https://gazetakrakowska.pl
reklama
MKTG SR - pasek na kartach artykułów

Jeden Bóg panuje

Józef Augustyn SJ
Wstulecie śmierci Izaaka Cylkowa (1841-1908), rabina, uczonego, patrioty polskiego, tłumacza Biblii hebrajskiej na język polski, ukazał się reprint Psalmów w jego tłumaczeniu (Austeria, 2008).

Cylkow był synem nauczyciela rabinistycznej szkoły. Studiował medycynę w Warszawie i filozofię
w Berlinie i Halle, gdzie uzyskał stopień doktora filozofii i języków semickich. Po powrocie do Warszawy objął urząd "kaznodziei" oraz prowadził szkołę religijną. Wbrew tradycji żydowskiej i carskim ukazom, swoje kazania synagogalne głosił w języku polskim.

Izaak Cylkow cieszył się wielkim autorytetem zarówno wśród Żydów, jak i Polaków. Zdecydowanie opowiadał się za wzajemną tolerancją i zgodnym współżyciem obu narodów. W przemówieniu wygłoszonym na otwarciu Wielkiej Synagogi na Tłomackiem w Warszawie w 1878 roku powiedział: "Religie nie po to istnieją, aby jątrzyć i roznamiętniać; by ludzi rozdwajać i rozdzielać i ziarno niezgody między nimi rozsiewać, lecz po to jedynie, żeby uspokajać i miarkować, żeby ich zbliżać do siebie
i do jednomyślnego działania ku wspólnemu dobru pobudzać. Prawdziwą religią jest ta, która w każdej religii prawdę uznaje i w każdej wierze wiarę szanuje. (...) Nikt wyłącznego przywileju do nieba nie nabył ani też wyłącznego przywileju do ziemi. (...) Na niebie i na ziemi jeden tylko panuje Bóg, który jedną tylko ma miłość dla wszystkich i jedną tylko sprawiedliwość dla wszystkich".

Cylkow wpisał się w historię kultury polskiej jako pierwszy tłumacz Biblii hebrajskiej na język polski. Krytycy, a wśród nich Miłosz, zwracają uwagę, że jego przekład jest z jednej strony poetycko bardzo piękny, z drugiej zaś wierny hebrajskiemu oryginałowi. Jako Żyd, Cylkow był bardziej wrażliwy niż tłumacze katoliccy, na modulację hebrajskiej frazy i uwzględnił to w swoim tłumaczeniu. Natomiast przekłady katolickie i protestanckie Biblii ulegają często wpływowi składni łacińskiej, języka królującego w Kościele. Cylkow trzyma się ściślej składni hebrajskiej, co czyni jego tekst bliższym oryginałowi hebrajskiemu.

We wstępie do tłumaczenia Psalmów Cylkow napisał: "Wszechświat staje się świątynią, niebo namiotem, słońce oblubieńcem, ziemia podnóżkiem stóp, lasy śpiewają, rzeki klaszczą w dłonie itd. To bogactwo porównań i przenośni nadaje psalmom, jak w ogóle poezyi hebrajskiej niepospolitą śmiałość i okazałość, tylko utworom wschodniej literatury właściwą". Oddaleni od hebrajskiego języka i ducha często nie umiemy odkryć piękna poezji biblijnej. Może nam w tym ogromnie pomóc dzieło Izaaka Cylkowa, hebrajskiego Jakuba Wujka.

"Najwyraźniej praca całego życia, dzieło Cylkowa, trwa jako samotny monument na cmentarzysku polskich Żydów" (Cz. Miłosz).

Wróć na gazetakrakowska.pl Gazeta Krakowska