Odszedł prof. Stanisław Balbus, wybitny humanista związany z Wydziałem Polonistyki UJ. "Był pisarzem i rozmówcą kunsztownym"

"Umarł Profesor Stanisław Balbus, wybitny humanista, wyrafinowany znawca literatury i tysiąca innych spraw. Przyjaźniliśmy się. W maju ubiegłego roku w Krakowie odwiedziłem Go razem z Profesor Martą Wyką. Ciężko, od wielu lat chory, mocno cierpiał, ale - jak zwykle - potrafił bawić, zadziwiać, zaskakiwać, słuchać... Był pisarzem i rozmówcą kunsztownym" - poinformował na swoim profilu facebookowym Edward Balcerzan, teoretyk literatury, tłumacz, poeta, prozaik, przyjaciel prof. Balbusa.

Stanisław Balbus urodził się 8 maja 1942 w Sieradzu. Uczęszczał do XVII Liceum Ogólnokształcącego im. Kazimierza Jagiellończyka w Sieradzu; jako uczeń ogłosił w 1958 na łamach harcerskiego pisma „Na Przełaj” wiersz pt. Wiosna. W 1961 zdał egzamin maturalny i podjął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ) w Krakowie.

W 1966 uzyskał na UJ dyplom magistra filologii polskiej, a następnie został asystentem w Zakładzie Poetyki i Stylistyki w Katedrze Literatury Polskiej UJ. Zajmował się badaniami z pogranicza literaturoznawstwa i językoznawstwa.

Jako lektor i recenzent wewnętrzny związany był w 1966-79 z Wydawnictwem Literackim w Krakowie. Od 1970 uczestniczył w charakterze recenzenta książek, autora pogadanek i dyskutanta w programach i audycjach literackich emitowanych przez Telewizję Polską w Krakowie (do 1976 i po przerwie w 1990-1999) oraz krakowską rozgłośnię Polskiego Radia (do 1998).

Doktoryzował się w 1975 na podstawie rozprawy pt. Aktualizacja akustyczna tekstu literackiego, napisanej pod kierunkiem prof. Marii Dłuskiej. Od 1976 należał do ZLP (do rozwiązania związku w 1983; w 1980-83 członek Zarządu Oddziału w Krakowie). W 1980 został członkiem NSZZ „Solidarność” (do 1991); zaczął też prowadzić sporadyczne prelekcje w Towarzystwie Kursów Naukowych (do 1986). Brał udział w niezależnym życiu literackim. Był współtwórcą, a potem współpracownikiem krakowskich periodyków wydawanych bez debitu: czasopisma mówionego „NaGłos” i „bruLionu” .

Wchodził w skład Rady Literacko-Artystycznej Oficyny Literackiej (1985-95), do 1989 funkcjonującej w niezależnym obiegu wydawniczym. Dotknęły go liczne restrykcje, m.in. w postaci milicyjnych rewizji i zatrzymań, konfiskaty księgozbioru oraz pobicia przez tzw. „nieznanych sprawców”. W 1988 prowadził gościnne wykłady w Szwecji, na Uniwersytecie w Göteborgu. W tymże roku został członkiem Polskiego PEN Clubu, a rok później członkiem–założycielem SPP (w 1991-94 wiceprezes Oddziału Krakowskiego).

W 1992 objął na UJ stanowisko profesora nadzwyczajnego, a w następnym roku otrzymał tytuł naukowy profesora. Wznowił współpracę z „Ruchem Literackim” (1989-94, z przerwami) oraz publikował artykuły i recenzje m.in. w dwutygodniku „Dekada Literacka” (1990-96), miesięczniku „NaGłos” (1990-97) oraz w dwumiesięczniku „Teksty Drugie” (1990, 1994, 1996, 1999). Od 1994 pełnił na UJ obowiązki kierownika Katedry Teorii Literatury, w 1996-2003 był formalnie kierownikiem tej Katedry, a potem jej członkiem (do przejścia na emeryturę w 2012).

W 1999 otrzymał stanowisko profesora zwyczajnego. Równocześnie został powołany do Prezydium Komitetu Nauk o Literaturze Polskiej PAN (wiceprzewodniczący do 2002), a w 2001 wszedł w skład Komisji Kultury Słowian PAU w Krakowie (wiceprzewodniczący komisji w 2001-2003). W 2002 został członkiem komitetu redakcyjnego poznańskiego periodyku „Przestrzenie Teorii”. Uczestniczył (w roli tutora) w programie kształcenia realizowanym na Międzyuczelnianych Indywidualnych Studiach Humanistycznych – Akademia „Artes Liberales”.

Prof. Stanisław Balbus, jeden z najwnikliwszych znawców twórczości Tadeusza Nowaka, Odznaczony został Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1999) i Złotym Krzyżem Zasługi (2000).

Nie będzie chipów w mózgu. Kolejna klęska Muska?