Orawa. W Lipnicy Wielkiej rok 2022 będzie rokiem Józefiny Mikowej i Piotra Borowego - bohaterów Orawy

W 2022 roku mija 80 lat od śmierci Józefy Mikowej "Królowej Orawy" z rąk niemieckich okupantów, a także 90 lat od śmierci Piotra Borowego, nazywanego "Apostołem Orawy". - Ogłaszając rok 2022 Rokiem Józefiny Mikowej i Piotra Borowego pragniemy oddać hołd tym wielkim Polakom i wielkim lipniczanom. Te postaci stanowią dla nas wzór postawy obywatelskiej i patriotycznej, symbolizują walkę niepodległościową Orawy, poświęcenie dla Polski i przywiązanie do wartości chrześcijańskich. Niech ideały Józefiny Mikowej i Piotra Borowego będą przykładem i zobowiązaniem dla następnych pokoleń mieszkańców naszej gminy - tak uzasadnili swoją decyzję radni gminy Lipnica Wielka.

Józefa Mikowa z domu Machay urodziła się 13 listopada 1897 r. w Jabłonce na Orawie jako jedenaste dziecko Andrzeja Machya. Pod wpływem starszych braci - Eugeniusza, Karola i Ferdynanda - zaangażowała się w działalność niepodległościową, pracy na rzecz zjednoczenia części Orawy z odrodzoną Polską.

Mając zaledwie 16 lat zorganizowała Polskie Kółko Samokształceniowe dla młodzieży. Od 1918 r. aktywnie działała patriotycznie i społecznie, od tego też roku zamieszkała w Lipnicy Wielkiej. Tam w listopadzie 1918 r. została wybrana członkiem Polskiej Rady Narodowej. Za działalność na rzecz Polski władze czechosłowackie więziły ją w latach 1919-1920.

Mikowa działała w Tajnej Organizacji Wojskowej. W wieku zaledwie 23 lat odznaczona została Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Podczas II wojny światowej działała w ZWZ pod pseudonim "Ryś". Kiedy wybuchła II wojna światowa w 1939 r. zorganizowała sieć szlaków przerzutowych i kurierskich na Węgry, była szefem łączności i płatnikiem okręgu krakowskiego.

Wraz z mężem Emilem Miką została aresztowana przez Gestapo. Była systematycznie poddawana torturom m.in. w zakopiańskim budynku „Palace" - gdzie mieściła się siedziba gestapo. W trakcie śledztwa nie wydała nikogo, a zdrajcy wybaczyła. Została zamordowana zastrzykiem fenolu w serce w krakowskim więzieniu Montelupich.

Józefina Mikowa jest symbolem walki o niepodległość Orawy i męczeństwo za Polskę. Postać ta jest dla mieszkańców Orawy wielkim autorytetem i przykładem prawdziwej miłości do ojczyzny.

Z kolei Piotr Borowy (1858–1932) to założyciel „bractwa chłopskiego”. Ten niezwykły człowieka o twardym charakterze i wielkim autorytecie społecznym nazywano „Gazdą orawskim”, „Przykładnym Naśladowcą Chrystusa”, „Katolickim Patriotą”, „Apostołem Orawy”.

Aktywnie działał na rzecz odzyskania niepodległości przez Polskę. Po zakończeniu I wojny światowej włączył się w rozwiązanie kwestii przynależności Orawy i Spiszu do Polski. Należał do Komitetu Obrony Spisza, Orawy, Czadeckiego i Podhala. Był delegatem na konferencję pokojową w Paryżu w 1919 r. Spotkała się tam z prezydenta USA T. W. Wilsona w sprawie rozstrzygnięcia przynależności Orawy i Spisza do Polski.

Po decyzji Rady Ambasadorów w Spa w 1920 r. jego rodzinne Rabczyce znalazły się w granicach Czechosłowacji. Wtedy Piotr sprzedał swoje gospodarstwo i osiedlił się w Lipnicy Wielkiej. I kontynuował działalność oświatową i społeczną.

Był człowiekiem skromny i pobożny, prowadził życie zgodne z nauką Kościoła. Nauczał poprzez wygłaszanie mów, traktował to jako „narzędzie” ewangelizacji. Został odznaczony Medalem Niepodległości i Krzyżem „Polonia Restituta”. Jego pogrzeb był wielką manifestacją narodowo-religijną.