PIMS. Groźne powikłania u dzieci po COVID-19. Pocovidowa rehabilitacja dzieci

Przyzwyczailiśmy się, że na COVID-19 ciężko chorują dorośli, zwłaszcza schorowani seniorzy, podczas gdy dzieci przechodzą go lekko, a często bezobjawowo. To się jednak zmieniło, tak jak zmienia się mutujący wirus SARS-CoV-2. Lekarze ostrzegają, że najgorsze jednak przed nami. Po fali zachorowań czeka nas bowiem fala powikłań po COVID-19.

Co to jest PIMS

Wieloukładowy zespół zapalny u dzieci po przechorowaniu COVID-19, nazywany PIMS (z ang. pediatric inflammatory multisystem syndrome temporally associated with SARS-CoV-2), to powikłanie po przebytym COVID-19. Jego przyczyną jest reakcja immunologiczna (układu odpornościowego) na COVID-19, pojawiająca się po dwóch-czterech tygodniach od zakażenia. Występuje ona również wtedy, gdy zakażenie było bezobjawowe.

Najczęściej chorują dzieci w wieku szkolnym. Mediana wieku to około 9 lat. Często czeka je długa walka ze skutkami, jakie pozostawił w ich organizmach koronawirus.

Objawy PIMS

Choroba przypomina infekcję, ale warto zaznaczyć, że zespół PIMS nie jest chorobą zakaźną.

PIMS zazwyczaj pojawia się między 6. a 8. tygodniem po kontakcie dziecka z koronawirusem. To waśnie w tym czasie zaleca się szczególną czujność ze strony rodziców.

PIMS objawia się wysoką gorączką oraz bólem brzucha (czasem bardzo silnym), biegunką,wymiotami, ale także wysypką (może się pojawić w różnych okolicach ciała i może różnie wyglądać, zazwyczaj są to różowe plamy, czasem przypominają pierścienie), zapaleniem spojówek (białka oczu stają się przekrwione, bez wydzieliny), czerwonymi, spierzchniętymi ustami (wyglądają jak oblizywane na mrozie), zmianami na języku (staje się żywoczerwony, a na jego powierzchni pojawiają się drobne krostki, przypominające powierzchnię truskawki), obrzękiem dłoni i stóp, znacznym osłabieniem, powiększonymi węzłami chłonnymi. Mali pacjenci często skarżą się też na bóle głowy, karku czy ból gardła.

Jak przebiega choroba

Objawy mogą pojawiać się w kolejnych dniach choroby, nie muszą też być wszystkie obecne.

Przebieg choroby może być różny, od łagodnego do ciężkiego. Mogą również pojawiać się dolegliwości w różnych układach (dlatego nazywa się ją wieloukładowym zespołem zapalnym):

• pokarmowym - silny ból brzucha, biegunka
• oddechowym - kaszel, duszność, ból w klatce piersiowej
• krążenia (sercowo-naczyniowym) - zbyt niskie lub zbyt wysokie ciśnienie lub tętno, omdlenie, krwawienia bez urazu
• moczowym (nerki) - zdecydowanie mniejsza ilość oddawanego moczu
• neurologicznym - apatia, nadmierna senność, niechęć do jedzenia, silny ból głowy, a także nietypowe zachowanie dziecka.

Różnorodność objawów jest tak więc duża, że trudno je w pełni scharakteryzować. To, co niepokoi najbardziej, to fakt, że PIMS atakuje wiele narządów. U każdego z dzieci, u których zdiagnozowano chorobę, rozwój i towarzyszące, objawy do tej pory były inne. Wspólnym mianownikiem jest fakt, iż mali pacjenci z zespołem pocovidowym na oddziały dziecięce trafiają nagle. Mają wysoką gorączkę, cierpią na bóle głowy, brzucha, zapalenie spojówek, mają różnorodne wysypki skórne oraz bardzo nieprawidłowe wyniki badań krwi, a także zbyt niskie lub zbyt wysokie ciśnienie i tętno.

