Tarnów pamięta o I transporcie do KL Auschwitz. Obchody rocznicowe i album ze zdjęciami, które ukazują tragiczną kartę w jego dziejach

14 czerwca 1940 r. Niemcy skierowali z więzienia w Tarnowie do obozu Auschwitz grupę 728 Polaków. Wśród nich byli żołnierze kampanii wrześniowej, członkowie podziemnych organizacji niepodległościowych, gimnazjaliści i studenci, a także niewielka grupa polskich Żydów. Otrzymali oni numery od 31 do 758. Jednym z nich był m.in. Bronisław Czech. Z 728 deportowanych więźniów, wojnę przeżyło 325 osób, zginęło 292, a w przypadku 111 los jest nieznany.

- Za sprawą tego tragicznego wydarzenia Tarnów wszedł do historii świata. Ono zaczęło bowiem ten okropny, tragiczny obóz Auschwitz. Jest to zarazem symbol pamięci o wszystkich obozach, o całej tragedii obozowej, no i potem – po dwóch latach – także o Holocauście. Musimy pamiętać bowiem o tym, że ten obóz został stworzony najpierw z myślą o Polakach, a dopiero potem był on wykorzystywany również do eksterminacji Żydów – mówił podczas tarnowskich obchodów rocznicy I transportu Ryszard Lis, prezes oddziału Towarzystwa Opieki nad Oświęcimiem – Pamięć o KL Auschwitz.

Uroczystości rocznicowe odbyły się przy pomniku I Transportu, który stanął w Tarnowie w 1975 roku – obok dawnej łaźni, w której więźniowie spędzili noc przed porannym marszem ulicami miasta na rampę kolejową, skąd pociąg zabrał ich do Auschwitz. Nie wiedzieli wówczas, gdzie jadą i jaki czeka ich los. Dotąd znanych było tylko kilka zdjęć ukazujących pierwszy transport, na dodatek część z nich to były negatywy.

Nowe światło na to, jak wyglądał przemarsz więźniów przez Tarnów oraz sam przejazd pociągiem dają odnalezione właśnie fotografie, które wykonał prawdopodobnie funkcjonariusz oddziału niemieckiej policji porządkowej (Schutzpolizei) stacjonującego w 1940 roku w dolnych koszarach przy ul. Chyszowskiej (obecnie Mościckiego).

Kolekcję 96 zdjęć, na którą składają się także fotografie, przedstawiające przejazd oddziału szupowców przez Zakliczyn, a także sceny związane z drugim transportem z Wiśnicza do KL Auschwitz 20 czerwca 1940 roku, odkupił kilka tygodni temu – w Kanadzie, znany tarnowski kolekcjoner Marek Tomaszewski. Posłużyły one do wydania albumu, który zostanie oficjalnie zaprezentowany w środę (14 czerwca) w muzeum w Oświęcimiu, gdzie odbędą się główne obchody rocznicy I transportu, a także w Tarnowie – o godz. 16.30 w Zakątku Spycimira Leliwity.

W uroczystościach rocznicowych, które odbyły się we wtorek (13 czerwca), uczestniczyły władze Tarnowa, przedstawiciele szkół z terenu miasta z pocztami sztandarowymi, mieszkańcy, delegacje organizacji kombatanckich i środowisk patriotycznych, służby mundurowe oraz motocykliści, którzy w środę rano wyruszą na swoich maszynach w rajdzie pamięci z Tarnowa do byłego obozu KL Auschwitz. Przy pomniku I transportu złożono kwiaty i światła pamięci, odśpiewano hymn państwowy i Rotę, a także można było posłuchać nagranych wspomnień byłych więźniów, których z roku na rok coraz mniej przyjeżdżało na tarnowskie uroczystości. Ostatni z nich zmarł trzy lata temu.

W latach 1940−43 z Tarnowa do KL Auschwitz wywieziono w 50 transportach 7 tysięcy więźniów, w tym był również pierwszy transport kobiet.

Tarnowianka wypowiada wojnę wulgaryzmom i obraźliwym bazgrołom na murach