„Mamo, ja nie chcę wojny!” - wystawa przed Archiwum Narodowym w Krakowie od 28 września

Nie będzie podwyżek ani dodatkowych benefitów dla pracowników

W ramach polsko-ukraińskiego projektu archiwalnego „1939-45 Polska/2022 Ukraina” powstała wyjątkowa ekspozycja, w której zestawiono historyczne rysunki polskich dzieci, wykonane w 1946 roku, będące ilustracją ich przeżyć z okresu II wojny światowej z rysunkami ukraińskich dzieci, które w ten sposób wyraziły swoje przeżycia związane z trwającą w Ukrainie wojną.

Mimo, iż prace dzieli ogromny dystans czasowy, blisko 80 lat, ich wymowa jest właściwie taka sama. Wszędzie obecna jest groza, niebezpieczeństwo, okrucieństwa wojny. Dzieci, zarówno te w 1946 roku, jak i te współcześnie, polskie i ukraińskie, rysują czołgi, samoloty zrzucające bomby, pożary i eksplozje. Rysują rannych i zabitych, zrujnowane domy, mogiły, portretują siebie i rodzinę. Wyrażają też swoje nadzieje i marzenia na przyszłość.

Usłyszeć dzieci, zrozumieć ich doświadczenia w tym trudnym czasie, to jedno z zadań dorosłych. Projekt „Mom I see war” został uruchomiony, aby pokazać wojnę oczami ukraińskich dzieci i jeszcze raz zwrócić uwagę światowej społeczności na brutalną inwazję Rosji. Projekt obejmuje ponad 10 000 dziecięcych rysunków o wojnie i pokoju w Ukrainie. Ma na celu pokazanie, jak dzieci czują się podczas wojny w swoim kraju. Wszystkie rysunki zostaną połączone w największy na świecie kolaż na temat wojny w Ukrainie.

Rysunki polskich dzieci o tematyce wojennej powstawały w różny sposób, spontanicznie, na polecenie rodziców lub nauczycieli, a także w odpowiedzi na konkurs ogłoszony w 1946 r., realizowany w szkołach podstawowych pod nadzorem kuratoriów i inspektoratów szkolnych. Informację o konkursie zamieszczono w czasopiśmie „Przekrój”. Redakcja tygodnika przewidziała 10 nagród: po 1 paczce, zawierającej 1 kg cukierków z Firmy Piasecki - nagroda od tygodnika „Przekrój” oraz 4 kg cukru od Związku Gospodarczych Spółdzielni „Społem”.

Nazwiska dzieci, które nadesłały swoje prace oraz nazwiska zwycięzców konkursu drukowano w kolejnych numerach „Przekroju”. W konkursie wzięło udział ponad 7300 dzieci wieku do 13 lat. Powstały w związku z konkursem zbiór ponad 7000 rysunków o tematyce wojennej i okupacyjnej, wykonanych przez dzieci w 1946 roku, przechowywany jest w zespole Ministerstwa Oświaty 1945-1966 w Archiwum Akt Nowych w Warszawie.

Obrazy i słowa połączone zostały w grupy tematyczne: walka, okupacja, rodzina, represje, opór, zniszczenia, zwycięstwo-nadzieja, by podkreślić fakt, jak bardzo podobne są do siebie scenariusze wojen zaborczych. Zmienia się czas, zmienia się miejsce, zmieniają się dziecięcy świadkowie, ale wojna zawsze jest taka sama: Wojna nie widzi, nie słyszy, nie czuje.

Ekspozycja została opracowania i z realizowana przez: prof. Olhę Kulinich (Kijowski Narodowy Uniwersytet im. Tarasa Szewczenki), Darię Kowal (Projekt Mom I see war), Mariusza Olczaka (AAN) i dr D. Sadowską (UW). Ogólnopolskich koordynatorem projektu jest Archiwum Akt Nowych.

Wystawa została zaprezentowana 19 lipca br. w 16 polskich miastach. We wrześniu br. pokazywana jest w kilku kolejnych polskich miastach oraz w ponad 70 krajach na całym świecie. Ekspozycje wystawy poza granicami kraju zorganizowały polskie placówki dyplomatyczne. W Krakowie wystawa będzie prezentowana od 28 września do 27 października br. przed siedzibą Archiwum Narodowego w Krakowie przy ul. Rakowickiej 22E.

W związku z obchodami "Dnia Archiwisty" w siedzibie Archiwum Narodowego w Krakowie będzie prezentowana również od dnia 28 września 2022 r. wystawa "Kody motoryzacji" przygotowana z okazji 100. rocznicy wprowadzenia polskich tablic rejestracyjnych. Ekspozycja oparta na materiałach z zasobu krakowskiego Archiwum dostępna będzie dla zwiedzających do 9 grudnia 2022 r.