Przypomnijmy, że skansen ma być sercem Parku Edukacyjnego "Branice". Założenie jest takie, że na teren u zbiegu ulic Tatarakowej i gen. M. Karaszewicza-Tokarzewskiego - w tym roku otoczonym ogrodzeniem - zostaną przeniesione historyczne zabudowania dawnych podkrakowskich wsi, co pozwoli zachować dziedzictwo grupy etnograficznej Krakowiaków Zachodnich. Projekt realizowany jest przez Kraków Nowa Huta Przyszłości S.A.
Docelowo w Parku Edukacyjnym "Branice" w grupie zabytkowych obiektów ma się znaleźć 10 zagród, kościół oraz - w czynnej formie - karczma. Chałupy usytuowane na terenie skansenu od strony południowej mają odtworzyć charakterystyczny układ wsi, tzw. "rzędówkę" i będą obiektami muzealnymi. Po stronie wschodniej odtworzony zostanie układ rozproszony zabudowy, przypominający wieś "samotniczą". W części budynków przewidziane jest prowadzenie warsztatów edukacyjnych, organizowanie wykładów i wystaw.
Projekt z prawomocną decyzją
Główne wejście do Parku Edukacyjnego "Branice" znajdzie się natomiast w nowoczesnym budynku wystawowym. Odwiedzający będą mogli skorzystać z szatni, sklepu z pamiątkami i publikacjami o polskiej wsi, dwóch sal konferencyjnych, części wystawowej i toalet. Jak wcześniej zapowiadano, ma też powstać parking dla samochodów i autokarów, stacja ładowania aut elektrycznych i edukacyjne ścieżki spacerowe pośród odpowiednio dobranej zieleni. Do zasilania kompleksu zostaną wykorzystane źródła energii odnawialnej.
Wykonany przez pracownię STUDIUM z Warszawy projekt zagospodarowania terenu i architektoniczno-budowlany obejmujący ten nowy pawilon muzealno-edukacyjny uzyskał na początku września - jak informuje KNHP - prawomocną decyzję pozwolenia na budowę.
"Jest to krok milowy dla realizacji naszego skansenu" - stwierdzają przedstawiciele Parku Edukacyjnego "Branice".
Zaznaczmy jednak, że według początkowych zapowiedzi do skansenu w Krakowie, z kilkunastoma obiektami, mieliśmy wejść już w 2023 roku. Do tej pory z działań w terenie, w miejscu, które ma służyć ratowaniu znikającego z naszego krajobrazu budownictwa drewnianego, udało się przeprowadzić tylko ogrodzenie działki pod to przedsięwzięcie...
A co z przenosinami i ratowaniem zabytkowych obiektów?
Zgodnie z podjętymi decyzjami jako pierwszy miał być przenoszony do skansenu drewniany dom z lat 30. XX wieku z ul. Przyszłości 3 (Chełm) w Krakowie. W marcu tego roku dyr. Marcin Rybski informował: - Trwają prace uzgodnieniowe i projektowe, sama zaś rozbiórka chałupy z ul. Przyszłości 3 w Krakowie rozpocznie pod koniec trzeciego kwartału, a fizyczny etap translokacji na teren Parku Edukacyjnego "Branice" - pod koniec tego roku. Została już wykonana inwentaryzacja przy użyciu skanera 3D i ekspertyza techniczna. Aktualnie opracowywana jest dokumentacja projektowa niezbędna do rozpoczęcia procesu demontażu, prac konserwatorskich i późniejszej odbudowy - wymieniał dyrektor. Wykonawcą jest tu krakowska firma Karto.
Zapytaliśmy teraz dyr. Rybskiego, co z tą rozbiórką i generalnie - na jakim etapie jest obecnie tworzenie skansenu, w tym planowane translokacje drewnianych budynków. Jak się dowiadujemy, niestety nie zaczął się wciąż demontaż domu przy ul. Przyszłości ani jego przenosiny.
- Co do domu z ul. Przyszłości 3, trwają jeszcze prace projektowe. Aktualnie oczekujemy na wydanie decyzji obejmującej pozwolenie na rozbiórkę w obecnej lokalizacji i pozwolenie na budowę w Branicach. Do czasu pozyskania i uprawomocnienia się tej decyzji prace rozbiórkowe nie mogą zostać rozpoczęte - mówi dyr. Marcin Rybski. - Nadal jednak nie jest zagrożony ostateczny termin zakończenia realizacji, czyli listopad 2025 roku - zaznacza.
Najstarszym domem przeznaczonym do translokacji na teren Parku Edukacyjnego "Branice" jest pochodzący z 1861 roku zabytkowy obiekt z ul. Nadbrzezie. To - jak podkreślali przedstawiciele KNHP - przykład typowej krakowskiej chałupy dwutraktowej wykonanej z bali modrzewiowych w konstrukcji zrębowej, z dachem czterospadowym oryginalnie krytym strzechą. Kiedy ta chałupa ma szansę znaleźć się w skansenie?
Jak informuje dyr. Rybski, za translokację domu z ul. Nadbrzezie 24 także odpowiada krakowska firma Karto Sp. z o. o. Podpisana z nią 21 sierpnia tego roku umowa opiewa na kwotę prawie 1,6 mln zł brutto i przewiduje przeprowadzenie prac projektowych, demontaż, konserwację, odtworzenie tej chałupy na terenie Parku Edukacyjnego "Branice" wraz z wykonaniem koniecznych instalacji do sierpnia 2026 roku. Jak się dowiadujemy, na razie zakończona jest inwentaryzacja i wkrótce rozpocznie się przygotowywanie programu prac konserwatorskich.
W związku z przebudową skrzyżowania na "zakopiance" (droga krajowa nr 7) w miejscowości Krzyszkowice, w gminie Myślenice, do skansenu ma trafić zagroda z Krzyszkowic (chałupa wpisana do rejestru zabytków, pochodząca z 1890 r., stodoła i studnia). Według informacji z czerwca z Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Krakowie, te przenosiny miałyby nastąpić pod koniec 2025 roku. Natomiast w następnej kolejności planowana jest translokacja zabytkowego spichlerza z Krzeszowic, datowanego na przełom XIX/XX wieku.
- W listopadzie planujemy ogłosić postępowanie przetargowe związane z wykonaniem dokumentacji projektowej i przenosinami zabytkowego spichlerza z Krzeszowic - poinformował nas Marcin Rybski z KNHP. - Według naszej wiedzy trwają także prace projektowe i przygotowawcze do demontażu chałupy i stodoły zlokalizowanej pod adresem Krzyszkowice 30 w gminie Myślenice - dodał, zaznaczając, że tę translokację na teren Parku Edukacyjnego "Branice" zleciła GDDKiA Oddział w Krakowie, w ramach przebudowy drogi krajowej w Krzyszkowicach, gdzie jest inwestorem.
Powstający skansen stanowi element Centrum Rekreacji i Wypoczynku "Przylasek Rusiecki" - jednego z czterech (obok Parku Naukowo-Technologicznego "Branice", Centrum Logistyczno-Przemysłowego "Ruszcza" oraz Centrum Wielkoskalowych Plenerowych Wydarzeń Kulturalnych "Błonia 2.0") komponentów projektu strategicznego "Kraków - Nowa Huta Przyszłości". Koszt realizacji całego Parku Edukacyjnego "Branice" szacowany jest na niemal 60 mln złotych.
Polacy coraz biedniejsi
