Mieszkańcy Libiąża i okolicznych wsi znów żyją w strachu. Z końcem czerwca kopalnia Janina zatrzęsła ziemią, przypominając o koszmarze z jesieni ubiegłego roku. Wtedy po serii silnych tąpnięć kilka osób straciło domy, a setkom innych posypały się kominy i popękały ściany. Straty dotknęły kilka tysięcy osób.
Od środy 22 czerwca do środy 6 lipca wstrząsów było aż dziesięć. Wystąpiły kolejno: 22, 23, 24, 27, 28 i 30 czerwca, 1, 4, 5 i 6 lipca. Najsilniejsze to te z 24 czerwca i 6 lipca. Ich siła to 2,7 w skali Richtera. Najsłabszy odczuwalny był 28 czerwca - 2 stopnie. Nic dziwnego, że ludzie wpadli w panikę. Nie rozumieją, jak to możliwe, że Janina znów serwuje im wstrząsy.
- Przecież po tych z ubiegłego roku wstrzymano wydobycie aż na osiem miesięcy, do maja, by tak zabezpieczyć teren, żeby już nigdy nie dochodziło do trzęsienia - przypomina Maria Batko z Libiąża. Jej córka, która mieszka w Żarkach, nadal czeka na odszkodowanie. - Zniszczyło jej nowiutką glazurę w łazience. Płytki popękały. Jest też ogromna rysa na ścianie w salonie - mówi pani Maria. Boi się, że Janina znów będzie niszczyć ludziom domy.
- Wprawdzie te wstrząsy nie są już tak silne, jak poprzednio, jednak odczuwalne. Ten ze środy 22 czerwca obudził mnie w nocy. Tak mocno zakołysało łóżkiem - żali się libiążanka.
Zarówno ona, jak i inni mieszkańcy powiatu chrzanowskiego chcą wiedzieć, dlaczego trzęsie i co kopalnia zamierza zrobić, by przestało.
Janusz Malinga z Okręgowego Urzędu Górniczego przyznaje, że po tak restrykcyjnych wytycznych, jakie musiała spełnić kopalnia Janina, by wznowić wydobycie na pokładzie 207, nie powinno już dochodzić do wstrząsów. - To bardzo niepokojące zjawisko. Wprawdzie ich siła jest niższa od tej, która zniszczyła ludziom domy jesienią ub. roku, jednak są częste - przyznaje Janusz Malinga. Dodaje, że kopalnia sama, po wstrząsie z 1 lipca, wprowadziła kolejne zaostrzenia.
- Zamiast fedrować sześć metrów na dobę, jak zakładano z początkiem maja, przed wznowieniem prac na pokładzie 207, gdzie dochodziło do tąpnięć, teraz ograniczyli postęp wydobycia dziennego do 4,5 metra - tłumaczy pracownik OUG. Dodaje, że szybkość wybierania węgla także ma wpływ na ryzyko wstrząsów. - Całkowicie zlikwidowano także przestoje weekendowe - dodaje. Tłumaczy, że przerwy w fedrowaniu mogą kumulować tak zwane naprężenia górotworu, a co za tym idzie powodować drgania na powierzchni.
- Niestety, teren, na którym obecnie pracują górnicy z Libiąża, czyli pokład 207, jest trudny geologicznie. Górotwór został już naruszony - podkreśla ekspert.
Komisja, która cały czas pracuje na kopalni, ustaliła, że co dwa miesiące tereny najbardziej narażone na zniszczenia, czyli Żarki i Ziajki, będą badane pod kątem deformacji terenu. Dodatkowo po każdym wstrząsie, którego siła będzie wynosić 2,7 stopni w skali Richtera, postęp ścian, czyli prędkość wydobycia, będzie jeszcze bardziej redukowana.
- Nie chcemy dopuścić, by drgania były rzeczą normalną, do której mieszkańcy muszą się przyzwyczaić - zaznacza Janusz Malinga.
Mieszkańcy Libiąża i Żarek nie domagają się zamknięcia kopalni. Jest ona żywicielką ich rodzin. Pracuje tam kilka pokoleń górników.
- Chcemy tylko, by zakład nie oszczędzał na wypłacie odszkodowań i uczciwie wycenił nasze straty - zaznacza Irena Malik z Żarek, której dom nie nadaje się do użytku po pierwszym silnym wstrząsie z września ub. roku. Nadal negocjuje z kopalnią wysokość odszkodowania.
Janina nie tylko daje pracę około 3 tysiącom mieszkańców regionu, ale też jest ważnym źródłem utrzymania gminy Libiąż. Co rok płaci podatek eksploatacyjny w wysokości ok. 1,8 mln zł.
Dla "Gazety Krakowskiej" komentują:
Marek Cała, dziekan wydziału górnictwa i geoinżynierii Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, który pracuje w komisji ds. wstrząsów w kopalni Janina.
Wstrząsy pojawiły się podczas eksploatacji pokładu 207 i będą - podkreślam, będą - towarzyszyć tej eksploatacji nadal. Po osiągnięciu pewnej głębokości wybierania pokładu i warunków geologiczno-górniczych, wstrząsy będą występować już do samego zakończenia działalności kopalni. To nieuniknione, nie da się prowadzić działalności górniczej bez tego typu efektów ubocznych. Pracujemy w coraz trudniejszych warunkach - i teraz postawmy pytanie - czy akceptujemy te efekty uboczne jako nieunikniony skutek górnictwa, czy też przestajemy wybierać i bezrobocie w Libiążu i okolicach momentalnie skacze do niebotycznych poziomów. Odpowiedź oczywiście należy do mieszkańców miasta i okolicznych gmin.
Franciszek Hodur z Żarek, po jesiennych wstrząsach z ub. r. popękały ściany jego domu oraz spadł komin.
Do dziś nikt z kopalni nie pojawił się, by oszacować straty, choć minęło ponad pół roku. Przez całą zimę nie miałem jak palić w piecu. Będę musiał dochodzić swych praw w sądzie. Uważam, że kopalnia, chcąc nadal fedrować, powinna najpierw zadbać o to, by nie dochodziło do wstrząsów. Poszkodowanych mają w nosie.
Jacek Latko, burmistrz Libiąża
Na szczęście ostatnie wstrząsy nie wywołały żadnych szkód. Obawiam się jednak, że mieszkańcy będą musieli się przyzwyczaić do drgań o takiej sile. Kopalnia bardzo zaostrzyła działania profilaktyczne. Mimo to wydobycie wiąże się z ryzykiem wstrząsów. Musimy się z tym pogodzić, bo zamknięcie zakładu oznaczałoby utratę pracy dla kilku tysięcy mieszkańców nie tylko naszej gminy, ale i całego regionu.
Stanisław Garlacz, sołtys wsi Żarki
Kopalnia naprawia szkody z tamtego roku, ale nierzetelnie. Niektóre kominy postawione w tym roku, znów pękają. Straty finansowe po wstrząsach to nie wszystko. Ludzie w Żarkach cierpią na depresję. Starsze panie żalą się, że bez środków uspokajających nie mogą funkcjonować. Dzieci płaczą w nocy, bo zwyczajnie boją się kołysania. Do takich rzeczy nie sposób się przyzwyczaić.
