji.

FLESZ - Wojna o zboże osłabia ukraińską gospodarkę. Komentarz