Dwa tunele zostały wybudowane tzw. metodą podstropową. Metoda ta polega na zastosowaniu technologii ścian szczelinowych, gdzie najpierw wykonuje się ściany i strop, a następnie prowadzi wykop podstropowy.
Jako pierwszy – krótszy (496 m) – powstał tunel w Dziekanowicach. Jego przebicie miało miejsce 27 lipca 2022 r. Na przekop drugiego tunelu – w Zielonkach o długości 653 m – trzeba było poczekać do 16 stycznia 2024 r.
- W trakcie budowy tuneli instalowaliśmy w nich niezbędne elementy systemów, które już niebawem będą mieć decydujący wpływ na bezpieczeństwo wszystkich użytkowników - informuje Kacper Michna z krakowskiego oddziału GDDKiA.
Systemy bezpieczeństwa w tunelach Północnej Obwodnicy
Oba tunele wyposażone są w takie same systemy. Każdy tunel posiada po dwa budynki techniczne, budynek pompowni pożarowej, dwa główne, wspólne punkty zasilania z liniami zasilającymi średniego napięcia, a także system zasilania niskiego napięcia z rozdziałem zasilania w budynkach technicznych. Wszystko to sprawia, że funkcjonowanie tuneli jest zabezpieczone przed ewentualną utratą energii.
W tunelach zainstalowane są sygnalizatory (krzyżo-strzałki) do sterowania pasami ruchu. Dodatkowo, przed tunelami, znajdują się zapory drogowe i tablice zmiennej treści, które umożliwiają - w razie konieczności - zamknięcie ruchu każdej jezdni z jednoczesnym wyświetlaniem odpowiednich komunikatów.
W każdej nawie, co 148 m, znajdują się nisze sygnalizacyjne, techniczne i hydrantowe. W środkowej ścianie, w takim samym rozstawie, znajdują się przejścia awaryjne.
Wentylacja ma chronić przed zagrożeniem
Tunele wyposażone zostały w system wentylacji, który złożony jest z wentylatorów strumieniowych rewersyjnych (o odwracalnym kierunku działania). Wentylatory zainstalowane są pod stropem tunelu i rozmieszczone w odległościach do 100 m między sobą.
Ich zadaniem będzie zapewnienie wymiany powietrza, a w razie konieczności usunięcie nadmiaru spalin i dymu z wnętrza tunelu. Wentylatory sterowane będą automatycznie przez tzw. system detekcji, na który składają się detektory gazów tlenku węgla (czadu), tlenku azotu, dwutlenku azotu oraz czujniki przejrzystości i prędkości powietrza.
Pod czujnym okiem kamer
W tunelu zainstalowany został system monitoringu wizyjnego złożony z kamer obrotowych PTZ (Pan-Tilt-Zoom), czyli kamer, które umożliwiają sterowanie ruchem kamery na odległość, m.in. za pomocą kontrolerów czy specjalnych aplikacji. Przed portalami wjazdowymi umieszczone zostały kamery z funkcją preselekcji lub sterowania manualnego do monitoringu sytuacji w tunelu i bezpośrednim otoczeniu.
Dodatkowo, w ramach systemu zarządzania ruchem, zainstalowane są kamery wideodetekcji AID (Automatic Incident Detection) do wykrywania zdarzeń na drodze oraz kamery ANPR (Automatic Number Plate Recogniction) do rozpoznawania tablic rejestracyjnych.
Światełko w tunelu
Zainstalowano też systemy oświetlenia, aby zapewnić odpowiednią widoczność kierującym, a także, aby umożliwić przeprowadzenie wszelkich działań, jak przeglądy czy ewakuacja. Oświetlenie podstawowe obiektu to lampy oświetlenia wjazdowego i przejazdowego, sterowanego automatycznie poprzez tzw. kamery luminancji. Są to kamery, które konfigurują oświetlenie, biorąc pod uwagę warunki i natężenie światła na zewnątrz tunelu.
Dla celów bezpieczeństwa, tunele wyposażone są w oświetlenie awaryjne, antypaniczne i ewakuacyjne. Aby ułatwić poruszanie się w przypadku ewakuacji, podświetlono piktogramy (tzw. ludziki) i oprawy obrysowe przejść ewakuacyjnych. Podobnie oznaczono drogi ewakuacyjne i urządzenia pożarowe. Dodatkowo, dla zwiększenia bezpieczeństwa, przewidziano oświetlenie orientacyjne obustronnie wzdłuż krawędzi jezdni.
Zamontowano systemy wykrywania
Tunele zostały wyposażone w system wykrywania i sygnalizacji pożaru oraz system automatycznego gaszenia, a każda nawa tunelu stanowi odrębną strefę pożarową.
W każdej komorze zainstalowano bowiem kabel detekcyjny na całej długości tunelu. Kabel ten umożliwia wykrycie pożaru z możliwością wizualizacji miejsca zdarzenia. Dodatkowo system ten wspomagany będzie przez kamery AID z funkcją wykrywania dymu i pożaru.
Nisze techniczne i sygnalizacyjne monitorowane będą przez punktowe czujniki dymu.
Na drogach ewakuacyjnych przy niszach sygnalizacyjnych i przejściach ewakuacyjnych zostały rozmieszczone przyciski pożarowe. Umożliwią one ręczną aktywację systemu sygnalizacji w przypadku zauważenia pożaru - w tym dymu - niezależnie od automatycznego zadziałania systemu.
Dodatkowo tunele wyposażone są w system automatycznego gaszenia pożaru w oparciu o instalację zraszaczową wraz z pompownią. Będzie to pierwszy w Polsce tego rodzaju system funkcjonujący na całym podziemnym odcinku drogi. Podobne rozwiązanie zastosowano w tunelu pod Świną w Świnoujściu, jednak tylko na krótkim fragmencie trasy.
Tunele posiadają także system transmisji danych, system komunikacji radiowej dla służb ratowniczych i porządkowych, system nagłośnienia, system punktów alarmowych, czyli szafki SOS, interkomy, gaśnice i koce.
Wielki brat patrzy, czyli centrum sterowania ruchem i tunelami
- Zrobiliśmy wszystko, aby kierowcy poruszający się drogą ekspresową S52 mogli czuć się bezpiecznie. Do tego celu – oprócz nowo wybudowanej infrastruktury, instalacji czy systemów – niezbędne jest Centrum Zarządzania Ruchem - podkreśla Kacper Michna.
W centrum zarządzania znajduje się sala operatorska, która wyposażona jest w wielkoformatową ścianę wizyjną w technologii LED o całkowitej powierzchni 26 mkw. W tym momencie są tam trzy stanowiska dla dyspozytorów zarządzania ruchem i tunelami w Zielonkach i Dziekanowicach.
Docelowo centrum to będzie obsługiwać zarówno tunele w ciągu Północnej Obwodnicy Krakowa, jak również tunel, który powstanie w ramach obwodnicy Zabierzowa w ciągu drogi krajowej nr 79.
