Tymczasowe kontrole na granicy polsko-słowackiej na przynajmniej 10 dni. Rozmowa z mjr SG Dorotą Kądziołką

Co jest głównym powodem wprowadzenia tymczasowej kontroli na granicy Polski ze Słowacją?
Decyzja szefa MSWiA Mariusza Kamińskiego jest spowodowana koniecznością przeciwdziałania nielegalnej migracji. Od jakiegoś już czasu obserwowaliśmy lawinowy wzrost nielegalnej migracji od strony południowej z tzw. bałkańskiego szlaku. Początkowo były wprowadzane zintensyfikowane kontrole wyrywkowe, takie do których uprawnienie mamy na podstawie kodeksu granicznego Schengen, ale z jakiś względów podjęto taką decyzję i zapewne jest to kolejny krok, który ma na celu przeciwdziałanie nielegalnej migracji.

W tej sytuacji mamy do czynienia z zawieszeniem przepływu osób i towarów przez granicę wewnętrzną strefy Schengen, ponieważ tymczasowe przywrócenie kontroli granicznej oznacza w praktyce, że tylko możemy przekraczać granicę państwową w wyznaczonych punktach.

Ile mamy takich punktów i gdzie się znajdują?
Na granicy polsko-słowackiej zostało wyznaczonych: 8 drogowych przejść granicznych (Radoszyce, Barwinek, Muszynka, Piwniczna-Zdrój – Mnišek nad Popradom, Jurgów, Chyżne, Korbielów, Zwardoń - Skalité Platforma), 3 kolejowe przejścia graniczne (Łupków – Palota, Muszyna – Plaveč, Zwardoń–Skalité), a także 11 pieszych przejść granicznych przeznaczonych wyłącznie dla obywateli UE oraz ich małżonków i dzieci (Ożenna, Konieczna, Leluchów, Niedzica, Łysa Polana, Chochołów, Winiarczykówka, Ujsoły, Bór, Zwardoń - Mýto, Jaworzynka – Čierne –Skalité). Jeżeli mówimy zaś wyłącznie o odcinku Małopolskim to mamy 4 miejsca, gdzie możemy przekraczać granicę w ruchu osobowym i towarowym, a także pozostałych 6 miejsc, gdzie jest możliwe dodatkowo przekraczanie granicy pieszo przez obywateli UE.

AKTUALIZACJA [04.10.2023r. godz.18.20] Leluchów - przejście piesze do 04.10 br., od 05.10 br.- przejście drogowe, ale przeznaczone tylko dla obywateli UE oraz ich małżonków i dzieci!

Co jest sprawdzane podczas takiej kontroli przy wjeździe do Polski?
Podczas kontroli na podstawie posiadanych przez te osoby dokumentów stwierdzamy tożsamość i obywatelstwo. Ustalamy czy jest to osoba, która posiada obywatelstwo państwa członkowskiego Unii Europejskiej, czy też jest to osoba z tzw. "państwa trzeciego". W momencie, gdy mamy do czynienia z osobą z państwa członkowskiego UE to od takie osoby wymagane jest okazanie paszportu lub dowodu osobistego. Natomiast co do zasady w stosunku do obywateli z poza UE wymagane jest spełnienie większej liczby warunków, czyli oprócz dokumentów podróży, również konieczność posiadania tytułu pobytowego np. wizy uprawniającej do pobytu na terytorium naszego państwa.

Co w momencie, gdy któraś z tych zasad nie jest spełniona?
Wówczas jest zastosowany tryb odmowy wjazdu do Polski i do Strefy Schengen.

Jak długo będzie trwała tymczasowa kontrola na granicy polsko-słowackiej i ewentualnie na jak długo może zostać wydłużona?
W chwili obecnej ta kontrola została wprowadzona na 10 dni - od dzisiaj, 4 października o godz. 0.00 i według obowiązującego aktu prawnego potrwa do 13 października br. Maksymalnie taka kontrola może być wprowadzona na 2 miesiące.

Czy możemy określić ilu strażników granicznych zostanie zaangażowanych w tymczasową kontrolę?
Ze względu na bezpieczeństwo państwa nie ujawniamy takich informacji, jednak mogę zapewnić, że jest to wystarczająca liczba funkcjonariuszy, która jest w stanie zapobiec nielegalnej migracji. Warto też dodać, że jesteśmy wspierani przez policję jak również wojsko.

Jakie uprawnienia w tym zakresie mają funkcjonariusze policji lub wojsko?
Do prowadzenia kontroli granicznej jesteśmy jako służba uprawnieniu tylko my. Natomiast poza dokonywaniem kontroli granicznej, idea wprowadzenia tymczasowego przeprowadzania kontroli polega też na tym, że należy granicę również zabezpieczać w pozostałym zakresie, na odcinkach gdzie nie ma możliwości przekraczania granicy w sposób legalny i właśnie w tym zakresie korzystamy z uprzejmości zaprzyjaźnionych służb i formacji.

Jak będzie zatem wyglądał ruch na granicy polsko-słowackiej, czy będą duże utrudnienia i kolejki?
Przede wszystkim chcę podkreślić, że co do zasady kierujemy się dobrem społecznym i w jak najmniejszym stopniu staramy się być uciążliwi. Po pierwsze, modelem przyjętym podczas tej kontroli jest to, aby przeciwdziałać nielegalnej migracji. My jako służba posiadamy informacje i doświadczenia już płynące z poprzednich czynności i na podstawie dokonywanej analizy ryzyka typujemy pojazdy poddawane kontroli. To nie wygląda w ten sposób, że wszystkie pojazdy i osoby przekraczające granicę, są poddawane takiej kontroli, tylko kontrola odbywa się na zasadzie wyrywkowości i wspomnianego już typowania. To właśnie wpływa na płynność ruchu na granicy.

Kiedy ostatnio mieliśmy w Polsce do czynienia z kontrolą tymczasową na granicy?
U nas taka kontrola miała miejsce już kilkukrotnie. Ostatnio z takim przywróceniem kontroli mieliśmy do czynienia podczas początkowego okresu pandemii Covid-19.

Paweł Szrot: agresja hybrydowa przeciwko Europie trwa