Krakowska kultura w 2025 roku. Gwiazdy muzyki, nowe nazwiska i kulturalne adresy

Z zapartym tchem wyglądamy nowości, ale w Krakowie tradycja to słowo o szczególnym znaczeniu – wyglądamy więc tych wydarzeń, które swoją tradycję pod Wawelem już mają, czyli mnóstwa różnorodnych festiwali:

• Boskiej Komedii (grudzień),

• Krakowskiego Festiwalu Filmowego (maj),

• Mastercard Off Camera (maj),

• Festiwalu Muzyki Filmowej (maj),

• Festiwalu Conrada (październik),

• Festiwalu Teatrów Ulicznych (lipiec),

• Festiwalu Kultury Żydowskiej (lipiec),

• Unsound Festiwalu (wrzesień),

• Summer Jazz Festivalu (czerwiec),

• Sacrum Profanum (listopad),

• Misteria Paschalia (marzec).

Targi Książki i Krakowskie Noce – to zaledwie kilkanaście spośród kilkudziesięciu odbywających się w naszym mieście wydarzeń, na których programy oczekujemy w napięciu.

W 2025 roku Kraków znajdzie się na mapie koncertowej prawdziwych gwiazd na muzycznym firmamencie. W Tauron Arenie zagrają m.in.:

• Rod Stewart (maj),

• Billie Eillish (czerwiec),

• Scorpions (czerwiec),

• Brayan Adams (lipiec),

• Robbie Williams (wrzesień),

• Sting (październik),

• Katy Perry (październik),

• Simply Red (listopad),

• Till Lindemann, wokalista Rammstein (grudzień).

Już w lutym w ICE Kraków wystąpi brytyjska grupa Archive.

Nie zabraknie także tras koncertowych rodzimych gwiazd, pod Wawelem wystąpią m.in. Kaśka Sochacka (styczeń, marzec), Edyta Bartosiewicz (styczeń), Kortez (kwiecień), Irena Santor (kwiecień), Piotr Rubik (listopad).

Kraków od kilku lat wysuwa się na prowadzenie jeśli chodzi o polską scenę teatralną. Mocny akcentem sezonu będzie z pewnością nowe przedstawienie Luka Percevala. Jeden z najważniejszych twórców teatralnych wyreżyseruje kolejny spektakl w Starym Teatrze. 18 stycznia na afisz trafi „Seks, hajs i głód, kronika rodzinna według Emila Zoli” – trzecie przedstawienie przygotowane w Krakowie przez belgijskiego twórcę, po nagradzanych i bardzo dobrze przyjętych przez publiczność i krytykę „3Siostrach” i „Pewnego długiego dnia”.

Przedstawienie Percevala to adaptacja monumentalnego cyklu powieści „Les Rougon‑Macquart” Emila Zoli. Autor opisał w 20 tomach losy jednej fikcyjnej rodziny Rougon-Macquartów, bohaterami czyniąc biznesmenów, ekspedientki, rewolucjonistów, prostytutki, górników czy lekarki. Luk Perceval zadaje na nowo postawione przez Zolę pytania: co determinuje rozwój ludzkości? Skąd przybywamy? Jak staliśmy się ludźmi, którymi jesteśmy dzisiaj? Czy ludzkość może stać się „lepsza”?

Wiosną tego roku Wawel stanie się jeszcze bardziej otwarty – kolejne miejsca, do których po raz pierwszy wchodzą zwiedzający elektryzują turystów, tak będzie zapewne i tym razem. Nowa atrakcja podziemna Międzymurze zostanie – zgodnie z zapowiedziami – otwarta w maju tego roku.

Łącznie będzie to blisko 680 m2 dwóch rezerwatów archeologicznych, odkrytych w latach 70. XX wieku, a obecnie połączonych współczesnym łącznikiem, przez które będą wiodły przeszklone kładki tworzące trasę zwiedzania. Trasa w drugim sektorze będzie prowadziła nad kopułą Smoczej Jamy, która stanie się pretekstem dla pogłębienia legendy o smoku. Cały rezerwat pomyślany jest jako opowieść o miejscu, fortyfikacjach i historia geologiczna.

Wawel Podziemny. Międzymurze to druga po Lapidarium z trzech tras podziemnych przygotowanych przez Zamek Królewski na Wawelu, na jesień 2025 roku zaplanowano otwarcie trzeciej - Zbrojowni Wawelskiej wraz rezerwatem architektoniczno-archeologicznym pod Wieżą Duńską, z reliktami romańskiej wieży.

