Sentymentalny spacer po Nowym Sączu z nowym przewodnikiem Leszka Migrały

Pana najnowsza książka to przewodnik po Nowym Sączu, który opisuje historię i zabytki miasta w skrótowej formie.

Nowy Sącz jest miastem starym, XIII-wiecznym. Założony został przez Wacława II Czeskiego dokładnie 8 listopada 1292 roku. Jego historia jest długa. Napisana przeze mnie książka to jednak przewodnik po mieście. I zapewniam, że jest w nim wszystko co ważne, nie pominąłem niczego.

Ponad 725 lat istnienia, a zabytków mamy niewiele.

Historia naszego miasta tak się potoczyła, że jego zabytki zostały zniszczone jak np. zamek, albo przebudowywane jak Bazylika św. Małgorzaty. Ale nie jesteśmy zabytków pozbawieni. W przypadku Bazyliki udało się zachować jej średniowieczny, gotycki charakter, a to - może nie wszyscy wiedzą - ogromna zasługa księdza infułata Władysława Lesiaka, który w połowie dwudziestego wieku, kiedy trudno było o jakiekolwiek finanse ze strony Państwa na inwestycje sakralne, dokonał przebudowy kościoła farnego głównie ze składek mieszkańców Nowego Sącza i okolic. Pewnie dlatego, że w naszych stronach kult Przemienienia Pańskiego był i jest silny, można powiedzieć, że odwieczny.

Mamy w Nowym Sączu sporo takich ciekawych obiektów?

Tak, jednak głównie sakralnych. I tak np. Kościół św. Ducha najpierw Norbertanów, później Jezuitów, gdzie jest szereg ciekawych elementów architektonicznych i wyposażenia. Mamy zespół kiedyś klasztoru Franciszkanów, obecnie Kościół Ewangelicki. Ciekawe Kościoły z przełomu XIX i XX wieku jak Teodora Telowskiego - Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa, zwany kolejowym no i Kościół Szkolny św. Kazimierza z bardzo ciekawym wyposażeniem wnętrza. Są tam witraże Stefana Matejki, syna starszego brata Jana Matejki i Drogę Krzyżową autorstwa słynnego rzeźbiarza, malarza, scenografa i pedagoga urodzonego w Nowym Sączu Władysława Hasiora. Jest tam też polichromia związanego z nurtem Młodej Polski artysty Jana Bukowskiego. Mamy też troszeczkę sztuki manierystycznej czyli barokowej w postaci kaplicy Przemienienia Pańskiego z XVII wieku i zbudowanego w pierwszej połowie XVII wieku Domu Lubomirskich przy Franciszkańskiej.

Dziś znajduje się tam Biblioteka Publiczna. A całkiem blisko, bo na ul. Jagiellońskiej jest trochę secesji.

Tak na ul. Jagiellońskiej właśnie znajduje się kilka secesyjnych kamienic i naprawdę mamy się czym pochwalić. Mogło by się wydawać, że Nowy Sącz nie ma historycznego charakteru, ale to nie prawda. Trzeba go tylko jakoś wydobyć i pokazać.

Czy pana książka w tym pomoże? Radzi pan zwiedzić Nowy Sącz z nią właśnie?

Ten przewodnik ma charakter trzyczłonowy. W pierwszym jest historia Nowego Sącza, w następnym przegląd zabytków, które znajdują się na głównej osi urbanistycznej, czyli od ruin Zamku i Baszty Kowalskiej aż po Dworzec Kolejowy i na tej osi północ - południe opowiada o najważniejszych momentach w historii miasta. Trzecia część przewodnika opisuje obrzeża Nowego Sącza czyli obiekty, które powstały w ostatnich latach. I to są też w większości obiekty sakralne np. w Dąbrówce Kościół Trójcy Świętej, Kościół Świętego Krzyża na Helenie, czy Matki Boskiej Częstochowskiej na Zabełczu. Na końcu przewodnika są miejsca pamięci narodowej objęte patronatem szkół.

Jaki teren obejmował średniowieczny Nowy Sącz?

Miasto otoczone było murem, tzw. lokacyjnym. Ciągnął się on od Baszty Kowalskiej skarpą od strony zachodniej przez Biskupie, czyli tu gdzie znajduje się teraz więzienie i sąd. Tam znajdował się dwór biskupi, dalej mury biegły wzdłuż ulicy Szwedzkiej, Wałowej do tzw. Bramy Młyńskiej czyli przy ul. Lwowskiej przed mostem i skarpą nad Kamienicą do zabudowań Jezuitów i do Baszty Kowalskiej.

Ilu wtedy mieszkańców liczył Nowy Sącz?

W okresie swojej świetności czyli w XIV i XV wieku miasto stanowiło ważny ośrodek życia gospodarczego i kulturalnego na ziemiach polskich. Wtedy w obrębie miasta i na jego przedmieściach żyło od 3 do nawet 4 tysięcy mieszkańców. Dynamiczny rozwój miasta umożliwiały także liczne przywileje nadawane zwłaszcza przez Kazimierza Wielkiego, który wybudował tutaj zamek królewski i otoczył Sącz murami.

Przewodnik ma ponad 200 stron. Czy to pana zdaniem dobra pamiątka z Nowego Sącza?

Przewodnik jest bogato ilustrowany. Jest w nim około 200 zdjęć. Starałem się go tak skomponować, żeby materiał ikonograficzny nie przysłonił treści, a ona zdjęć właśnie. Myślę, że jest w nim dobra równowaga. Podoba się i to mnie cieszy. Cieszy mnie także opinia recenzenta prof. dr hab. Juliana Dybca, który powiedział, że to jest przewodnik nie tylko dla turystów, ale również dla Sądeczan, którzy chcieliby odświeżyć sobie wiadomości o Nowym Sączu i dowiedzieć się o rewitalizacji niektórych obiektów oraz nowo powstałych jak np. pomnik Józefa Piłsudskiego. Nowy Sącz się zmienia dlatego myślę, że ten przewodnik jest potrzebny.

Gdzie można go dostać ?

Na pewno w placówkach Muzeum Okręgowego na ul. Jagiellońskiej 56, w Domu Gotyckim przy ul. Lwowskiej i w Miasteczku Galicyjskim, a także w księgarni Alfabet. Chciałbym przy okazji podkreślić, że przewodnik powstał dzięki ogromnej pomocy dyrektora Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu pana Roberta Ślusarka. Duży wkład miał Piotr Tengowski, który pomagał mi dotrzeć do wielu ciekawych miejsc, jakie mogłem sfotografować. Natomiast pan Marek Urban wziął na siebie cały ciężar finansowy tego przedsięwzięcia. I należą się tym osobom szczególne podziękowania.