Wyjątkowy obraz Włodzimierza Tetmajera oglądać można w Muzeum Krakowa

Na wystawie „Kraków od początku, bez końca” w siedzibie głównej Muzeum oglądać można eksponowane czasowo płótno Włodzimierza Tetmajera pt. „Pan Twardowski”. Obraz pochodzi z lat 1915-1917, przedstawia scenę ze znanej legendy o Panu Twardowskim i jest jednym z najciekawszych i najbarwniejszych w malarskim dorobku artysty.

Oto w karczmie „Rzym” przed bawiącym się w towarzystwie pań i muzyki czarnoksiężnikiem pojawia się znienacka diabeł, chcący zgodnie z umową wyegzekwować od niego duszę. Pojawienie się wysłannika piekieł wywołuje przerażenie obecnych tam osób: Twardowskiego, roznegliżowanych włościanek, grajków, żydowskiego karczmarza… Scena została namalowana ekspresyjnie i dynamicznie.

- Widać na tym obrazie charakterystyczne dla twórczości Tetmajera wątki: zainteresowanie ludowością i wsią, nawiązania dla rodzimej literatury i legend, a w formie - wielofiguralność i dramaturgię – mówi dr Piotr Hapanowicz, kierownik oddziału Krzysztofory Muzeum Krakowa.

Bliższe przyjrzenie się dziełu pozwala dostrzec w nim elementy zaczerpnięte ze znanego wiersza Adama Mickiewicza „Pani Twardowska”. Oto czarnoksiężnik ukazany został w kontuszu, diabeł zaś w stroju cudzoziemskim, widać u niego także ptasie „krogulcze paznokcie”, a nagłe zjawienie się Mefistofelesa przerwało odbywające się w karczmie „tańce, hulanki i swawole”. Bez wątpienia Tetmajer inspirował się Mickiewiczowskim utworem.

Obraz o wymiarach 96 na 128 cm został w 2022 r. wylicytowany w Sopockim Domu Aukcyjnym za 340 tys. zł przez prywatnego nabywcę z Krakowa. Właściciel zgodził się, by płótno mogło być czasowo pokazywane w Muzeum Krakowa. W Pałacu Krzysztofory będzie można je oglądać do czerwca.

„Twardowskiego” można tam skonfrontować z trzema innymi malarskimi dziełami Włodzimierza Tetmajera. – W przestrzeni „Krakowski szyk” pokazujemy niewielki obrazek zatytułowany „Tetmajerowa z dziećmi”. Jest to olej na tekturze z lat 1902-1903, przestawiający żonę artysty Annę Mikołajczykównę z pięciorgiem ich małych dzieci. Widać w tym obrazie wyraźne wpływy postimpresjonizmu, a obraz jest bardzo sugestywny – opowiada dr Hapanowicz.

Z kolei w Sali „Krakowska duchowość” prezentowany jest obraz „Podłaźniczka” – scena rodzajowa z wiejskiej chaty w okresie przedświątecznym, z wiszącą u powały tytułową podłaźniczką. W tej przestrzeni można zobaczyć także obraz Tetmajera przedstawiający wnętrze kaplicy. Wreszcie czwarty Tetmajerowski eksponat to – rzecz bardzo ciekawa – niewielkich rozmiarów drewniany parawanik, na skrzydłach którego anonimowy autor namalował trzy postacie związane z dramatem „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego: Jaśka, Lucjana Rydla oraz właśnie Włodzimierza Tetmajera. Przypomnijmy, że ten ostatni został w „Weselu” ukazany jako Gospodarz. Eksponat pochodzi z początku XX w.

- Dodam jeszcze, że obok Pałacu Krzysztofory, w Pałacu Spiskim, znajduje się restauracja Hawełka, a w niej na pierwszym piętrze sala Tetmajerowska z malowidłami wykonanymi przez Włodzimierza Tetmajera, przedstawiającymi sceny z legendy o mistrzu Twardowskim. Można więc porównać oba te przedstawienia – mówi Piotr Hapanowicz.

Rok 2023 ogłoszony został przez Senat RP Rokiem Włodzimierza Tetmajera. Z tej okazji Muzeum Krakowa szykuje cykl imprez poświęconych artyście z Bronowic. – W czerwcu zapraszamy do Pałacu Krzysztofory na monograficzną wystawę prezentującą jego postać i dorobek, odbędzie się też konferencja naukowa „Oblicza Tetmajera”, szereg imprez zaplanowano w oddziale Rydlówka, a temat przewodni trwającej właśnie tegorocznej edycji konkursu „Czy znasz Kraków?” brzmi „Włodzimierz Tetmajer na tle epoki. W 100-lecie śmierci artysty” – wyjaśnia dr Hapanowicz.

Włodzimierz Tetmajer był malarzem, poetą, prozaikiem, działaczem społecznym i politycznym (m.in. w ruchu ludowym, „Sokole” i Związku Strzeleckim), mieszkańcem podkrakowskich Bronowic, uwiecznionym przez Stanisława Wyspiańskiego w „Weselu”. W 1890 r. ożenił się z Anną Mikołajczyk, córką gospodarza z Bronowic. Anna Tetmajerowa stała się pierwowzorem postaci Gospodyni z „Wesela”. W tym roku przypada setna rocznica śmierci artysty, który zmarł w Krakowie 23 grudnia 1923 r.