Filharmonia Krakowska świętuje 80-lecie istnienia, w bogatym jubileuszowym programie znalazł się niezwykły koncert - 31 stycznia muzycy zagrają utwory, którymi Filharmonia zainaugurował swoją działalność 3 lutego 1945 roku pod batutą Zygmunta Latoszewskiego w sali ówczesnego Kinoteatru „Świt”. Koncert poprowadzą Jerzy Maksymiuk, Alexandr Humala i Antoni Wit, zaś solistą będzie Jan Lisiecki, jedna z najgorętszych postaci światowej pianistyki ostatnich lat.

Ten rok to dla Filharmonii Krakowskiej również zakończenie kadencji obecnego dyrektora, Mateusza Prendoty. W tej kwestii jednak zaskoczenia raczej nie będzie i zapewne obecny dyrektor dostanie przedłużenie kontraktu.

Wiosną na scenie Małopolskiego Ogrodu Sztuk spektakle na motywach tekstów Doroty Masłowskiej i Szczepana Twardocha. "Magiczna rana" w reżyserii Pawła Światka to adaptacja najnowszej powieści Masłowskiej i prapremiera na deskach Teatru Słowackiego. Jak zapowiadają twórcy, będzie to miejskie przedstawienie o FOMO - strachu przed tym, co nas omija. "Zeitverchwendung" to po niemiecku strata czasu, taki tytuł będzie nosiło przedstawienie, które wyreżyseruje Robert Talarczyk i Szczepan Twardoch.

Ul. Krakowska 13 to miejsce, gdzie już wkrótce na 430 m2 kamienicy w sercu Kazimierza powstanie Pałac Nieśmiertelności, miejsce spotkań i warsztatów, które do życia powołuje właśnie Teatr Nowy Proxima. Pałac jeszcze przechodzi remont, planowane otwarcie ma nastąpić w najbliższych tygodniach.

Pałac Nieśmiertelności, jak deklarują twórcy, ma być kolejną siedzibą organizacji pozarządowej Stowarzyszenia Teatr Nowy otwartej dla lokalnej społeczności.

Wśród planowanych wydarzeń pomysłodawcy miejsca wymieniają m.in. Literackie Spotkania Nieśmiertelności, które ma poprowadzić dziennikarka i autorka książek Katarzyna Kubisiowska, Obiady Czwartkowe z lekarzami poświęcone wydłużaniu życia, spotkania ze specjalistami od AI poświęcone temu, jak może nam pomagać w życiu sztuczna inteligencja, będzie też sztuka, zdrowa dieta, joga, religia.

Połowa przyszłego roku to czas, kiedy według harmonogramu ma dobiegać remont willi Kossaków. W drugiej połowie roku budynek zostanie oddany do użytku, to również czas, kiedy muzealnicy będą zajmować się tworzeniem wystawy. Pierwsi zwiedzający odwiedzą Kossakówkę w pierwszym kwartale 2026 roku.

Przypomnijmy, całkowita powierzchnia budynku to 440m2, z czego 200 m2 ma zająć powierzchnia wystawiennicza, na którą złożą się, m.in. salon, pokoje Juliusza, Wojciecha i Jerzego, pokój pisarek biblioteka, ekspozycja prezentująca eksponaty archeologiczne, jakie zostały odkryte podczas prac zabezpieczających: bruk i szkielet (wciąż trwają prace nad datowaniem obiektów). Generalnym wykonawcą prac remontowo-budowlanych jest firma ARCO System z Oświęcimia.

Remont, przystosowanie budynku do celów muzealnych i wyposażenie muzeum rodziny Kossaków ma kosztować w sumie 13 mln zł. 6,5 mln zł na remont Kossakówki wyłoży Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa.

Muzeum – Miejsce Pamięci KL Plaszow w Krakowie. Niemiecki nazistowski obóz pracy i obóz koncentracyjny (1942−1945) rozpoczęło działalność 1 stycznia 2021 r., właśnie powstaje główny budynek muzeum - Memoriał, który mam mieścić wystawę stałą o obozie. Zakończenie jego budowy planowane jest na koniec 2025 r. Muzeum – Miejsce Pamięci KL Plaszow będzie obejmować teren poobozowy, Szary Dom, Memoriał KL Plaszow oraz Pomnik Dźwiękowy KL Plaszow.

Memoriał otrzymał już swój oficjalny adres, to ul. Kamieńskiego 26. Budynek powstaje na działce mieszczącej się między ulicami Swoszowicką a ul. Kamieńskiego, poza historycznym obszarem samego KL Plaszow. Architekci wykorzystali naturalne ukształtowanie terenu i zaprojektowali obiekt wtopiony w skarpę, ukryty pod ziemią, z widoczną jedynie elewacją frontową. Budynek z terenem połączy tunel przechodzący pod ulicą Swoszowicką.

