Domowe przetwory. Kalendarz warzyw i owoców na przetwory. Kiedy robić przetwory? [PORADNIK]

Przetwory - warto je przygotować samodzielnie. Zrobione własnoręcznie będą gwarancją nie tylko smaku, ale przede wszystkim zdrowia. Jak się do tego zabrać? Sprawdź, co koniecznie trzeba wiedzieć o domowych przetworach.

Domowe słodkie przetwory możemy przygotowywać praktycznie od pojawienia się sezonowych owoców aż do października. Na początku wydaje się, że czasu jest sporo, a możliwości bardzo dużo. Nie mniej jednak warto podejść do tego rozsądnie i zaplanować, w co chcemy wyposażyć naszą spiżarnię.
Po pierwsze: zastanów się, jakie smaki i owoce lubisz najbardziej, i na które z nich jest największe zapotrzebowanie w twoim domu. Jeśli na przykład nie przepadamy za kompotami, nie warto ich robić. Można także wziąć pod uwagę aspekt finansowy i zakonserwować te owoce, które zimą są o wiele droższe przez co już nie tak łatwo dostępne.
Warto także wcześniej sprawdzić, jakie owoce dojrzewają w danych miesiącach, co znacznie ułatwi nam pracę i pozwoli ją rozłożyć w czasie.

I tak na przykład:

• Czerwiec to doskonały czas na truskawki, poziomki, czereśnie czy botwinkę
• Lipiec top królestwo porzeczek, moreli, agrestu, ogórków czy fasolki szparagowej
• W sierpniu królują maliny, brzoskwinie i pomidory.
• Wrzesień to czas na kalafiory, śliwki, aronię i paprykę!
• W październiku do słoików wkładajmy grzyby i kapustę.
• W listopadzie można robić dynię czy buraki

Zestaw samodzielnie przygotowanych pysznych dżemów, soków i przetworów da nam szansę na chwilę zdrowej i słodkiej przyjemności w zimowe poranki oraz pomoże nam w tym ciężkim dla wielu czasie zachować różnorodną dietę.

W czasach wysokoprzetworzonej żywności, musimy zwracać szczególną uwagę na skład produktów. Kupując przetwory w sklepie nie mamy pełnej wiedzy na temat procesu ich przygotowania. Przetwory przygotowane w domu nie zawierają sztucznych konserwantów, zagęstników, barwników, wzmacniaczy smaku i aromatów, które niestety są zwykle obecne w przetworach dostępnych na sklepowej półce.
O wyższości słodkich przetworów przygotowywanych w domu świadczy także to, że sami decydujemy o tym, skąd i jakiej jakości owoce wybieramy. Dżem truskawkowy z owoców zebranych tego samego dnia i dodatkowo wyselekcjonowanych będzie o wiele lepszy niż ten, który powstał z „truskawek po długiej podróży”, od skupu do producenta czy fabryki. Słodki dżem spożywany z umiarem i przygotowany ze świeżych owoców na pewno nam nie zaszkodzi, a dostarczy wielu cennych składników odżywczych.
- Domowe przetwory bardzo często robimy z myślą o dzieciach, szczególnie te, po które sięgają one najchętniej: dżemy, kompoty i soki. To bardzo ważne, kiedy przykładamy istotną wagę do tego, co jedzą nasze pociechy. Domowej roboty przetwory to nie tylko wyjątkowy smak, ale również element wzmacniania odporności. W roli witaminowej bomby doskonale sprawdzi się na przykład sok z czarnej porzeczki będący bogatym źródłem m.in. witamin C i B, żelaza, wapnia i magnezu. Sok z malin czy czarnego bzu, zawierający witaminę C i naturalny kwas salicylowy, to doskonałe lekarstwo, kiedy dopadnie nas zimowe przeziębienie, a pomocne w przypadku biegunki mogą okazać się jagody. Wiemy też, że najmłodsi, choć dorośli również, kochają słodycz. W trosce o dobrą dietę naszej rodziny warto więc przygotować dżemy, soki i konfitury, które są zdecydowanie zdrowsze od tych dostępnych na sklepowych półkach. Któż z nas podczas ponurych jesienno-zimowych dni nie będzie miał ochoty na aromatyczną szarlotkę? Na taką moc zdrowych słodyczy i owoców można sobie pozwolić, oczywiście zachowując zasady słodkiej równowagi” – wyjaśnia dietetyk Jadwiga Przybyłowska, ekspert kampanii Słodka Równowaga.

Warto pamiętać, że przygotowując przetwory samodzielnie sami możemy decydować o ich słodkości. O gustach się nie dyskutuje, jedni wolą, gdy cukru jest więcej, inni mniej. Jednak trzeba pamiętać o tym, że rola cukru w domowych przetworach ma kluczowe znaczenie.

Przeciętny Polak uważa, że cukier służy wyłącznie do słodzenia potraw czy napojów, by były one smaczniejsze. I jest to prawda, jednak nie powinniśmy zapominać, że cukier to przede wszystkim naturalny konserwant.

Sacharoza, zbudowana z dwóch cząsteczek monocukrów – glukozy i fruktozy, która potocznie jest utożsamiana z cukrem, tak naprawdę stanowi jego główny składnik i jest pozyskiwana z buraków cukrowych lub trzciny cukrowej. Jest produktem naturalnym występującym w owocach czy warzywach i niczym nie różni się od tej, którą znajdziemy w „w ogrodzie”.
Cukier przedłuża przydatność do spożycia produktów, dzięki zjawisku osmozy – wchłania nadmiar wody, w której rozmnażają się bakterie. Można to łatwo zaobserwować umieszczając owoce w wodzie czystej i z cukrem. W wodzie słodkiej owoce się skurczą, w czystej napęcznieją. Cukier należy spożywać z umiarem i także przy przygotowywaniu przetworów trzeba kontrolować jego ilość, pamiętając o słodkiej równowadze.

Pamiętajmy, że dobra konsystencja domowych przetworów jest wynikiem długości gotowania i ilości cukru, które zależą od ilości pektyn i wody w owocach. By uzyskać dobrą konsystencję, trzeba dodać więcej cukru do owoców z mniejszą ilością pektyn, takich jak: truskawki, wiśnie, maliny i jagody.
Rozwiązaniem jest także wymieszanie owoców z małą zawartością pektyn z tymi, które mają ich więcej jak: jabłka, morele, pigwa czy cytrusy. W zależności czy zdecydujemy się na powidła, dżem czy marmoladę trzeba pamiętać o tym, że cukru dodajemy mniej lub więcej.

Koronnym argumentem przeciwników przygotowywania zimowych zapasów jest przekonanie, że ich wykonanie jest zbyt czasochłonne, trudne, a poniesione koszty są takie same, jak w przypadku zakupów gotowych produktów. Stereotypowo wydaje nam się, że zapełnianie spiżarni wiąże się z dniami spędzonymi w kuchni, pełnymi pracy od świtu do późnego wieczora. To pogląd mocno przesadzony. Jeśli zaplanujemy sobie pracę już na początku lata, przetwory możemy robić etapami, a prace nie będą wtedy wymagały dużego nakładu czasu. Można również do współpracy zaangażować dzieci, które z pewnością poczują się wyróżnione i z chęcią umyją czy pokroją owoce lub warzywa. Może się więc okazać, że zamykanie lata w słoiku będzie dla nas sposobem na zacieśnianie rodzinnych więzi.