"Chwila w wieczności” to idea, która towarzyszy ludzkości od bardzo dawna. Gdy tylko zaczęliśmy postrzegać egzystencję jako w pełni zależną od upływu czasu, nasza wyobraźnia poszukiwała sposobu na to, by zneutralizować dotkliwe skutki przemijania i towarzyszące im uczucia smutku oraz przygnębienia - wyjaśnia Wydawnictwo Literackie, na zaproszenie którego Orhan Pamuk odwiedzi Kraków. - W jednym ze swoich tekstów Orhan Pamuk napisał, że twórczość literacka jest mu potrzebna przede wszystkim po to, by zatrzymać proces przemiany człowieka w trupa, jest ucieczką od śmiercionośnego oddechu świata, od którego zarówno on, jak i jego bohaterowie, chcą odgrodzić się ogrodami opowieści.
Wizyta tureckiego noblisty będzie okazją do spotkania poświęconego jego najnowszej powieści "Noce zarazy".
Gdy Pamuk odbierał Nagrodę Nobla, powiedział, że na myśl o pisaniu przychodzi mu do głowy przede wszystkim obraz człowieka, który zamyka się w swoim pokoju, by stworzyć nowy świat.
"Mimo że praca pisarska bywa uciążliwa i męcząca, mimo że jest intelektualnym i fizycznym wyzwaniem, któremu nie zawsze można sprostać, kojarzy mu się wyłącznie z przyjemnością, gdyż wiąże się z dobrowolnym zerwaniem z otaczającą rzeczywistością, którego efektem bywa dzieło przenoszące nas w miejsce, gdzie troski zostają choć na chwilę ukojone. Co jednak zrobić, gdy odosobnienie staje się przymusowe, gdy pracownia pisarska, gdy pokój czytelnika nie jest już azylem, lecz więzieniem? Ostatnia powieść Pamuka – „Noce zarazy” – mierzy się z takim właśnie doświadczeniem" - czytamy w zapowiedzi powieści noblisty.
Opisane w niej zagrożenie, które dotyka mieszkańców malowniczej wyspy, zmusza do zakwestionowania wszystkich prawd i systemów wartości. Zaraza, z którą próbują uporać się bohaterowie, okazuje się zjawiskiem, które odsłania i intensyfikuje ukrywane problemy.
W 1901 roku Imperium Osmańskie jest nazywane „chorym człowiekiem Europy”. Rządzi nim Abdülhamid II – paranoik, zapalony czytelnik modnych kryminałów, pasjonat biologii i medycyny, który do władzy doszedł dzięki przewrotom pałacowym oraz truciznom. Jego poddani buntują się, a kolonialne mocarstwa co rusz ingerują w sprawy niewydolnego państwa. Gdy wiosną na wyspie Minger – gdzieś między Kretą a Rodos – wybucha dżuma, sułtan ma poważny problem. Zachód wykorzystuje epidemię jako pretekst do kolejnych nacisków.
Wyspa staje się beczką prochu. Kwarantanna i izolacja zyskują coraz liczniejszych przeciwników, którzy bardziej wierzą w moc magicznych amuletów, miejskie legendy i teorie spiskowe. Grecy i Turcy, chrześcijanie i muzułmanie obwiniają się nawzajem o sprowadzenie zarazy. Gdy międzynarodowa blokada odcina Minger od reszty świata, jego mieszkańcy są zdani już tylko na siebie. Wystarczy iskra.
Te wydarzenia śledzi i opisuje w listach do Konstantynopola księżniczka Pakize, córka obalonego sułtana. Jej mąż, doktor Nuri Bej ma rozwiązać zagadkę epidemii oraz morderstwa głównego inspektora sanitarnego, Bonkowskiego Paszy. Metodą dedukcji – jak detektyw.
Warto dodać, że jeden z bohaterów najnowszej książki Orhana Pamuka Stanisław Bonkowski jest Polakiem.
"Jego nazwisko nie tylko brzmi obco dla Turków, ale w oryginale książki oddane jest w polskiej ortografii. Pamuk swoim zwyczajem wyjaśnia w narracji książki czytelnikowi, że Bonkowski jest z pochodzenia Polakiem, synem polskiego oficera, który w dziewiętnastym wieku, po powstaniu przeciw Rosji znalazł się na terenie imperium osmańskiego" - mówił w wywiadzie dla „Dziennika Polskiego” Piotr Kawulok, tłumacz książek Pamuka.
W XIX wieku Imperium Osmańskie było schronieniem dla politycznych uchodźców z Polski po powstaniach narodowych. Liczna kolonia Polaków przyczyniła się do postępu cywilizacyjnego ówczesnego państwa tureckiego, które wspierało nas w walce o odzyskanie niepodległości.
Spotkanie z Orhanem Pamukiem wpisane jest w cykl jubileuszowych debat Wydawnictwa Literackiego, odbywających się pod hasłem „Mamy czas”. Rozmowę z noblistą poprowadzą Marta Perchuć-Burzyńska (Radio TOK FM) i Grzegorz Jankowicz (Festiwal Conrada), a tłumaczyć będzie Piotr Krasnowolski.
Bilety w cenie 10 zł do zakupienia w kasie i na stronie Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie.
Czy technologie niszczą psychikę dzieci?
