Na samą górę wytransportowana jest już odrestaurowana gałka - wielka, pozłacana kula, do której trafi tzw. kapsuła czasu. Przy czym teraz na szczycie wieży umieszczone zostaną dwie tuby z blachy miedzianej: stara i nowa. Pierwsza to ta, którą znaleziono w gałce w lipcu br. i otwarto wtedy po raz pierwszy od ponad 300 lat. Wróci na wieżę ze swoją dotychczasową zawartością, czyli m.in. z pięcioma paczuszkami z relikwiami 44 świętych i pergaminowym dokumentem z 1716 r., który mówi o ówczesnej renowacji hełmu wieży.
- Wszystko, co było w starej kapsule czasu, wraca do niej. Ale dodajemy do gałki nową tubę - obie bez problemu się zmieszczą, ta kula jest potężna - mówi nam ks. Paweł Baran, proboszcz parafii archikatedralnej na Wawelu. - W nowej tubie trafią na wieżę relikwie św. Jadwigi Królowej oraz św. Jana Pawła II. Są to świeci związani z katedrą, a gdy przygotowywano kapsułę czasu przed 300 laty nie byli jeszcze świętymi. W nowej kapsule znajdzie się również dar Ojca Świętego Franciszka - srebrny medal upamiętniający kolejną rocznicę pontyfikatu. I będzie tam też dokument opisujący najnowszy remont - wymienia proboszcz.
Ten dokument, kaligrafowany, będzie mówił potomnym o pracach, jakie się teraz toczą, oraz że to przy tej okazji znaleziono i otwarto kapsułę czasu po ponad 300 latach. Ma zwierać informacje o okolicznościach, w jakich się to dzieje - kto jest obecnie papieżem, kto metropolitą krakowskim, że remont toczy się staraniem Archidiecezji Krakowskiej i ze wsparciem finansowym Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa.
Rusztowania zaczną znikać
Gdy "przesyłka" dla przyszłych krakowian zostanie już umieszczona w gałce, kula zostanie ostatecznie zamontowana na wieży, wraz z wieńczącym ją krzyżem.
Remont hełmu Wieży Zegarowej - najwyższej wieży Wawelu - rozpoczął się jesienią 2022 roku. Całe przedsięwzięcie obejmuje konserwację i naprawę hełmu z blachy miedzianej wraz z ogromnymi figurami z miedzi, a także konserwację drewnianej konstrukcji wieży i wymianę uszkodzonych elementów. Ostatni poważny remont wieży odbył się na przełomie XIX i XX wieku.
Obecnie trwające prace mają się zakończyć do końca listopada, rusztowania otaczające teraz wieżę znikną do końca tego roku. Natomiast część rusztowań od samej góry wykonawca prac zamierza demontować już za kilka dni.
Przypomnijmy, że w ostatnich miesiącach zapadła decyzja, że należy przywrócić pierwotną, późnobarokową aranżację zwieńczenia wieży - złocenia, które podkreślają architekturę hełmu, a na których ślady natknięto się podczas remontu. Teraz już praktycznie wszystkie przewidziane złocenia zdobią wieżę.
Ekipa prowadząca remont zajmuje się obecnie m.in. doczyszczaniem metodami chemicznymi blachy hełmu z pozostałości szkodliwej, ciemnej patyny. Zielona patyna natomiast została utrzymana, z hełmu tylko wcześniej usunięto najbardziej zdegradowane powłoki i brud z wierzchu, stosując piaskowanie granulatem orzechowym, który działa delikatnie. Oczyszczone, odrestaurowane powierzchnie blachy pokrycia dachowego są zabezpieczane woskiem mikrokrystalicznym, co ma pozwolić na dłużej zachować uzyskany dzięki konserwacji efekt.
Rozkwitnięta lilia zamiast zwiędłego tulipana
Święci, których figury stoją w narożnikach Wieży Zegarowej, dostaną w ramach remontu nowe atrybuty. Te, które zastano na wieży, nie były pierwotnymi - zostały tam zamocowane w latach 90. XX wieku. Jak się okazało, przy ówczesnej wymianie atrybutów popełniono błędy, jeśli chodzi o ich rodzaj i charakter.
- Miały bardzo prostą formę, niepasującą do jakości i charakteru figur, całej tej roboty artystycznej. Dlatego zapadła decyzja o wymianie tych atrybutów i jesteśmy teraz na etapie kończenia projektu formy tych nowych atrybutów. Po jego akceptacji atrybuty zostaną wykonane z blachy miedzianej(będą spatynowane) i zamocowane - mówi dr Ignacy Jakubczyk, nadzorujący konserwację hełmu wieży.
Święty Wacław, który dotąd był wyposażony we włócznię, po wymianie atrybutów będzie trzymał chorągiew na drzewcu zakończonym ostrzem włóczni, innym niż do tej pory. Pod jego drugą ręką zostanie umieszczona tarcza, której brakowało - a którą święty z posągu miał pierwotnie.
Jeśli chodzi o św. Stanisława, to jego pastorał będzie miał inne swoje spiralne zakończenie (tzw. krzywaśnia).
- Do tej pory to była rura z powyginanymi blaszkami. Teraz będzie to bardziej finezyjne - tłumaczy dr Jakubczyk. Dodaje: - Wszystkie nowe elementy będą wynikały ze wzorów z epoki z różnych obiektów.
Święty Kazimierz przedstawiany jest z krucyfiksem i z lilią. Ten z wieży katedry wprawdzie miał krzyż, ale z... rury. Teraz ma być on wymieniony na krzyż o przekroju prostokątnym, który zostanie zamocowany zgodnie ze śladami pierwotnego montażu. Jeśli chodzi natomiast o lilię, to dotąd kwiat trzymany przez św. Kazimierza na wieży bardziej przypominał - jak kwituje dr Jakubczyk - zwiędłego tulipana. Po zmianie święty będzie trzymał rozkwitniętą lilię, z wieloma kwiatami, tak jak jest to przyjęte w ikonografii w przypadku św. Kazimierza.
Z kolei jeśli chodzi o zmiany u św. Wojciecha, zupełnie inna będzie forma krzyża, który trzyma w ręce. Ta figura dostanie też nowe ramię, w miejsce dotychczasowego, które wyglądało jak zagięta rynna - prawdopodobnie z rynny było wykonane.
Wieża Zegarowa czeka jeszcze na dalsze potrzebne prace, dotyczące m.in. jej elewacji kamiennych i ceglanych czy tarcz zegarowych.
Nowe zasady w polskiej ortografii
