„Sąsiad Bocian” w gminie Niepołomice. Jest pierwsza relacja na żywo z bocianiego gniazda

FLESZ - Turystyka w Polsce na kolanach

Skoro bociany nazywane są „skrzydlatymi zwiastunami prawdziwej wiosny”, to w gminie Niepołomice ta pora roku nastała już 11 marca. Właśnie w tym dniu pierwsze dwa boćki pojawiły się razem w gnieździe w Podłężu (w rejonie nowego zjazdu z autostrady A4). Sytuacja była dość niecodzienna, bo zazwyczaj pierwszy przylatuje samiec, który przygotowuje gniazdo na przyjęcie „pani bocian”. Para ptaków z Podłęża przebywała w gnieździe jakiś czas, po czym odleciała. Na razie trudno powiedzieć, czy w poszukiwaniu innego „domu”, czy po prostu jedzenia.

Przez gminę Niepołomice wiedzie „Szlak Bocianich Gniazd”. Z bocianich domostw słynną przede wszystkim: Wola Batorska (nazywana nawet „bocianią wioską”), Wola Zabierzowska, Zabierzów Bocheński i Chobot. Ptaki te pojawiają się także w Podłężu, Staniątkach, rejonie ulicy Portowej na osiedlu Zagrody w Niepołomicach oraz w Niepołomicach – Podgrabiu.

Od pewnego czasu „niepołomickich” boćków jest mniej, tak samo jak w innych rejonach Polski. Z badań wynika, że pomiędzy rokiem 2001, a 2015 liczebność w naszym kraju tych ptaków spadła o 17 proc.

W ramach projektu „Sąsiad Bocian” zaplanowano m.in. także renowację gniazd i ich przeprowadzki w lepsze miejsca (w niektórych przypadkach), co ma skusić tu jak najwięcej „skrzydlatych zwiastunów wiosny”. Bo jak pokazują statystyki na przykład w Zabierzowie Bocheńskim na w sumie kilkanaście gniazd, w ostatnich sezonach zajęte są tylko cztery.

Wielkie licznie i podglądanie bocianów w gminie Niepołomice potrwa do końca 2021 roku. Będą także m.in. spacer ornitologiczny „Szlakiem Bocianich Gniazd” i piknik przyrodniczy "Pożegnanie bociana”

Pomysłodawcą projektu „Sąsiad Bocian” - obejmującego także gminę Drwinia – jest leśnik i przyrodnik Paweł Kwapisz z Niepołomic, a koordynatorem Stowarzyszenie Zielony Puszczyk. Partnerami przedsięwzięcia, na które pozyskano dofinansowanie z budżetu Niepołomic (w ramach konkursu grantowego) są natomiast: niepołomicki Urząd Miasta, Tauron Polska Energia, firma Fiberway z Niepołomic.

W projekcie bierze udział 15 osób, m.in. ornitolodzy, osoby z doświadczeniem w prowadzeniu badań, fotografowie, miłośnicy przyrody. Przedsięwzięcie wspiera wiele osób i organizacji m.in. strażacy z OSP Niepołomice, którzy udostępniają zwyżkę potrzebną do różnych działań przy bocianich gniazdach.

Jak mówi Piotr Woś ze Stowarzyszenia Zielony Puszczyk, kamerę podglądającą ptaki mieszkające przy szkole w Woli Zabierzowskiej zamontowano już teraz, bo podczas takich prac gniazdo musi być puste.

- Z instalacją kamery było trochę kłopotów, bo okazało się, że grunt jest zbyt mokry, by mogła wjechać tam zwyżka, w dodatku wszystko utrudniał wiatr. Ale ostatecznie zbudowaliśmy specjalną konstrukcję w formie drabiny, tzw. rusztowanie warszawskie, i cała operacja zakończyła się sukcesem – opowiada Piotr Woś

Obserwacja bocianów w tym gnieździe może być tym bardziej ciekawa, że głównym jego lokatorem jest ptak z charakterem.

- Dyrektor szkoły opowiadała, że nazywają tego bociana spóźnialskim, bo zawsze przylatuje później niż inne boćki. W 2020 roku pojawił się jako trzeci, gdy w gnieździe były już dwa ptaki. Ale postanowił walczyć o swoje gniazdo. Wyrzucił z niego złożone już jaja, a potem miał tam swój lęg – mówi nam Piotr Woś

Druga kamera zostanie zamontowana nad gniazdem przy ul. Portowej na niepołomickim osiedlu Zagrody. W ramach projektu „Sąsiad Bocian”, którego głównym celem jest inwentaryzacja gniazd oraz monitoring lęgów bociana białego na terenie gmin Niepołomice i Drwinia, zaplanowano także obrączkowanie młodych bocianów (z około pięciu gniazd) i zamontowanie im loggerów (dwie sztuki, jedno takie urządzenie zostanie zakupione w ramach grantu, na drugie Zielony Puszczyk zorganizuje internetową zbiórkę funduszy) do śledzenia trasy przelotu oraz wydanie edukacyjnej broszury – w nakładzie 1000 sztuk – o bocianach i projekcie.

Będą także otwarty spacer ornitologiczny z przewodnikiem - „Szlakiem Bocianich Gniazd" na trasie Chobot - Dziewin (lipiec 2021) i piknik przyrodniczy „Pożegnanie Bociana" na Polanie Sitowiec w Puszczy Niepołomickiej (sierpień 2021).

Powstanie specjalna mapa z rozmieszczeniem bocianich gniazd i zebrane zostaną dane z sukcesu lęgowego tych ptaków.

- Inwentaryzację w gminie bocianich gniazd rozpoczęliśmy już jakiś czas temu, głównie na podstawie zgłoszeń od sołtysów i przewodniczących osiedli. Teraz, w ramach projektu „Sąsiad Bocian” powstanie kompletna mapa gniazd. Zostanie ona nałożona, jako specjalna „warstwa” na plan zagospodarowania przestrzennego gminy, dzięki czemu będzie jasne w które miejsca przylatują bociany – powiedział nam Maciej Maderak, kierownik Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Miasta w Niepołomicach

Projekt „Sąsiad Bocian” rozpoczął się z początkiem lutego i potrwa do połowy grudnia br. Transmisję z bocianiego gniazda w Woli Zabierzowskiej można śledzić na YouTube. Link do transmisji: http://youtube.com/channel/UCM7Xs_LD54e6bwvejoZ5P9Q/live