Krztusiec atakuje w Małopolsce. Wielki skok zachorowań. Na Sądecczyźnie rok temu nie odnotowano żadnego przypadku, w tym już ponad sto

Liczba zachorowań na krztusiec w ostatnich miesiącach wzrosła w całej Polsce. Tylko do połowy października odnotowano ponad 20,5 tys. przypadków. Dla porównania w 2023 roku zachorowało 927 osób, a w 2022 zaledwie 371.

Co ciekawe, gwałtowne wzrosty zachorowań na tą jedną z najbardziej zaraźliwych chorób zakaźnych epidemiolodzy obserwują cyklicznie. Pojawiają się one co kilka at. Najczęściej spowodowane są zwiększeniem w populacji puli osób wrażliwych na zakażenie. Dochodzi do niego poprzez kontakt z osobą chorą a także z osobą, która jest nosicielem bakterii.

Także w Małopolsce widoczny jest wzrost zachorowań. Według danych Wojewódzkiej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Krakowie w 2021 roku odnotowani 18 zachorowań, w 2022 r. – 41, a w 2023 r. – już 70. W tym roku, dane do lipca, było tych zachorowań już 1266.

Niepokój mogą budzić statystyki Państwowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Nowym Sączu. W tym roku, do końca października, zanotowano aż 101 zachorowań na krztusiec.

- W ubiegłym roku nie było żadnego przypadku zachorowania na tę chorobę – informuje Maria Tatrzańska, zastępcą kierownika Sekcji Nadzoru Epidemiologii PSSE w Nowym Sączu. - W głównej mierze to niemowlęta i małe dzieci, ale również osoby starsze, po 65 roku życia. Wielu chorych wymagała hospitalizacji. W przypadku dzieci, za każdym razem choroba wiązała się z pobytem w szpitalu.

Krztusiec to ostra choroba zakaźna dróg oddechowych, inaczej określana jest jako bakteryjne zapalenie tchawicy i oskrzeli. Wywołują ją bakterie - Gram ujemne pałeczki Bordetella pertussis, czyli pałeczki krztuśca.

- Bakterie blokują układ odpornościowy organizmu, przez co narażony jest na powikłania takie jak zapalenie płuc, które najbardziej niebezpieczne jest dla noworodków oraz osób starszych – podkreśla Maria Tatrzańska. - Inne powikłania to zapalenie ucha środkowego, powikłania ze strony układu nerwowego, jak drgawki, czy trwałe uszkodzenie mózgu. W niektórych przypadkach nawet może skończyć się śmiercią.

Krztusiec jest też jedną z najbardziej zaraźliwych chorób zakaźnych. Wskaźnik podatności na zakażenie wynosi aż 90 proc. Oznacza to, że na każde 100 osób mających kontakt z osobą chorą, zarazi się aż 90 osób nie posiadających odporności, a tylko 10 uniknie zakażenia. Pierwsze objawy od zakażenie obserwuje się średnio od 7 dnia, ale okres wylęgania choroby trwa od 6 do 20 dni. Sam okres chorowania trwa od 6 do 10 tygodni.

Przebieg krztuśca można podzielić na trzy okresy. Każdy z nich charakteryzują różne objawy:

• okres nieżytowy- trwa kilkanaście dni, przypomina przeziębienie, mogą wystąpić stany podgorączkowe. Obserwuje się nieżyt górnych dróg oddechowych z nasilającym się kaszlem. W tym czasie choroba jest najbardziej zakaźna;
• czas nasilonego, typowego kaszlu (kaszel napadowy, z dużym wysiłkiem oddechowym doprowadzający często do zsinienia dziecka i bezdechów z drgawkami w szczególności u niemowląt i małych dzieci). Napadowy kaszel może kończyć się wymiotami. Kaszel jest tak silny, że mogą pojawiać się wybroczyny na twarzy i spojówkach.(zwłaszcza u małych dzieci). W tym czasie mogą pojawić się zmiany osłuchowe oraz zmiany w rtg klatki piersiowej. U osób dorosłych choroba może przebiegać wyłącznie pod postacią przewlekłego kaszlu nasilającego się wieczorem;
• okres zdrowienia- stopniowe zmniejszenie częstotliwości i intensywności kaszlu, z możliwością jego nawrotu przy dodatkowej infekcji, czy gwałtownej zmianie temperatury otoczenia itp.

Krztusiec diagnozowany jest przez lekarza rodzinnego za pomocą specjalnego testu. Po potwierdzeniu zarażenia zazwyczaj przepisywany jest antybiotyk z grupy makrolidów. Stosowany jest on przez 14 dni. Dodatkowo podawane są leki na złagodzenie objawów, czyli przeciwkaszlowe, przeciwgorączkowe, przeciwwymiotne, a w uzasadnionych przypadkach nawet uspokajające.

Chory na krztusiec powinien przestać być zakaźny po 5 dniach właściwej antybiotykoterapii.

- Mimo tego chory na krztusiec powinien zostać w domu i unikać kontaktu z osobami zdrowymi do czasu zakończenia leczenia. Przede wszystkim dlatego, że krztusiec ma wysoki stopień zaraźliwości – dodaje Maria Tatrzańska. - Stąd też taka duża zaraźliwość wśród małych dzieci, które chodzą do żłobka czy przedszkola. Jedno zaraża drugie. Podobnie jak przy grypie, czy Covidzie.

Najlepszym sposobem na ochronę przed krztuścem są szczepienia. Pierwszą dawkę otrzymują niemowlęta od ukończenia 6 tygodnia życia w odstępach 8 tygodniowych (pierwsze trzy dawki), a następnie od ukończenia 15 miesiąca życia (IV dawka w 16-18 miesiącu życia). Następnie dzieci powinny przyjąć dawkę przypominającą po ukończeniu 5 roku życia do ukończenia 6 roku życia oraz po ukończeniu 13 roku życia do ukończenia 14 roku życia.

Lekarze zalecają również, by jedną dawkę szczepionki przeciw krztuścowi przyjęła młodzież między 18 a 19 rokiem życia. Kolejne dawki powinny też przyjmować dorośli w odstępach co 10 lat.

Z racji tego, że krztusiec jest najbardziej groźny dla nieuodpornionych niemowląt i małych dzieci, stąd rekomenduje się szczepienie na krztusiec u kobiet w ciąży. Od 15 października tego roku ciężarne mogą szczepić się bezpłatnie w przychodniach podstawowej opieki zdrowotnej. Obejmuje ono kobiety między 27. a 36. tygodniem ciąży, a w przypadku zagrożenia przedwczesnym porodem już po 20. tygodniu ciąży.