Małopolska Liga Antysmogowa: ekstraklasa i maruderzy. Skawina pany, ale 17 gmin… turystycznych nie wymieniło w rok ani jednego kopciucha!

FLESZ - Program “Dobry Start”. ZUS przelał 30 mln zł

- Zawarte w raporcie UMWM ostatecznie zweryfikowane dane za 2020 rok są zatrważająco-alarmujące: tempo wymiany kopciuchów zamiast przyspieszyć, spadło! – komentuje Anna Dworakowska z Polskiego Alarmu Smogowego, współtworzącego z nami od początku Małopolską Ligę Antysmogową.

- Z roku na rok jakość powietrza w Małopolsce się poprawia, czego dowodzą wskazania stacji monitoringu. Podsumowanie POP pokazuje wyraźnie, że tempo tej poprawy zależy wprost od aktywności mieszkańców i władz gmin. Liderzy MLA mogą oddychać czystszym powietrzem, bo tempo wymiany starych kotłów jest tam największe, a towarzyszą temu inne działania przewidziane w POP. Pozostałe gminy, zwłaszcza te z dołu tabeli, muszą mocno przyspieszyć

– komentuje Tomasz Urynowicz, wicemarszałek Małopolski.

Partner główny Ligi Antysmogowej

Ekstraklasę MLA, czyli czołówkę gmin, w których zlikwidowano największą liczbę urządzeń, tworzą: Skawina (405 szt.), Tarnów (397 szt.), Liszki (354 szt.), Chrzanów (227 szt.), Łącko (223 szt.), Wieliczka (210 szt.), Zabierzów (204 szt.).

A oto maruderzy MLA, czyli gminy, w których nie zlikwidowano w 2020 roku ani jednego kopciucha: Bochnia (wiejska), Brzeźnica, Chełmiec, Gręboszów, Korzenna, Kościelisko, Kozłów, Książ Wielki, Lipnica Wielka, Łapsze Niżne, Mszana Dolna (wiejska), Polanka Wielka, Raciechowice, Racławice, Rytro, Trzciana, Zawoja. Ponadto w gminach Jordanów, Łapanów i Łukowica zlikwidowano tylko po 1 kopciuchu.

Wicemarszałek Tomasz Urynowicz: To jest najlepszy czas na wymianę kopciuchów

Zostały tylko 522 dni na wymianę starych kopcących kotłów w każdym zakątku Małopolski, są na to ogromne środki z programu Czyste Powietrze, są ekodoradcy w każdej gminie, a tymczasem część Małopolan przespało poprzedni sezon i może przespać kolejny, tracąc szansę na radykalną poprawę – nie tylko jakości powietrza, ale też komfortu życia i domowych finansów. W Małopolskiej Lidze Antysmogowej mamy liderów ekstraklasy, ale i totalnych maruderów.

Kolejną kolejkę MLA, w której mieszkańcy 182 gmin w regionie rywalizują w prostej „grze”: kto szybciej wymieni jak największą liczbę kopciuchów, opieramy na najświeższym raporcie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, który – wraz z Polskim Alarmem Smogowym – partneruje naszej akcji. Publikacja jest podsumowaniem realizacji regionalnego Programu Ochrony Powietrza (POP) w roku 2020 i zawiera zweryfikowane dane na temat działań antysmogowych we wszystkich gminach.

- Podsumowanie POP pokazuje wyraźnie, że tempo tej poprawy zależy wprost od aktywności mieszkańców i władz gmin. To powinna być najlepszą zachętą dla mieszkańców, by tego typu działania podejmować, tym bardziej, że mamy teraz idealny czas na takie inwestycje - mówi wicemarszałek Tomasz Urynowicz. Cieszy go przy tym, iż coraz więcej Małopolan inwestuje w odnawialne źródła energii (OZE). - Z pewnością pomocne w tym względzie są dofinansowania z Programu „Czyste Powietrze”, który promuje nie tylko termomodernizacje, ale i ekologiczne źródła energii, jak pompy ciepła czy panele fotowoltaiczne - dodaje wicemarszałek. Liczba termomodernizacji budynków wzrosła rok do roku pięciokrotnie, a liczba instalacji OZE – dziesięciokrotnie. I to jest na pewno sukces.

Polski Alarm Smogowy: musimy dwudziestokrotnie przyspieszyć, albo będą kary dla mieszkańców

Z raportu UMWM wynika jednocześnie, że w 2020 roku zlikwidowano w Małopolsce nieefektywne źródła ciepła na paliwa stałe w 10 207 budynkach/lokalach, w tym w 68 w Krakowie i 10 139 poza nim. Tymczasem w roku 2019 znikły w regionie 15 004 trujące kotły, z czego 4 186 w Krakowie i 10 818 poza nim (trzeba pamiętać, że w związku z nowymi wymogami gminy raportują teraz liczbę domów i lokali, w których zlikwidowano kopciucha, a nie liczbę usuniętych kotłów).

- Niezależnie od tego mamy groźną stagnację, a czasu zostało mało. Samorządowcy i mieszkańcy muszą robić zdecydowanie więcej

– apeluje Anna Dworakowska z PAS. Szczególnie martwi ją sytuacja w 17 gminach, w których nie wymieniono w 2020 roku ani jednego kotła. W wielu innych wymieniono po kilka.

Opornie idzie inwentaryzacja źródeł ciepła. Są gminy (Skawina, Kocmyrzów-Luborzyca, Igołomia-Wawrzeńczyce), w których jest ona 100-procentowa, ale i takie, w których sięga… kilkunastu procent. W wojewódzkiej bazie danych figuruje tylko połowa budynków, więc precyzyjna liczba kopciuchów wciąż nie jest znana. PAS szacuje ją na ponad 300 tys., co oznacza, że obecne tempo wymian pozwoli rozwiązać problem za… 30 lat. A do wejścia w życie zakazu używania kopciuchów zostało niecałe półtora roku! Osoby, które nie dostosują się do przepisów, będą płacić grzywny - do 5 tysięcy zł.

Wójtowie gmin-maruderów MLA zapewniają, że będzie dużo lepiej

Poprawić muszą się zwłaszcza maruderzy MLA: Bochnia (wiejska), Brzeźnica, Chełmiec, Gręboszów, Korzenna, Kościelisko, Kozłów, Książ Wielki, Lipnica Wielka, Łapsze Niżne, Mszana Dolna (wiejska), Polanka Wielka, Raciechowice, Racławice, Rytro, Trzciana, Zawoja oraz Jordanów, Łapanów i Łukowica. Cieszy to, że rośnie w tych gminach liczba wniosków do programu Czyste Powietrze, np. w gminach Bochnia, Korzenna i Mszana Dolna było ich po 62, w Brzeźnicy 73, a w Chełmcu 133. Niestety, w innych gminach wyglądało to słabo: Gręboszów – 6 wniosków, Racławice – 9, Rytro – 9, Kozłów – 13, Lipnica Wielka – 14, Polanka W. – 19, Kościelisko - 20, Książ Wielki – 29.

Bernard Stawiarski, wójt Chełmca, jednej z trzech gmin na Sądecczyźnie, które nie wymieniły w 2020 roku ani jednego kopciucha, tłumaczy, że był problem z wyłonieniem firmy, która zajmie się wymianą. - Dwa przetargi zakończyły się niepowodzeniem, dopiero za trzecim razem udało się wyłonić wykonawcę – wyjaśnia wójt. I liczy, że jeszcze w tym roku gmina wymieni około 30 pieców.

Z kolei Bogusław Antos, wójt Brzeźnicy, informuje, że zastój spowodowała informacja, iż środki z WFOŚiGW na wymianę starych kotłów nie będą już trafiać do gminy, tylko bezpośrednio do mieszkańców. - Nie wiedzieliśmy, jak duże będzie zainteresowanie tamtym programem, dlatego nie zabezpieczyliśmy dodatkowych funduszy na ten cel we własnym budżecie. W tym roku już to zrobiliśmy. Cały czas dbamy o poprawę jakości powietrza, w naszej gminie działa ekodoradca – zapewnia wójt. I serdecznie namawia mieszkańców do skorzystania z wielkiej szansy.

Współpraca: Tatiana Biela, Sławomir Brombosz