Józef Kałabun przez lata uważany był za jedną z ofiar masowych egzekucji na terenie Glinnika – Przegorzał, gdzie w latach 1939-1944 rozstrzelano co najmniej 125 osób. Z uwagi na skąpy materiał źródłowy typowanie to opierało się na powiązaniu domniemanej daty jego śmierci z datami egzekucji w Przegorzałach.
- Śledztwo Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu IPN w Krakowie ustaliło jednak, że Józef Kałabun, a także trzy inne osoby zginęły na terenie więzienia św. Michała, a następnie zakopane zostały anonimowo w dołach śmierci na cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Na tej podstawie podjęto prace poszukiwawcze. Podczas ich pierwszego etapu, w lipcu 2023 roku, odnaleziono szczątki dwóch osób. Ujawniono przy nich artefakty, m.in. dwa medaliki z Matką Boską, guziki bieliźniane oraz mundurowe z okresu II wojny światowej. Badania genetyczne potwierdziły, że jedną z tych osób był Józef Kałabun. Natomiast szczątki Bolesława Pronobisa zostały odnalezione we wrześniu 2019 roku, podczas prac poszukiwawczych prowadzonych przez IPN na cmentarzu komunalnym w Katowicach Panewnikach – podaje krakowski IPN.
Józef Kałabun (1910-1943), żołnierz Wojska Polskiego i ofiara represji niemieckich
Urodził się 4 lutego 1910 roku r. w Kazimierzowie w powiecie gostynińskim. Był synem Bronisława i Stanisławy z d. Sieczkowskiej; miał pięcioro rodzeństwa: czterech braci i siostrę. W drugiej połowie lat 30. pełnił służbę w Wojsku Polskim, w 10. szwadronie pionierów w Bydgoszczy. Po jej zakończeniu mieszkał z rodziną w Siedlcach i pracował jako kolejarz.
Był kolejarzem także podczas okupacji niemieckiej, jednocześnie działając w konspiracji. Należał do grupy niepodległościowej, która organizowała m.in. akcje sabotażowe na liniach kolejowych. Według rodzinnych wspomnień miały to być struktury ZWZ-AK. Poszukiwany przez okupantów za działalność podziemną Józef Kałabun musiał się ukrywać. W 1941 roku został aresztowany przez władze niemieckie i osadzony w obozie karnym w okolicach Krakowa. Następnie był przetrzymywany w więzieniach w Radomiu oraz w Krakowie – przy ul. Senackiej 3 czyli tzw. więzieniu św. Michała.
Józef Kałabun został zamordowany 11 listopada 1943 roku. Wraz z nim rozstrzelano również trzy inne osoby, w tym najprawdopodobniej także Romana Czeluścińskiego. Następnego dnia ich ciała pogrzebano anonimowo na cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Okupanci nie poinformowali oficjalnie rodziny Józefa Kałabuna o jego losach. Jedynym śladem był tu list, wysłany w 1943 roku i zwrócony jego bliskim z adnotacją o śmierci adresata.
Edward Szwejkowski (1929-1948), ps. „Łotr”, „Długi” – partyzant oddziału „Wiarusy”
Urodził się 6 czerwca 1929 roku w Krynicy w powiecie nowosądeckim. Był synem Stanisława i Wandy z domu Skimina. Mieszkał w Nowym Sączu. Jego wojenne losy pozostają nieznane.
Wiadomo natomiast, że po II wojnie światowej, w 1946 roku, był poszukiwany przez funkcjonariuszy PUBP w Nowym Sączu, gdyż wiązano go z osobą Andrzeja Kuźmy „Jędrka”, który wiosną 1946 organizował na własną rękę akcje rekwizycyjne na terenie Sądecczyzny, po czym dołączył do oddziału niepodległościowego Andrzeja Szczypty „Zenita”. Szwejkowski brał udział w kilku rekwizycjach u osób, które podejrzewano o członkostwo w PPR. Udało mu się wówczas uniknąć aresztowania, a w dokumentach bezpieki natrafić można na informację, że od grudnia 1946 miał działać w szeregach zgrupowania „Błyskawica” mjr. Józefa Kurasia „Ognia”.