W grudniu odbyły się konsultacje dotyczące obecnej koncepcji przebudowy dawnego hotelu Cracovia na Muzeum Architektury i Designu pod auspicjami Muzeum narodowego w Krakowie. Raport z konsultacji mamy poznać w pierwszych miesiącach roku.

Przypomnijmy, w 2016 roku ministerstwo kultury kupiło za 29 mln zł dawny hotel Cracovia od spółki Echo Investment. Budynek przekazało Muzeum Narodowemu w Krakowie, a to planuje tu urządzić Muzeum Architektury i Designu oraz Centrum Przemysłów Kreatywnych.

Przychylny pomysłowi minister Gliński zapewniał, że na ten projekt pieniądze się znajdą, po zmianie władzy okazało się to nie tak oczywiste, zwłaszcza, że zapewnienie Piotra Glińskiego długo bazowały na nadziejach na fundusze z KPO. Jego następca w MKiDN, Bartłomiej Sienkiewicz zalecił ponowne konsultacje społeczne, a projekt na kilka miesięcy został wstrzymany.

„Jest gotowy pomysł na budynek, teraz chcemy plany przedyskutować, aby móc dalej pracować nad znalezieniem środków finansowych” – mówił nam w listopadzie Andrzej Szczerski, dyrektor Muzeum Narodowego.

Najlepszym „pomysłem na budynek” okazał się projekt Biura Projektów Lewicki Łatak, według koncepcji architektów pod budynkiem będzie przebiegało ogólnodostępne przejście, za przyszłym muzeum zaplanowany został wewnętrzny ogród, a na dachu pojawi się kawiarnia. Gmach, ze względu na bardzo zły stan techniczny, wymaga daleko idącej przebudowy i adaptacji, w zakresie na jaki pozwala wpis konserwatorski oraz z zachowaniem oryginalnej substancji, a dawne hotelowe pokoje dostosować trzeba do wymogów muzealnictwa.

Cracovia wróciła więc do gry, w grudniu odbyły się konsultacje społeczne a ich wynik poznamy w pierwszych miesiącach roku. Pozostaje jeszcze kwestia finansowania budowy. A mowa o ok. pół miliarda zł.

W połowie lipca mamy poznać nazwisko osoby, która pokieruje Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie, z końcem roku miasto ogłosiło konkurs na to stanowisko. To pierwszy konkurs w MOCAK-u od kiedy powstał.

W październiku ubiegłego roku prezydent Aleksander Miszalski podjął decyzję o odwołaniu ze stanowiska dotychczasowej dyrektorki MOCAK-u. To z pewnością wydarzenia przełomowe nie tylko dla środowiska artystycznego, także z uwagi na okoliczności, w jakich „Masza” Potocka opuszczała muzeum – po zakończonej zwycięstwem sprawie sądowej dotyczącej mobbingu, jakiego doświadczała Lidia Krawczyk, kuratorka Bunkra Sztuki w czasach, gdy kierowała nim „Masza” Potocka oraz ujawnieniu kulisów sprawy przez krakowską „Wyborczą”.

Do końca stycznia Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego przedłużyło konkurs na stanowisko dyrektora krakowskiego Muzeum Narodowego. To pierwszy w tej instytucji. Kadencję kończy właśnie stojący za sterami MNK od 2020 roku Andrzej Szczerski, który ubiega się o kolejne lata w muzeum.

Nowy rok w kinie otworzyła już druga część nowej wersji "Akademii Pana Kleksa" - "Kleks i wynalazek Filipa Golarza". Pierwsza część okazała się sukcesem finansowym, jak spodoba się druga odsłona, w której realizatorzy puścili jeszcze bardziej wodze fantazji?

W lutym na ekrany wejdzie "Maria Callas" z Angeliną Jolie w roli słynnej śpiewaczki, kolejna odsłona filmowego uniwersum Marvela - "Kapitan Ameryka: Nowy wspaniały świat", wraca też szalona mieszkanka Londynu - "Bridget Jones: Szalejąc za facetem".

Wśród gorących filmowych premier roku trzeba wymienić: „Jurassic World: Odrodzenie”, za sprawą którego powróci klimat Parku Jurajskiego, James Cameron po raz trzeci zabierze widzów na Pandorę - premiera filmu „Avatar: Ogień i popiół” zapowiadana jest na grudzień. Z nowym filmem wraca Wojciech Smarzowski - „Dom dobry sen zły” na ekrany wejdzie w listopadzie, choć o samym filmie niewiele wciąż wiadomo. Cztery dekady po premierze do kin ma wrócić "Dirty Dancing", sequel filmu ma się pojawić w kinach latem. W październiku zaś na ekrany trafi biografia Michaela Jacksona - "Good Fortune".