- Kosztowało nas to w ubiegłym roku 104 tysiące złotych, a w tym już 36 tysięcy. Musimy ten wydatek ponosić, bo odpowiadamy za pałac - mówi szef biura prasowego Małopolskiego Urzędu Marszałkowskiego.
Na tę kwotę składają się koszty zimowego ogrzewania budynku oraz ochrony jego i otaczającego go parku. I końca tych wydatków nie widać, bo Ministerstwo Rolnictwa aż dziewięciokrotnie przekładało termin załatwienia sprawy.
- Jesteśmy bezradni. Moi krewni z zagranicy nie mogą pojąć, jak to jest, że mamy wyrok sądowy przyznający nam rację, a urzędnicy go nie wykonują i problem ciągle nie jest rozwiązany - mówi Jerzy Larisch.
Starania o zwrot pałacu rozpoczął na początku lat 90. Budynek miał już wtedy nieco ponad 100 lat. Powstał w 1882 roku, kiedy baron Edmund Larisch ożenił się z Jessey Naty Paterson. Przed ślubem mieszkała w szkockim Huntly Castle. Mąż zbudował więc jej neogotycki pałac o powierzchni ok 700 mkw. i otoczył go kilkunastuhektarowym ogrodem w stylu angielskim.
Po II wojnie światowej rodzina w wyniku dekretu o reformie rolnej straciła nie tylko 250 hektarów okolicznych gruntów rolnych i lasów, ale także pałac. Jeszcze w latach 80. znajdował się tam szpitalny oddział odwykowy. Kiedy przeniesiono go do szpitala w Andrychowie, sprawa wydawała się prosta.
Urząd Wojewódzki uznał jednak, że rodzina została po wojnie legalnie pozbawiona pałacu. Tę decyzję zakwestionował sąd administracyjny, który nakazał w 2009 r. ponowne rozpatrzenie sprawy. Tym razem wojewoda (po ponad roku) uznał, że pałacu na podstawie przepisów o reformie rolnej nie można było odebrać właścicielom. Od jego decyzji odwołali się samorząd wojewódzki i gmina Kęty.
Od dwóch lat wszyscy zainteresowani czekają na decyzję Ministerstwa Rolnictwa, które ciągle odsuwa termin rozpatrzenia odwołania, tłumacząc się nawałem podobnych spraw.
- Obawiamy się, że za tym przedłużaniem sprawy kryją się jakieś dziwne interesy. Kilka razy zdarzyło się, że kilkanaście minut po tym jak wychodziłem z Urzędu Marszałkowskiego, na prywatną komórkę łączył się ze mną ktoś oferując kupno pałacu. Jak mówiłem, że sprawa ciągle się toczy, to słyszałem, że rozmówca "poradzi sobie z urzędnikami" - mówi Aleksander Larysz wspierający kuzyna Jerzego w staraniach o zwrot pałacu.
Pałac ciągle jeszcze nie zasługuje na miano ruiny. Zachowały się elementy wyposażenia z pięknym, kasetonowym sufitem, a nawet witraże.
Urząd Marszałkowski nie chce zdradzić, czy ma własne pomysłu na jego zagospodarowanie, czy odwołał się od decyzji tylko pro forma.
Spadkobiercy z kolei zapewniają, że wielu członków ich rozległej rodziny gotowych jest wspomóc ich w przywracaniu pałacu do dawnej świetności.
Zastrzegają jednak zdecydowanie, że nie chodzi im o zorganizowanie tam np. ośrodka spa dla bogatych wybranych, ale urządzenie go tak, by mógł służyć również okolicznym mieszkańcom. Jednak Ministerstwo Rolnictwa nie reaguje na monity, podobnie zresztą jak na nasze pytania w tej sprawie.
Rodzina na całym świecie
Rodzina Larischów pochodzi z Tyrolu. Na Śląsku osiedliła się w XIV w. Dzisiaj jest podzielona na gałąź górnośląską i czesko-austriacką. Jerzy Larisch ma więc krewnych m.in. w Hiszpanii, Brazylii, USA, Niemczech i w Szwajcarii. Jeden z jego przodków dał w XIX w. gminie Kraków pałac Larischa znajdujący się u zbiegu ul. Brackiej i pl. Wszystkich Świętych. Kiedyś siedzibę mieli tam prezydenci miasta, a obecnie zajmuje go Wydział Prawa UJ.
Codziennie rano najświeższe informacje z Krakowa prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera!
"Gazeta Krakowska" na Twitterze i Google+
