Kraków. Rozbiórka w zabytkowym dworze. Służby konserwatorskie interweniują

O rozbiórce dworu przy Siewnej, który wraz z otaczającym parkiem widnieje w rejestrze zabytków od 1997 roku, zaalarmował w tych dniach dr Mikołaj Getka-Kenig, historyk architektury oraz członek Wojewódzkiej Rady Ochrony Zabytków przy wojewódzkim konserwatorze. Na miejscu sterty gruzu, wyprute mury.

Getka-Kenig podkreśla, że budynek należy do cennych zabytków XIX-wiecznej architektury rezydencjonalnej. Jak podaje, dwór został wzniesiony ok. 1840 r. dla Antoniego Zygmunta Helcla. Wskazuje też, że to cenny zabytek krakowskiego neogotyku, choć mocno przebudowany na początku XX wieku.

"Ale Górka Narodowa to nie tylko architektura - to też miejsce pamięci, punkt odniesienia dla naszej historycznej i kulturalnej tożsamości - dosyć powiedzieć, że gościł w 1914 r. Josepha Conrada w trakcie jego jedynej wizyty na ziemiach polskich po literackim sukcesie. Tracimy ważny pomnik naszej historii, zarówno tej lokalnej, jak i ogólnopolskiej" - kwituje Mikołaj Getka-Kenig. Jednocześnie stwierdza, że dotychczasowa skala destrukcji jest już nie do odwrócenia.

W krakowskim magistracie zapytaliśmy, jakie działania podjęły służby konserwatorskie. Biuro miejskiego konserwatora zabytków w odpowiedzi informuje, że prace przy budynku dworu były prowadzone bez stosownego pozwolenia konserwatorskiego i wstrzymano je, ale też przedstawia cały, obszerniejszy przebieg zdarzeń.

Jak się okazuje, 12 sierpnia tego roku pracownicy biura miejskiego konserwatora przeprowadzili kontrolę stanu zachowania zespołu dworsko-parkowego przy ul. Siewnej. Stwierdzono bardzo zły stan techniczny dachu i więźby dachowej dworu. W efekcie miejski konserwator, pismem z datą 9 września, nakazał wykonanie zabezpieczenia dachu w terminie do końca grudnia oraz opracowanie projektu kompleksowego remontu zabytku.

Tymczasem 6 września wpłynęło zgłoszenie pełnomocnika inwestora mówiące o wykonanych w obrębie zabytkowego dworu pracach porządkowych i interwencyjnych. Przedstawiciele miejskiego konserwatora znów więc udali się na miejsce. Podczas tych powtórnych oględzin, dokonanych 17 października, stwierdzono, że zakres wykonanych prac znacznie przekraczał zakres zgłoszony przez pełnomocnika.

Następnego dnia miejski konserwator wydał więc decyzję wstrzymująca prace i nakazującą „wykonanie tymczasowych zabezpieczeń korony murów oraz wnętrza budynku przed dalszą degradacją spowodowaną czynnikami atmosferycznymi w terminie do 15.11.2019 r.". Pismo określało, że zabezpieczenia powinny mieć charakter tymczasowy, być w pełni usuwalne, a więc np. należy zastosować folię budowlaną i lekką konstrukcję drewnianą. Inwestora pouczono też, że sposób zabezpieczenia należy wyprzedzająco uzgodnić z miejskim konserwatorem.

A kolejny raz pracownicy Biura miejskiego konserwatora zjawili się przy Siewnej tydzień temu, 8 listopada. I stwierdzili, że prace - pomimo ich wstrzymania - dalej trwają. Właściciel został poinformowany o konieczności przerwania tych robót.

"Zakres i charakter ww. prac mógł nosić znamiona niewłaściwego postępowania z zabytkiem" - podkreślają jeszcze urzędnicy. Wykonano więc także kolejny ruch: miejski konserwator poinformował o zaistniałej sytuacji wojewódzką konserwator zabytków, a ona, zgodnie z kompetencjami, podjęła stosowne kroki prawne.

- Podjęliśmy procedury przewidywane w takich sytuacjach. Jestem w stałym kontakcie z dyrektorem Zbiegieniem (miejskim konserwatorem - red.), nasze działania się uzupełniają i współpracujemy - powiedziała nam na razie małopolska konserwator zabytków Monika Bogdanowska. Przypomina, że część kompetencji wojewódzkiego konserwatora, na mocy porozumienia między wojewodą i prezydentem miasta, została przekazana miejskiemu konserwatorowi.

A co planuje właściciel w zabytkowym budynku na Górce Narodowej? Jak miałby on zostać przebudowany i do jakich funkcji dostosowany? Biuro miejskiego konserwatora odpowiada, że wpłynął wniosek inwestora o wydanie pozwolenia konserwatorskiego na przeprowadzenie remontu i przebudowy obiektu, jest obecnie rozpatrywany. - Procedowana inwestycja dotyczy remontu konserwatorskiego elewacji, przebudowy stropów i dachu, bez wprowadzania konkretnej funkcji - przekazują urzędnicy.

O informacje o inwestycji i komentarz poprosiliśmy w czwartek również inwestora. Przekażemy je, gdy tylko uzyskamy odpowiedzi.

WIDEO: ZAKAZ WSTĘPU