https://gazetakrakowska.pl
reklama
MKTG SR - pasek na kartach artykułów

Poznajecie to miejsce? Tak zmieniał się Teatr Bagatela i jego otoczenie

Anna Piątkowska
Kamienica przy ul. Podwale 7, Teatr "Rozmaitości" - obecnie "Bagatela". Fot. Henryk Hermanowicz. lata 50/60 XX wieku
Kamienica przy ul. Podwale 7, Teatr "Rozmaitości" - obecnie "Bagatela". Fot. Henryk Hermanowicz. lata 50/60 XX wieku Cyfrowy Thesaurus Muzeum Historycznego Miasta Krakowa
25 października 1919 roku z wielką pompą otwarty został Teatr Bagatela. Nie minęła nawet dekada, a na skutek trudności finansowych przekwalifikowano go na kino. W 1928 roku piękne wnętrza Teatru Bagatela strawił pożar, ponownie odbudowany dzisiejszy teatr stał się najbardziej eleganckim kinem przedwojennego Krakowa. Przez lata zmieniały się też nazwy mieszczącego się tu teatru, który od lat 70. XX wieku znany jest jako Bagateli. Zobaczcie na archiwalnych zdjęciach, jak zmieniał się budynek teatru oraz jego otoczenie.

Polska pierwsza w rankingu CNN

od 16 lat

Wielkanoc 1928 roku była dla Teatru Bagatela tragiczna. W noc Wielkiego Piątku z 6 na 7 kwietnia 1928 roku budynek spłonął doszczętnie – zostały tylko mury. Pożar najprawdopodobniej wybuchł w magazynie mebli pod sceną. Jakby na ironię, zachował się ułożony z elektrycznych żarówek napis: Przedpiekle – reklamujący film.

11 kwietnia 1928 roku „Kurier Ilustrowany Codzienny” donosił: „Z wewnętrznego wspaniałego i gustownego urządzenia zostały tylko gruzy i zgliszcza. Z dawnego przepychu i świetności tego teatru zostały tylko osmalone dymem nagie mury, ziejące straszliwą grozą rozszalałego żywiołu. Pożar „Bagateli” był jednym z największych w Krakowie w ostatnich czasach, a rozmiarami swemi żywo przywodzi na pamięć pożar sali posiedzeń Rady miasta i magazynów kolejowych na dworcu kolejowym”.

Niecałą dekadę wcześniej, 25 października 1919 roku, uroczyście otwarto teatr przy ulicy Karmelickiej. Gmach porównywany był do paryskich budynków teatralnych, wnętrza Bagateli zaś zestawiano z wzorami w Casino de Paris i Folies Bergère. Zachwycające, secesyjne wnętra utrzymane w odcieniach złota i szkarłatu, barwne witraże, lampy w jedwabnych abażurach, wspaniałe meble, wykwintne zwierciadła – takie wnętrza dla Bagateli zaprojektował krakowski malarz Henryk Uziembło. Sam budynek jest dziełem 1918–1919 architekta Janusza Zarzeckiego. Powstanie Bagateli zainicjował w 1918 ówczesny potentat prasowy Marian Dąbrowski, wydawca i redaktor dziennika "Ilustrowany Kurier Codzienny".

O Teatrze Bagatela mówiono wówczas, że „zbudowanego w amerykańskim tempie i wykończonego z paryskim szykiem teatru nie powstydziłaby się żadna z europejskich stolic”.

Widownia mieściła 800 widzów. „Gorzej było ze sceną – głęboką tylko na 8 i wysoką na 7 metrów, a także z garderobami, których było za mało, a te, które wybudowano, były wyjątkowo ciasne. Nie było również magazynu i dekoracje umieszczano pod sceną” – czytamy o historii na stronie Teatru Bagatela.

To właśnie magazyn pod sceną był miejscem, w którym najprawdopodobniej wybuchł pożar.

Dwa lata przed pożarem, w 1926 roku, na skutek trudności finansowych, teatr przekwalifikowano na kino.

Po pożarze - najdramatyczniejszym momencie historii budynku - Bagatela powróciła do swojej świetności jeszcze przed wojną. Odbudowę teatru przeprowadzono wg projektu Stanisława Filipkowicza i Tadeusza Tombińskiego – w nowym projekcie fasada budynku pozbawiona została wszelkich ozdób, a wnętrza miały być utrzymane w jednolitym kolorze.

W 1930 roku w Bagateli wyświetlano filmy, także dźwiękowe. Osiem lat później kino-rewia Bagatela zmieniła nazwę na Scala, która była ponoć najelegantszym kinem Krakowa.

Po wojnie do budynku przy ul. Karmelickiej 6 powrócił teatr. W latach 1946-1948 mieścił się tutaj Teatr Kameralny, a od 1949 roku Państwowy Teatr Młodego Widza. W 1957 powstał z kolei Teatr Rozmaitości. W 1970 roku powrócono do nazwy Bagatela, a w 1972 nadano mu imię Tadeusza "Boya" Żeleńskiego.

Charakterystyczna fasada budynku teatru to ceramiczne zdobienia wykonane w 1967 roku w Spółdzielni Wyrobów Ceramicznych „Kamionka” w Łysej Górze a zaprojektowane przez Witolda Skulicza.

30 czerwca 2022 roku z fasady budynku przy ul. Karmelickiej zniknął ekran, wiszący tam od blisko dwóch dekad. Zmiana to efekt tzw. uchwały krajobrazowej.

Wideo

Komentarze 1

Komentowanie zostało tymczasowo wyłączone.

Podaj powód zgłoszenia

Z
Zbigniew Rusek
Po pierwsze, adres powinien być Karmelicka 4, a nie 6. Poza tym, te 800 miejsc wydaje się być "wyssane z palca". Przecież to tylko niewiele mniej, niż miał Teatr Słowackiego w okresie, gdy miał ich najwięcej (zbliżało się do 1000), czy niemalże tyle, ile maksymalnie miała Filharmonia (nieco ponad 800). Wątpię, czy tam jest 400 miejsc (są wprawdzie oprócz parteru 2 piętra, ale powierzchnia sali nie jest zbyt duża).
Polecane oferty
* Najniższa cena z ostatnich 30 dniMateriały promocyjne partnera
Wróć na gazetakrakowska.pl Gazeta Krakowska