Między neurocybernetyką i AI

Tak się bowiem składa, że właśnie dzisiaj na temat wymieniony w tytule tego felietonu wygłoszę publiczny odczyt, na który wszystkich Państwa serdecznie zapraszam. Będzie można posłuchać "na żywo", obejrzeć ładne i ciekawe ilustracje (których mi bardzo brakuje, gdy piszę tu te moje felietony) - no i dyskutować. Do woli!

Odczyt, na który zapraszam, zostanie wygłoszony w ramach cyklu "Granice Nauki". Jest to seria wykładów popularnonaukowych, zorganizowana przez Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych. Centrum powstało z inicjatywy księdza profesora Michała Hellera, który na potrzeby utworzenia tej instytucji przeznaczył środki z przyznanej mu w 2008 roku Nagrody Templetona (kwotowo wyższej od Nagrody Nobla).

Centrum Kopernika jest jednostką wspólną Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II. Ośrodek ten w ramach grantu Fundacji Templetona prowadzi badania nad granicami wyjaśniania naukowego. Czy naukowo da się poznać WSZYSTKO? To fascynujące pytanie!

Centrum zajmuje się również popularyzacją nauki poprzez wykłady, takie jak ten mój dzisiejszy. Nagrania wcześniejszych wykładów można znaleźć na stronie www. GraniceNauki.pl, natomiast dziś można skorzystać z okazji bezpośredniej dyskusji. Odczyt będzie miał miejsce w Winiarni i Winotece "Winoman" (ul. św. Tomasza 7), gdzie wstęp jest oczywiście wolny. Początek o godzinie 18.30, koniec - po wyczerpaniu dyskusji.

Dla tych, którzy na wykład przyjść nie zdołają, a także dla tych, którzy by chcieli czegoś się dowiedzieć przed wykładem, żeby potem lepiej skorzystać z wykładu jako takiego - pozwalam sobie przedstawić tu (w skrócie) jego zasadnicze elementy.
Zacznę od tego, że podam pełny tytuł wykładu. Otóż brzmi on: "Sieci neuronowe - na granicy neurocybernetyki i sztucznej inteligencji". Tytuł felietonu musiał oddać go przy ograniczonej liczbie znaków i mam nadzieję, że mimo tej skondensowanej formy jest zrozumiały.

Rozwijając ten tytuł sygnalizuję, że na wykładzie zostanie omówiona neurocybernetyka - nowoczesna nauka dostarczająca wiadomości o systemie nerwowym (czyli między innymi o mózgu) na zasadzie połączenia wiedzy neurobiologicznej z cybernetyką.

Cybernetyka dostarcza narzędzi, przy pomocy których możliwa jest teoretyczna analiza i komputerowe symulowanie różnych systemów. Narzędzia te to głównie matematyczne modele tym się charakteryzujące, że jeśli do równań składających się na taki model wstawi się liczby opisujące aktualny (obecny) stan modelowanego systemu - to można przewidzieć, co się stanie w przyszłości. Można też wyśledzić, co się wydarzyło w przeszłości, czyli odkryć przyczynę jakiegoś zjawiska albo procesu. Albo zrozumieć, co się naprawdę dzieje tu i teraz…

Modele oferowane przez cybernetykę, od wielu lat były główną bazą teoretyczną automatyki i robotyki, a także przyczyniły się do rozwoju informatyki i telekomunikacji. Dzisiaj metody modelowania cybernetycznego coraz odważniej stosujemy do opisu systemów biologicznych. Robimy to zwłaszcza w ramach uprawianej przeze mnie biocybernetyki, uzyskując możliwości dokładniejszego śledzenia i interpretowania zachowań systemów biologicznych.

Ma to duże znaczenie naukowe, bo chociaż na temat bieżącego funkcjonowania systemów biologicznych zbieramy ostatnio bardzo dużo szczegółowych informacji, to jednak nie zawsze potrafimy je dokładnie zrozumieć i nie zawsze możemy wskazać przyczyny takich czy innych biologicznych fenomenów. Biocybernetyczne modele bywają tu nad wyraz użyteczne. Modele te są także bardzo pożyteczne w kontekście potrzeb praktyki (na przykład medycznej), ponieważ dobry biocybernetyczny model pozwala sprawdzić skutki różnych działań jeszcze przed ich rzeczywistym podjęciem. Ma to nieocenione znaczenie na przykład przy planowaniu terapii.

W trakcie wykładu przedstawię podstawy cybernetyki, biocybernetyki i neurocybernetyki. Ta ostatnia pomoże w zrozumieniu mechanizmów, jakie kryją się za funkcjonowaniem naszego umysłu przy odbiorze wrażeń zmysłowych, sterowaniu zachowaniem, uczeniu się i rozumowaniu.

Jeśli te procesy zrozumiemy, to uda się nam odtworzyć je w systemach technicznych w ramach tak zwanej sztucznej inteligencji (skrót AI w tytule). Informatyka bardzo tego potrzebuje!
Jako spoiwo pomiędzy bliską ludzkiemu umysłowi neurocybernetyką i bliską komputerom sztuczną inteligencją posłużą sieci neuronowe - systemy techniczne tworzone "na obraz i podobieństwo" naszego mózgu.
Zapraszam!

Autor: biocybernetyk, automatyk, prof. dr hab. inż., trzykrotny rektor AGH, członek wielu organizacji krajowych i zagranicznych, m.in. PAN, PAU, Rosyjskiej Akademii Nauk Przyrodniczych.

Policja uderza w środowisko kiboli

Codziennie rano najświeższe informacje z Krakowa prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera!