Nowo odkryty gatunek motyla nazwany na cześć Kopernika. Naukowcy z Uniwersytetu Jagiellońskiego wyjaśniają

Catasticta to różnorodny rodzaj motyli z rodziny bielinkowatych, w którym do tej pory wyróżniono i opisano ponad 100 gatunków. Rodzaj ten przykuwa uwagę wielu badaczy i wydaje się, że jest dosyć dobrze poznany.

Tymczasem naukowcy zidentyfikowali jego nowy gatunek. Catasticta copernicus występuje na granicy lasu na wysokości około 3500 m n.p.m. w peruwiańskiej części Andów. Samce są mocno terytorialne i przepędzają inne owady z miejsca, w którym oczekują na samice. Wybierają strategiczne pozycje nad koroną drzewa lub nad ostrym grzbietem górskim i w godzinach okołopołudniowych aktywnie go pilnują.

Odkrycie nowego gatunku dowodzi, że stopień poznania wielu regionów świata jest ciągle niedostateczny i tylko intensywne badania terenowe mogą pomóc w zapełnieniu tej luki, zanim obszary te zostaną bezpowrotnie zniszczone przez człowieka.

W zbiorach Centrum Edukacji Przyrodniczej UJ przechowywane są 4 osobniki Catasticta copernicus (3 samce i 1 samica), a kolejnych 11 okazów znajduje się w innych kolekcjach w Europie. Pierwsze okazy zostały pozyskane w 2021 roku w środkowym Peru przez ekspedycję naukową zorganizowaną przez Christera Fåhraeusa z Uniwersytetu w Lund (Szwecja).

W wyprawie tej uczestniczył także prof. Tomasz Pyrcz z Instytutu Zoologii i Badań Biomedycznych UJ. Teren, który był badany to bardzo niedostępny obszar Andów. Dostanie się w nieeksplorowane do tej pory miejsca wymagało użycia helikoptera i zaangażowania armii peruwiańskiej. W trakcie badań odkrytych zostało wiele innych gatunków motyli z różnych grup taksonomicznych. Gatunek Catasticta copernicus został opisany w czasopiśmie naukowym Zootaxa przez zespół autorów, którego troje członków to pracownicy Uniwersytetu Jagiellońskiego.

- Droga do stwierdzenia, że badany okaz należy do nowego gatunku bywa długa i żmudna. Wymaga ona przede wszystkim zweryfikowania i sprawdzenia we wszystkich dostępnych kolekcjach oraz literaturze informacji na temat gatunków już znanych. Wiąże się to często z potrzebą wykonania różnorodnych analiz – zarówno morfologicznych i anatomicznych, ale także molekularnych czy biochemicznych. Dopiero wyniki z wszystkich procedur pozwalają na pewne stwierdzenie odkrycia nowego gatunku. Badania taksonomiczne to długi proces prowadzony w bardzo wąskiej specjalizacji, który jest niezbędny do poznania zależności ewolucyjnych. Dotychczasowe badania wskazują, że Andy są najbardziej bioróżnorodnym miejscem na Ziemi - opowiada o procesie identyfikacji nowego gatunku i nadania mu nazwy dr Rafał Garlacz z Centrum Edukacji Przyrodniczej UJ.

Naukowiec dodaje również: - Każdy badacz odkrywający nowy dla nauki gatunek posiada przywilej wybrania mu nazwy. Co prawda nazwa musi być zgodna z odpowiednim kodeksem, jednak istnieje duża dowolność co do jej znaczenia. Co ważne, raz nadana nazwa nie może być usunięta, wymazana – ślad po niej pozostaje na zawsze w literaturze naukowej. Uhonorowanie osoby poprzez zapożyczenie nazwy od jej imienia lub nazwiska jest swego rodzaju pomnikiem, którego nie można obalić – wyjaśnia zastępca dyrektora Centrum Edukacji Przyrodniczej Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Jak nauczyć dziecko języka obcego - oto porady eksperta