O ile COVID-19 o łagodnym przebiegu może być leczony w domu pod opieką lekarza, o tyle każde dziecko, u które istnieje podejrzenie PIMS, powinno być kierowane do szpitala, ponieważ stan dziecka może się gwałtownie pogorszyć.

Głównym celem leczenia jest przywrócenie prawidłowej funkcji układu odpornościowego, opanowanie stanu zapalnego, wyrównanie zaburzeń wodno-elektrolitowych a także zapobieganie zaburzeniom krzepnięcia krwi.

Szczepmy się!

Przed powikłaniami może uchronić jedynie szczepienie przeciw COVID-19.

- Nie ma nic lepszego niż profilaktyka. Sprawa jest więc prosta: gdy będziemy się szczepić, nie będzie koronawirusa. Wtedy też nie będzie PIMS-ów. Apeluję do rodziców, by nie bali się o bezpieczeństwo szczepionek. Szczepiąc się, nic nie ryzykujemy, rezygnując z tego - ryzykujemy bardzo dużo. Żaden rodzic nie chce przecież oglądać, jak jego dziecko walczy o życie, dlatego bądźmy odpowiedzialni - apeluje dr Lidia Stopyra, szefowa oddziału zakaźnego dzieci w szpitalu im. Żeromskiego w Krakowie.

Powrót do zdrowia

Szansą na powrót do zdrowia jest rehabilitacja, z której mali pacjenci oraz nastolatki mogą skorzystać w wielu placówkach służby zdrowia.

Skierowania na rehabilitacje wystawiają lekarze rodzinni i pediatrzy. Najmłodsi pacjenci są przyjmowani na bieżąco, czas oczekiwania na termin wizyty jest minimalny, często to zaledwie kilka dni.

Niezbędne jest potwierdzone zakażenie SARS-CoV-2 testem PCR lub antygenowym (muszą upłynąć trzy miesiące od daty testu do przewidywanej daty przyjęcia do szpitala).

Po wypisaniu ze szpitala dziecko nie powinno uprawiać intensywnego wysiłku fizycznego przez 6 tygodni. Jeśli jest w wielu szkolnym, na ten okres otrzymuje zwolnienie z zajęć WF. U dzieci, u których stwierdzono zmiany w tętnicach wieńcowych, wskazane jest zwolnienie z zajęć sportowych do czasu normalizacji średnicy tętnic.

Po tym okresie, aktywność fizyczna, dostosowana indywidualnie do stanu zdrowia małego pacjenta jest bezpieczną i skuteczną formą rehabilitacji po zespole pocovidowym.

Ćwiczenia oddechowe, ogólnosprawnościowe, inhalacje, masaże, to tylko niektóre z proponowanych zabiegów dla pacjentów po Covid-19; gotowy bowiem jest już program kompleksowej rehabilitacji. Program ten jest dostosowany od indywidualnych potrzeb, jednak zajęcia fizjoterapeutyczne z dziećmi odbywają się nie częściej niż trzy razy w tygodniu i nie dłużej niż przez sześć tygodni. Pacjenci otrzymują też wskazówki do wykonywania ćwiczeń samodzielnie w domu.

Warto zainteresować się możliwością wsparcia psychologa. Program rehabilitacji daje możliwość wsparcia psychologicznego, a w razie potrzeby - również psychiatrycznego. Konsultacje w tym zakresie dostępne są też dla dzieci i młodzieży, które nie przeszły zakażenia, ale w przypadku których nauka zdalna i brak kontaktu z rówieśnikami negatywnie wpłynęły na zdrowie psychiczne.

Kuracja trwa od 2 do 6 tygodni. Mali pacjenci mają zapewnioną opiekę lekarską, pielęgniarską i wsparcie psychologiczne.

FLESZ - W ludzkiej krwi wykryto mikroplastik!