Wiosną 1948 r. Edward Szwejkowski wstąpił do oddziału partyzanckiego „Wiarusy”. Przypisywano mu używanie pseudonimów „Łotr” oraz „Długi”. Był to okres gdy partyzanci znajdowali się w bardzo trudnym położeniu po śmierci kolejnych dowódców oraz utracie kryjówek; święta wielkanocne spędzili u swojego współpracownika osiedlu Średniaki w Szczawnicy. Niedługo potem „Wiarusy” podzielili się na dwie współpracujące ze sobą grupy, na czele których stali „Srebrny” i „Duch”. Właśnie w tym czasie dołączył do nich Szwejkowski, który trafił pod komendę „Srebrnego”.
Edward Szwejkowski poległ 30 maja 1948 r. wraz z Józefem Orkiszem „Lotnym”. Dwójka partyzantów kwaterowała wówczas u zaufanego gospodarza Tomasza Noworolnika, przedwojennego ludowca, zamieszkującego w przysiółku Siodełko. Zostali tam zaskoczeni przez funkcjonariusza PUBP w Nowym Targu Edwarda Wilkosza oraz funkcjonariusza Straży Więziennej Jana Surowiaka, którzy udali się w teren, aby odebrać broń posiadaną przez jednego z gospodarzy i niefortunnym zbiegiem okoliczności w drodze do celu wstąpili do domu Noworolnika. Gdy weszli do budynku, jeden z nich rozpoznał „Lotnego” i sięgnął po broń, co rozpoczęło strzelaninę.
Szwejkowski zginął na miejscu trafiony w samo serce, Orkisz zaś został śmiertelnie ranny. Ciała partyzantów załadowano na furmankę i przewieziono na posterunek MO w Krościenku nad Dunajcem. Ciało Edwarda Szwejkowskiego zagrzebano na cmentarzu w Nowym Targu w położonej wówczas na uboczu, w pobliżu cmentarnego muru kwaterze XLVII, rząd 1, w grobie 25. Mogiła ta nie zachowała się do dzisiaj, gdyż w 1979 roku przekazano ją do nowych pochówków, w kolejnych latach zostały tam pochowane inne osoby.
Mimo tego, podczas prac poszukiwawczych prowadzonych przez IPN na cmentarzu komunalnym w Nowym Targu we wrześniu 2021 roku - udało się odnaleźć szczątki „Łotra”. Znaleziono przy nich m.in. srebrny ryngraf z wizerunkiem Matki Boskiej z Dzieciątkiem i Orłem w koronie trzymającym dewizę „Pod Twą Obronę”, a także fragmenty pasa głównego oraz tkaniny mundurowej.
Bolesław Pronobis: „Ikar”, „Irys”, „Szczerbiec”, „Wolny”
Urodził się 23 kwietnia 1917 r. w Niwce w powiecie będzińskim. W czasie kampanii wrześniowej uczestniczył m.in. w walkach w obronie Lwowa. W lipcu 1944 roku utworzył oddział partyzancki włączony w szeregi I batalionu 16. pp Obwodu AK Tarnów, z którym wziął udział w akcji „Burza”. W maju 1945 roku został aresztowany przez funkcjonariuszy MO w Tarnowie i osadzony w tamtejszym więzieniu, skąd zbiegł wraz z innymi żołnierzami AK.
Spośród uwolnionych konspiratorów utworzył oddział partyzancki NSZ „Huragan” operujący w okolicach Trzemesznej, który został rozwiązany w sierpniu 1945 roku. Pronobis wyjechał do Krakowa, gdzie ukrywał si; został aresztowany na początku 1946 roku przez funkcjonariuszy PUBP w Będzinie i osadzony w więzieniu św. Michała w Krakowie. Jako jeden z więźniów współorganizował i czynnie uczestniczył w akcji Zgrupowania Partyzanckiego „Błyskawica” Józefa Kurasia „Ognia” z 18 sierpnia 1946 roku, która doprowadziła do uwolnienia 64 osadzonych.
Po ucieczce Pronobis działał w zgrupowaniu „Ognia”. W listopadzie 1946 został aresztowany w Chorzowie i wyrokiem WSR w Katowicach z 3 grudnia 1946 roku skazany na karę śmierci, którą wykonano 17 grudnia 1946 w katowickim więzieniu przy ul. Mikołowskiej.
F-35: Najnowsze myśliwce dla polskiego wojska
