Małopolska Liga Antysmogowa: Energia i ciepło drożeją? Ociepl dom, zmień piec. Inni to robią. Rekord wniosków o dotacje z Czystego Powietrza

FLESZ - Handlowi giganci przejdą na “zielony” transport?

- Najnowsze dane są niewątpliwie powodem do satysfakcji, ale i motywacją do dalszego działania. Przyspieszenie procesu wymiany kotłów jest nam w Małopolsce niezwykle potrzebne. Świadomość tej potrzeby dociera do coraz większej liczby mieszkańców, którzy decydują się na bardziej efektywne, czyste źródła energii. Rekordowa liczba złożonych wniosków to również efekt ogromnej pracy ekodoradców, prawdziwych ambasadorów czystego powietrza. Zgodnie z wymogami Programu Ochrony Powietrza, od września ekodoradca powinien działać już w każdej małopolskiej gminie. Przed nami jeszcze wiele pracy, a czasu na wymianę kopciuchów coraz mniej!

- podkreśla Piotr Łyczko, zastępca dyrektora Departamentu Środowiska ds. Programów Ekologicznych w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Małopolskiego.

Małopolanie wymieniali w ostatnich miesiącach stare piece węglowe głównie po to, by nie truć siebie, swoich bliskich i sąsiadów. Dla wielu poważnym argumentem był też o niebo wyższy komfort używania nowoczesnych źródeł ciepła, brak konieczności zwożenia i składowania opału oraz posiadania kotłowni (koszty jej wybudowania sięgają 30, a nawet 40 tys. zł; czy nie lepiej urządzić sobie ładny pokój?).

Teraz doszły do tego inne argumenty: owszem, gaz do ogrzewania domów zdrożał od 1 października o 7,4 proc. (co zwiększy rachunki średnio o kilka procent) i nieuchronne są dalsze podwyżki w 2022 roku, ale węgiel jest już w detalu o blisko połowę droższy niż rok temu! I szybko nie stanieje, bo światowe ceny skoczyły z 60 do 275 dolarów (1100 złotych) za tonę. Kopalnie w Polsce wydobywają za mało węgla – zwłaszcza dobrej jakości, nadającego się do spalania w domowych kotłach, więc Polska skazana jest na import, a to winduje ceny w składach opału. W tych oddalonych od kopalń, np. na Podhalu, wysokokaloryczny groszek i orzech kosztuje nawet powyżej 1500 zł za tonę…

To także – poza uchwałą antysmogową, nakazującą likwidację kopciuchów do końca 2022 roku - skłania wielu Małopolan do ucieczki od węgla i szukania dobrych alternatyw. Staramy się do tego motywować i zarazem pomagać w wyborze optymalnych rozwiązań w ramach Małopolskiej Ligi Antysmogowej - wspólnego przedsięwzięcia Gazety Krakowskiej, Dziennika Polskiego i Polskiego Alarmu Smogowego wspieranego przez władze Małopolski oraz Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie.

Mieszkańcy 182 gmin Małopolski rywalizują ze sobą w prostej konkurencji: kto szybciej wymieni jak największą liczbę kopciuchów. W notowaniach ogólnowojewódzkich (jest jeszcze Liga Antysmogowa Metropolii Krakowskiej) bierzemy pod uwagę liczbę wniosków składanych przez mieszkańców do programu Czyste Powietrze w stosunku do liczby kopciuchów pozostałych do wymiany.

We wrześniu mieszkańcy małopolskich gmin złożyli do programu Czyste Powietrze 2611 wniosków, w tym 2352 o wymianę źródła ciepła. To historyczny rekord. W skali kraju aktywniejsi w składaniu dokumentów okazali się tylko mieszkańcy o blisko połowę ludniejszego województwa śląskiego (3344 wnioski), daleko w tyle zostawiliśmy natomiast Mazowszan (1578 wniosków), Wielkopolan (1345) i mieszkańców Łódzkiego (1034). Trzeba dodać, że Małopolska może się pochwalić także drugą po Śląsku największą liczbą zawartych umów o dofinansowanie: we wrześniu było ich 1703 (na Śląsku 2262, na Mazowszu 1359), co świadczy o godnej pochwały pracy urzędników, a zwłaszcza wspierających mieszkańców każdej gminy ekodoradców; pomagają oni nie tylko dobrać najlepsze rozwiązania dla każdego domu, ale i wypełnić wszystkie dokumenty, a następnie rozliczyć inwestycję.

Jak wynika z danych pozyskanych przez Polski Alarm Smogowy od Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (zawiadującego programem Czyste Powietrze), coraz więcej wnioskodawców zainteresowanych jest nie tylko wymianą kopciucha na inne, czyste źródło ciepła, ale i termomodernizacją swoich domów (ocieplenie ścian, dachu, stropów, podłóg, wymiana okien i drzwi). Taka inwestycja pozwala zmniejszyć zużycie ciepła nawet kilkukrotnie, a w przeciętnym domu – o połowę.

To, że Małopolanie, przynajmniej niektórzy, potrafią liczyć, jak mało kto, wynika jasno z danych przekazanych przez NFOŚiGW: w skali kraju wnioski o dofinansowanie na samą tylko wymianę kopciuchów (bez ocieplenia domów) złożyło blisko 10,3 tys. osób, a na wymianę kopciucha wraz z dociepleniem – 6,3 tys.; ponadto 1,2 tys. zwróciło się o dotację na samo docieplenie (bez wymiany źródła ciepła). W Małopolsce wyglądało o wiele lepiej: wnioski o dofinansowanie samej tylko wymiany kopciucha złożyło 1200 właścicieli domów, a o dofinansowanie wymiany wraz z dociepleniem domów – niemal tyle samo, bo 1146; ponadto 265 gospodarzy sięgnęło po dofinansowanie na samą tylko termomodernizację. Łączna liczba tych, którzy postanowili nie truć i jednocześnie znacząco ograniczyć zużycie energii (a więc nie palić własnych pieniędzy) jest większa niż tych, którzy zdecydowali się wyłącznie na wymianę źródła ciepła.

- To bardzo dobra wiadomość! Świadczy o mądrości Małopolan, którzy zrozumieli, że zdecydowanie najtańsza jest energia, której się nie zużyje. Inwestycje w termomodernizację nabierają z każdym dniem coraz większego sensu i świetnie, że ludzie biorą to pod uwagę składając wnioski o dofinansowanie w programie Czyste Powietrze

– komentuje Andrzej Guła z Polskiego Alarmu Smogowego.

A jakie alternatywne rozwiązania dla kopciuchów dominowały u progu sezonu grzewczego w Małopolsce? Zaledwie 17 z 2352 gospodarzy zdecydowało się zamontować kotły węglowe spełniające wymogi tzw. ekoprojektu, a 238 – kotły na biomasę. Najpopularniejszym rozwiązaniem okazały się po raz kolejny kondensacyjne kotły gazowe (1670), ale z każdym miesiącem zyskują powietrzne pompy ciepła (381). Sięga po nie coraz więcej osób, bo taka (dobrze zoptymalizowana, czyli nie przewymiarowana) pompa, w zestawieniu z fotowoltaiką, zapewnia czystą i zarazem relatywnie niedrogą energię, a koszty całej inwestycji zaczęły być porównywalne z wyrafinowanymi instalacjami gazowymi, zwłaszcza w miejscach wymagających długich przyłączy.